 |
| Ảnh minh họa: M.P |
Tình trạng khan hiếm vàng đã kéo dài, khiến nhu cầu mua bán vàng của người dân gặp nhiều khó khăn. Tại các cửa hàng lớn như SJC, Bảo Tín Minh Châu, Doji, việc mua vàng miếng hay vàng nhẫn đều trở nên phức tạp khi các cửa hàng thông báo “hết vàng”, không chấp nhận đặt trước hay thanh toán trước vì nguồn cung không ổn định. Đặc biệt, các đơn vị lớn như SJC, Bảo Tín Minh Châu hay Doji đều không có sẵn vàng để bán, gây thêm áp lực tâm lý cho người mua.
Ngay cả khi mua vàng qua các ứng dụng của ngân hàng như Vietcombank, Agribank hay BIDV, việc đặt mua vàng cũng trở nên khó khăn. Chị Lan Phương, sống tại quận Cầu Giấy, Hà Nội, chia sẻ rằng chị đã phải nhờ bạn thân có tài khoản Vietcombank giúp đăng ký mua vàng, nhưng nhiều lần vẫn không thể thực hiện được. “Khi bạn tôi đăng ký vào sáng 28/10, màn hình hiển thị thông báo số lượng khách hàng đăng ký mua vàng trong ngày đã đạt giới hạn. Thật sự rất khó để có thể mua được vàng vào thời điểm này,” chị Phương chia sẻ.
Không thể mua được vàng tại các kênh chính thống, nhiều người đã chuyển sang tìm kiếm vàng qua các hội nhóm trên mạng xã hội, nơi các giao dịch vàng diễn ra “sôi nổi”. Anh Hoàng Minh, một cư dân tại quận Hoàng Mai, kể rằng anh từng vay 8 lượng vàng để kinh doanh vào cuối năm ngoái, khi giá vàng ở mức khoảng 74 triệu đồng/lượng. Gần đây, khi giá vàng tiếp tục tăng, anh phải vay ngân hàng để trả nợ, nhưng không thể đăng ký mua vàng trên các app của ngân hàng hoặc qua các cửa hàng lớn.
Cuối cùng, theo lời giới thiệu, anh tham gia một nhóm mua bán vàng trên mạng xã hội và mua vàng với giá 91 triệu đồng/lượng, dù giá niêm yết tại ngân hàng và cửa hàng lớn chỉ 89 triệu đồng/lượng. “Phải trả chênh lệch 2 triệu đồng mỗi lượng là không nhỏ, nhưng không còn cách nào khác vì các cửa hàng chính thống đều báo hết hàng,” anh Minh chia sẻ.
Không chỉ vàng miếng, giao dịch vàng nhẫn cũng diễn ra mạnh mẽ trên các hội nhóm. Chị Thu Hương, một thành viên trong nhóm mua bán vàng, cho biết chị đã bán 4 lượng vàng nhẫn của một thương hiệu nổi tiếng qua mạng xã hội với giá 88 triệu đồng/lượng, cao hơn giá niêm yết của cửa hàng.
Mua bán vàng trên thị trường chợ đen và hội nhóm trực tuyến tiềm ẩn rất nhiều rủi ro về chất lượng vàng, thanh khoản và sự an toàn trong giao dịch. Theo TS. Lê Văn Thành, chuyên gia tài chính, vàng mua qua kênh không chính thống thường không đảm bảo chất lượng. “Người mua có thể phải chịu các rủi ro về vàng giả, vàng pha tạp, không đạt chuẩn chất lượng,” ông Thành cho biết. Ông cũng khuyến cáo rằng vàng mua tại cửa hàng nào nên bán tại chính cửa hàng đó để tránh chênh lệch giá mua vào và bán ra giữa các thương hiệu.
Việc mua bán vàng qua chợ đen có thể dẫn đến tình trạng lừa đảo, đặc biệt khi người mua và người bán không thể kiểm chứng chất lượng vàng. Để tránh những thiệt hại không đáng có, người mua được khuyên nên tìm hiểu kỹ lưỡng và lựa chọn các kênh giao dịch uy tín.
Theo giới chuyên gia, việc lập sàn giao dịch vàng là một giải pháp dài hạn nhằm giúp thị trường vàng trong nước minh bạch hơn, đảm bảo thanh khoản và giảm thiểu tình trạng khan hiếm. TS. Nguyễn Trí Hiếu, chuyên gia kinh tế, cho rằng cơ quan quản lý cần sớm cân nhắc việc bỏ độc quyền nhập khẩu vàng và xem xét việc thiết lập sàn giao dịch vàng chính thức. “Sàn giao dịch vàng sẽ giúp liên thông giá vàng trong nước và quốc tế, tạo điều kiện để vàng có thể giao dịch một cách minh bạch, hợp pháp,” ông Hiếu chia sẻ.
Việc thành lập sàn giao dịch vàng cũng được cho là sẽ hỗ trợ quản lý chặt chẽ hơn, giảm thiểu các giao dịch vàng qua chợ đen và tăng cường minh bạch cho thị trường. Ông Hiếu nhấn mạnh rằng đây không chỉ là cách để quản lý thị trường vàng hiệu quả mà còn là xu hướng mà nhiều quốc gia trên thế giới đã áp dụng.
Đại biểu Quốc hội Trần Minh Ngọc cho rằng, để đạt được sự minh bạch và liên thông với thị trường vàng thế giới, Việt Nam cần sớm xem xét việc điều chỉnh Nghị định 24 về quản lý hoạt động kinh doanh vàng. Ông Ngọc phân tích: “Vàng là tài sản dự trữ có giá trị, việc điều hành giá vàng hiện nay cần được liên thông với quốc tế nhằm hạn chế chênh lệch giá và đáp ứng nhu cầu tích trữ của người dân.” Đại biểu cũng nhấn mạnh vai trò của trung tâm tài chính quốc tế tại Việt Nam trong việc kết nối các giao dịch vàng với thị trường toàn cầu, giúp cho giá vàng trong nước được niêm yết theo USD, từ đó thu hút sự tham gia của nhà đầu tư.
Ông Nguyễn Thanh Hà, Chủ tịch Công ty Luật SBLaw, cho rằng sự khan hiếm vàng và thiếu sàn giao dịch vàng chính thức dễ tạo điều kiện cho các hoạt động lừa đảo qua mạng. “Nếu không có cơ chế quản lý rõ ràng, việc kinh doanh vàng trên các sàn giao dịch trạng thái có thể dẫn đến những rủi ro tài chính cho người dân. Điều này cần được kiểm soát chặt chẽ để tránh các thiệt hại,” ông Hà nhận xét.
Giới chuyên gia cũng nhấn mạnh rằng các quốc gia như Trung Quốc, Thái Lan đã triển khai quản lý thị trường vàng gắn liền với thị trường tài chính hàng hóa. Việc quản lý này giúp nhà nước dễ dàng huy động vàng trong dân và giảm thiểu tình trạng tích trữ vàng vật chất. Theo TS. Hiếu, Việt Nam có thể tham khảo kinh nghiệm này và áp dụng thí điểm một số chính sách phù hợp với điều kiện thực tế trong nước.
Ông Lê Minh Phương, chuyên gia tài chính, cho rằng Việt Nam có thể mở rộng sàn giao dịch vàng trên cơ sở các sàn hàng hóa hiện có như sàn cà phê, sàn cá tra do Bộ Công Thương quản lý. Điều này giúp người dân không cần tích trữ vàng vật chất quá nhiều, đồng thời tạo điều kiện để họ tham gia đầu tư qua quỹ để giảm thiểu rủi ro. Ông Phương nhấn mạnh rằng việc cho phép các công ty chứng khoán, quỹ đầu tư tham gia vào sàn giao dịch vàng sẽ giúp quản lý thị trường vàng chặt chẽ hơn, tránh tình trạng lừa đảo và tăng tính minh bạch.
Trong bối cảnh kinh tế và tài chính ngày càng phát triển, nhu cầu nắm giữ và đầu tư vàng của người dân Việt Nam ngày càng lớn. Tuy nhiên, để thị trường vàng thực sự minh bạch và bền vững, việc bỏ độc quyền nhập khẩu, lập sàn giao dịch vàng, và mở rộng hành lang pháp lý là những bước đi cần thiết. Điều này không chỉ giúp tăng cường tính thanh khoản cho thị trường mà còn giúp nhà nước dễ dàng quản lý, ngăn chặn các hành vi đầu cơ, tích trữ vàng không kiểm soát.
Sự thiếu hụt nguồn cung vàng hiện tại là một điểm nghẽn lớn mà các giải pháp tạm thời chưa thể giải quyết triệt để. Việc thiết lập một sàn giao dịch vàng chính thức và xây dựng cơ chế liên thông giá vàng với quốc tế sẽ là giải pháp mang tính căn cơ, không chỉ giúp người dân an tâm trong các giao dịch mà còn đảm bảo an ninh tài chính cho quốc gia.