Ảnh minh họa (nguồn: plo.vn)
Hầu như địa phương nào cũng có những khu đất ở vị trí trung tâm, đắc địa, có giá trị thương mại cao, được gọi là “đất vàng”. Nhiều khu “đất vàng” đã mang lại nguồn thu lớn cho ngân sách trung ương và địa phương khi thực hiện việc giao đất, cho thuê đất thông qua đấu giá và đấu thầu dự án có sử dụng đất. Tuy nhiên, thực tế cũng cho thấy nhiều khu “đất vàng” ở không ít địa phương vẫn được giao, cho thuê theo đề xuất của nhà đầu tư, gây thua thiệt cho Nhà nước và toàn dân, tiềm ẩn nguy cơ tham nhũng.
Vẫn biết thủ tục giao đất, cho thuê đất để thực hiện các dự án kinh doanh bất động sản khá phức tạp, với nhiều thủ tục hành chính “xin- cho”, nhưng dường như doanh nghiệp kinh doanh bất động sản vẫn muốn có được những khu “đất vàng” từ khung giá đất do địa phương quy định - tức là giá đất phi thị trường.
Khung giá đất do các địa phương quy định hàng năm thường ở mức thấp, nhưng giá bất động sản ở những đô thị lớn của nước ta về cơ bản rất cao, thậm chí cao hơn nhiều nước phát triển. Đó là một nghịch lý, nếu không muốn nói là chưa giải quyết được sự hài hòa bài toán chênh lệch địa tô. Điểm rất dễ nhận thấy là nhiều đại gia, doanh nghiệp tư nhân ở nước ta giàu nhanh gần như đều khởi nguồn từ kinh doanh bất động sản, rất ít khởi nguồn từ những phát minh, sáng chế trong khoa học- công nghệ và hoạt động sản xuất.
Dõi theo những tòa nhà chung cư cao tầng, trung tâm thương mại lớn nằm ở vị trí đắc địa tại đô thị lớn nhất nhì đất nước, chúng ta lại hoài niệm về những nhà máy, cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp của nhà nước đã giải thể hoặc chuyển đi nơi khác. Chủ cũ chuyển đi, “đất vàng” có chủ mới là những doanh nghiệp kinh doanh bất động sản. Điều mà dư luận quan tâm là doanh nghiệp kinh doanh bất động sản đã bỏ ra bao nhiêu tiền để “mua” (nhận chuyển nhượng) “ đất vàng” để xây chung cư cao tầng, trung tâm thương mại lớn? Việc mua - bán dường như rất khó đoán định. Chỉ biết rằng giá nhà chung cư ở những khu “đất vàng” dao động 40 - 50 triệu đồng/ m2, thậm chí có vị trí giá còn cao hơn.
Nói về chênh lệch địa tô đối với “đất vàng” sẽ là thiếu nếu không “soi” chuyện cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước. Khi cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước, vấn đề nhà đầu tư quan tâm hơn tất cả không phải là lịch sử doanh nghiệp, thành tích, bí quyết kinh doanh, mà là vị trí, giá trị thương mại từ đất đã giao hoặc cho doanh nghiệp thuê. Hẳn dư luận vẫn chưa quên việc doanh nghiệp vận tải thủy “bỗng nhiên” trở thành nhà đầu tư chiến lược chiếm cổ phần chi phối khi cổ phần hóa Hãng phim truyện Việt Nam. Nhà đầu tư nắm cổ phần chi phối để “chắp cánh” cho hãng phim, cho nền điện ảnh nước nhà ngang tầm thế giới chăng? Đây không phải là suy nghĩ của số đông, cái mà số đông thừa biết là giá trị đất của Hãng phim truyện Việt Nam nằm ở vị trí gần trung tâm Hà Nội, cận kề với Hồ Tây.
Để “đất vàng” không bị thâu tóm, trục lợi... thì phải siết chặt việc quản lý đất đai theo luật; tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra để phát hiện và ngăn chặn tiêu cực từ trong trứng nước; đồng thời cần rà soát sửa đổi, bổ sung để pháp luật không có khoảng trống, phù hợp với thực tiễn. Ngoài ra, các địa phương cần thống kê quỹ “đất vàng” hiện có và công khai, minh bạch với nhân dân, khi cần thiết thì đấu giá để “ đất vàng” mang tên những công trình, dự án thực sự vì dân./.