Phan Sào Nam là một trong hai xã của huyện Phù Cừ được tỉnh Hưng Yên hỗ trợ kinh phí đầu tư làm đường theo Đề án phát triển giao thông nông thôn (GTNT) của tỉnh năm 2011. Hai đoạn đường liên xã được đầu tư “cứng hóa” trong năm 2011 từng được Đảng ủy, UBND xã và các thôn triển khai tôn tạo từ những năm 2004, 2006, 2008 song đều chưa đạt yêu cầu.
Đoạn thứ nhất từ đầu cầu Ba Đông đi xã Tiền Phong (Ân Thi) dài 1.170 m, đoạn thứ hai từ thôn Phú Mãn đi thôn Long Cầu, xã Đoàn Đào (Phù Cừ). Năm 2010, xã lập dự án đề nghị cấp trên hỗ trợ vốn để đầu tư “cứng hóa” nhưng phải đến năm 2011 mới có điều kiện thực hiện. Không kể xiết niềm vui của người dân dọc các tuyến đường đi qua. Rõ nét nhất là khi Đảng ủy, UBND xã họp với các thôn thông báo về việc làm đường, rồi tuyên truyền vận động nhân dân tháo dỡ toàn bộ phần công trình, chặt cây, phát cành cây của gia đình liên quan đến mặt bằng dự án đã nhận được sự ủng hộ cao của cán bộ, đảng viên và nhân dân các thôn. Để bảo đảm quy mô đường rộng 3,5m mặt và lề rộng 1,5m theo yêu cầu Đề án phát triển GTNT của tỉnh cũng chính là tiêu chuẩn đường giao thông nông thôn mới, 12 hộ dân thôn Ba Đông đã đồng lòng tự chặt bỏ hơn 50 cây nhãn đang độ cho thu quả sản lượng cao để dành mặt bằng cho làm đường. Riêng gia đình ông Nguyễn Đình Lâm chặt hạ 30 cây nhãn dọc tuyến đường đang độ 14 – 15 năm tuổi. Ông Lâm cho rằng muốn có con đường đi lại thuận lợi, rộng rãi, sạch đẹp vào đến tận nhà thì mỗi người cần góp sức một chút, hơn nữa đây lại là tuyến đường gần như cuối cùng qua xã, qua thôn được đầu tư “cứng hóa”. Ông Nguyễn Đình Đức, Chủ tịch UBND xã cho biết: “Điều ghi nhận nhất là, đến nay tuyến đường thứ nhất của xã đã hoàn thiện và đang đưa vào khai thác song không có một hộ dân nào kiến nghị bồi thường cây cối, đất, dù là hộ có ít hay nhiều. Bản thân nguồn kinh phí đối ứng với tỉnh, với huyện để đầu tư làm hai tuyến đường của xã cũng phần nhiều do con em địa phương ủng hộ mà thành”.
Không được tỉnh hỗ trợ kinh phí “cứng hóa” đường GTNT như nhiều địa phương khác, cũng không thuộc diện các xã tập trung xây dựng các tiêu chí nông thôn mới đợt 1 của huyện Phù Cừ song từ năm 2011 Đảng bộ và nhân dân xã Đình Cao đã bắt tay vào đi tắt, đón đầu xây dựng đường GTNT theo tiêu chuẩn nông thôn mới. Điểm khác biệt so với những năm trước là huy động sức dân “cứng hóa” đường GTNT trên cơ sở mặt bằng có sẵn, còn từ 2010 tuyên truyền, vận động, thuyết phục nhân dân tăng sức đóng góp thêm mức nữa để mỗi tuyến đường, đoạn đường được “cứng hóa” sẽ bảo đảm tối thiểu độ rộng mà bộ tiêu chí nông thôn mới đề ra. Với quan điểm chủ động, không trông chờ ỷ lại vào sự giúp đỡ của cấp trên, một mặt Đảng ủy, UBND xã chỉ đạo các thôn, các đoàn thể, đài truyền thanh xã tăng cường tuyên truyền mục đích, ý nghĩa của xây dựng nông thôn mới, bộ tiêu chí xây dựng nông thôn mới, mặt khác nhấn mạnh vai trò chủ thể trong xây dựng nông thôn mới là từ mỗi người dân. Nhờ đó, cán bộ, đảng viên và nhân dân trong xã nhanh chóng tiếp cận và nhận thức được vai trò, trách nhiệm của mình trong việc xây dựng nông thôn mới. Ông Nguyễn Đăng Chữ, xóm 4, thôn Hà Linh phấn khởi cho biết: “Đường xóm tôi ban đầu nhỏ song khi được xã, thôn tuyên truyền nếu đã “cứng hóa” thì tập trung làm theo tiêu chuẩn nông thôn mới để sau này không phải bổ sung, chắp vá nên bà con trong xóm ai cũng cố gắng hơn. 12 hộ trong xóm quyết tâm rất cao, đóng góp mỗi hộ 9,5 triệu đồng để trải bê tông xi măng 240 m đường xóm, dày 20cm, rộng 3m mặt và 4,5 m nền đường”. Liền kề đó, xóm 3 chỉ có 4 hộ dân nhưng đường xóm dài tới 110m, bằng sự đồng lòng gắng sức, mỗi hộ đóng góp hơn 11 triệu đồng để trải bê tông xi măng đường qua nhà đạt yêu cầu tiêu chuẩn mới. Dọc đường trục thôn Văn Xa dài khoảng 800m, những ngày cuối tháng 12.2011 nhiều hộ ven đường nhộn nhịp chặt cây, phá tường rào, dỡ công trình phụ để lấy mặt bằng “cứng hóa” đường thôn cho đủ 4,5 m rộng nền. Anh Nguyễn Văn Đông, xóm 3, thôn Văn Xa cho biết: “Xã, thôn tuyên truyền thường xuyên về nông thôn mới, về điều kiện đường phải có đủ mặt bằng nhà nước mới hỗ trợ địa phương trải bê tông được nên không vì chỉ một chút độ rộng đường qua nhà mình không đạt mà ảnh hưởng chung đến toàn tuyến, tới việc đi lại của nhân dân cả thôn”. Nhận thức như vậy nên gia đình anh Đông là một trong những hộ đầu tiên của thôn chặt phá nhãn, tháo dỡ toàn bộ hơn 35m tường xây và lùi vào 50cm đất ở theo chiều dài đường để việc làm đường tới đây được thuận lợi.
Cùng với tập trung “cứng hóa” đường thôn, xóm, từ cuối tháng 11.2011 xã Quang Hưng huy động sức đóng góp của nông dân để đào đắp, quy hoạch lại toàn bộ hệ thống đường giao thông, thủy lợi nội đồng theo tiêu chí nông thôn mới. Bình quân mỗi khẩu nhận ruộng được chia theo nghị quyết số 03 của Tỉnh ủy Hải Hưng góp 36m2 đất ruộng để đào đắp cho các tuyến đường sản xuất đủ rộng, theo đó đối với trục chính rộng 5 – 7m, bờ vùng rộng 3 – 4 m, bờ thửa rộng 2 – 3m, rộng hơn đường cùng loại trước đây 1 – 3 m. Ngoài góp đất canh tác, mỗi khẩu còn đóng góp 150 – 170 nghìn đồng để chi trả công đào đắp đường và hệ thống thủy lợi. Quang Hưng là xã đầu tiên tiến hành rũ ruộng, huy động sức đóng góp của nông dân để chỉnh trang đồng ruộng, hệ thống giao thông, thủy lợi nội đồng theo tiêu chí nông thôn mới.
Huy động sức dân làm đường GTNT ở Phù Cừ đã trở thành nếp và được duy trì từ nhiều năm nay, đặc biệt là sự hỗ trợ thường xuyên từ ngân sách huyện với định mức 20% tổng chi phí “cứng hóa” các tuyến đường GTNT theo dự toán, thiết kế huyện phê duyệt đã trở thành “vốn mồi” quan trọng góp phần thúc đẩy và duy trì sự phát triển ổn định của phong trào này. Mong rằng thời gian tới, phong trào này sẽ được phát huy hiệu quả tốt, gắn bó chặt chẽ hơn nữa với quá trình xây dựng nông thôn mới, nhất là kinh nghiệm của các xã Đình Cao, Quang Hưng, Phan Sào Nam trong công tác huy động sức dân làm đường GTNT theo tiêu chí nông thôn mới sẽ được các địa phương nghiên cứu để có cách triển khai phù hợp với địa phương mình, góp phần đẩy nhanh tiến độ hoàn thành bộ tiêu chí về giao thông trong quá trình xây dựng nông thôn mới.