Dự báo 2 kịch bản tăng trưởng kinh tế trong nước năm 2021 sau đợt bùng dịch lần thứ 4

Chiều 20/10, Viện Nghiên cứu Kinh tế và Chính sách (VEPR) đã tổ chức Tọa đàm “Công bố Báo cáo Kinh tế Vĩ mô Quý 3/2021”.

Tại Tọa đàm, PGS. TS. Phạm Thế Anh, chuyên gia kinh tế vĩ mô cho biết GDP quý 3/2021 giảm 6.17% so với cùng kỳ năm trước là mức giảm sâu nhất kể từ khi có thống kê về GDP theo quý. Khu vực dịch vụ giảm 9.28%, khu vực công nghiệp và xây dựng giảm 5.02%, khu vực nông lâm,và thủy sản tăng nhẹ 1.04%. Tính chung GDP trong 9 tháng đầu năm chỉ tăng 1.42%.

Các diễn giả tham gia phân tích tại Tọa đàm (Ảnh chụp từ màn hình trực tuyến)

Theo PGS. TS. Phạm Thế Anh, kinh tế suy giảm nghiêm trọng trong quý 3 kèm theo các hậu quả kinh tế xã hội nặng nề sẽ phải mất nhiều thời gian sau mới khắc phục được. Lạm phát do chi phí đẩy cao là một rủi ro cần phải được giám sát chặt, bất kỳ một sự nới lỏng tiền tệ nào đều cần phải hết sức thận trọng.

Trong khi đó, theo TS Lê Đăng Doanh, chuyên gia kinh tế cao cấp, sự thành công của nền kinh tế phụ thuộc rất nhiều vào việc kiểm soát dịch bệnh thông qua việc tiêm vắc xin và gói cứu trợ xã hội thật sự lớn, đi cùng với biện pháp giải ngân mạnh mẽ và hiệu quả, đẩy mạnh kinh tế số và cải cách hành chính.

Nhóm nghiên cứu của VEPR đưa ra 2 kịch bản được dự báo gồm:

Theo kịch bản xấu, bệnh dịch có nguy cơ tái bùng phát tại Việt Nam. Tình trạng “đóng-mở” lặp lại ở một số nơi xuất hiện các ca nhiễm  gây thiệt hại cho sản xuất. Một số đơn hàng tiếp tục rời khỏi Việt Nam do không đảm bảo được tiến độ sản xuất. Tình trạng thiếu hụt lao động có thể xảy ra do người lao động còn bất an. Chi phí tăng cao khiến nhiều ngành thu hẹp, đặc biệt là trong nông nghiệp. Theo đó, mức độ tác động của COVID-19 lên các ngành nông lâm ngư nghiệp, sản xuất chế biến chế tạo và các ngành trong khu vực dịch vụ sẽ nghiêm trọng hơn so với hiện tại. Tăng trưởng kinh tế cả năm 2021 được dự báo ở mức 1-1.5%.

Ở kịch bản tốt, trong điều kiện cả nước thống nhất được các biện pháp thích ứng với bệnh dịch và vẫn đảm bảo sản xuất và lưu thông hàng hóa không bị đứt gãy. Các hoạt động sản xuất và tiêu dùng được hồi phục một cách chậm chạp nhưng chắc chắn, Các trung tâm kinh tế hoàn thành kế hoạch tiêm chủng ngay trong nửa đầu năm quý 4/2021. Tình trạng phong tỏa như trong quý 3 không lặp lại. Theo đó, tăng trưởng kinh tế cả năm được dự báo ở mức 2-2.5%.

Cũng trong khuôn khổ Tọa đàm, phân tích về vấn đề hồi phục đầu tư trực tiếp của nước ngoài (FDI) tại TP.HCM trong quý 4/2021, PGS.TS Nguyễn Khắc Quốc Bảo nhấn mạnh biện pháp mang tính cấp bách và ngắn hạn hơn hết là làm cho việc thông thương hàng hóa, đi lại của người dân được dễ dàng để đón đợt mua sắm cuối năm. Vì đây là dịp tổng cầu mỗi năm của nền kinh tế đều tăng rất cao nên quý cuối năm là quý có hoạt động đầu tư lẫn tiêu dùng cá nhân và tổ chức đều tăng cao. Thêm nữa, các tỉnh, thành, địa phương cần phải thực hiện quyết liệt, nhất quán, đồng bộ và linh hoạt trong việc vận dụng các nội dung Nghị quyết 128 của Chính phủ vừa mới ban hành. “Riêng các địa phương đang có tình hình dịch diễn biến tích cực như TP.HCM, Đồng Nai, Bình Dương… nên mạnh dạn trao cho doanh nghiệp quyền tự chủ, tự chịu trách nhiệm về các hoạt động khôi phục sản xuất kết hợp các biện pháp chống dịch thay vì đưa ra nhiều quy định, điều kiện cho doanh nghiệp”- chuyên gia Nguyễn Khắc Quốc Bảo gợi ý. Ngoài ra, khẳng định lại lần nữa về sự cần thiết của các gói hỗ trợ kinh tế vì doanh nghiệp cạn kiệt dòng tiền cần phải có các gói hỗ trợ bằng tiền…

Khẩn trưởng kiểm soát hiệu quả dịch bệnh để kịch bản kinh tế theo hướng lạc quan hơn (Ảnh tư liệu)

Liên quan tới tín dụng, TS. Cấn Văn Lực, Chuyên gia Kinh tế trưởng BIDV đưa ra vấn đề dự báo nợ xấu của hệ thống ngân hàng tính đến cuối năm 2021 sẽ tăng lên khoảng 2.3%. Còn nợ xấu bao gồm nợ bán cho VAMC và nợ tái cơ cấu được Ngân hàng Nhà nước dự báo trong năm tới sẽ trên 7%.

TS. Cấn Văn Lực dự báo giá cả hàng hóa sẽ tiếp tục tăng từ nay đến giữa năm 2022. Tuy nhiên, TS vẫn đánh giá mức độ tác động của giá cả lên lạm phát Việt Nam không quá nghiêm trọng nhưng không quá chủ quan do nhà sản xuất, nhà nhập khẩu hiện nay chưa dám chuyển ngay mức tăng giá đó vào giá hàng hóa cuối cùng vì doanh nghiệp và người dân còn khó khăn cộng thêm sức cầu còn thấp, vòng quay tiền cũng còn chậm.

Nhìn chung, các chuyên gia từ VEPR đều thống nhất khuyến nghị, triển vọng hồi phục kinh tế do vậy phụ thuộc rất lớn vào chiến lược ứng xử với đại dịch trong thời gian tới. Bệnh dịch đã lắng xuống, tỷ lệ tiêm phủ vaccine đã ở mức khá cao ở các trung tâm kinh tế, song nhiều doanh nghiệp chưa thể quay trở lại hoạt động bình thường, nhiều hoạt động lưu thông vận tải hành khách và hàng hóa vẫn bị ngưng trệ. Do đó, theo các chuyên gia, các diễn giả khách mời, bên cạnh thay đổi chiến lược thích ứng hiệu quả với đại dịch, các hỗ trợ an sinh xã hội và tài khóa cũng đóng vai trò quan trọng cho sự hồi phục của nền kinh tế.

Thực tế. các gói hỗ trợ cho tới nay là rất hạn hẹp. Trong bối cảnh hiện tại, Việt Nam có thể tạm thời chấp nhận mức thâm hụt ngân sách cao hơn bình thường nhằm an dân và hỗ trợ doanh nghiệp nối lại hoạt động sản xuất. Tuy nhiên, khi đại dịch qua đi, các kỉ luật tài khóa cần phải được tuân thủ chặt chẽ trở lại để tránh các rủi ro về tài khóa và nợ công trong dài hạn./.