Khó khăn đặc thù - thủ đoạn tinh vi
Theo quan sát tại một số cửa khẩu vùng biên giới Tây Nam của phóng viên, hoạt động đi lại giao thương khá yên bình, không sôi động. Tuy nhiên, với đặc điểm địa hình nhiều đường mòn lối mở, cả cửa khẩu đường bộ, đường sông, đường biển, tình hình buôn lậu tại những địa bàn này khá phức tạp với nhiều thủ đoạn tinh vi.
 |
| Cán bộ Hải quan cửa khẩu Hà Tiên dùng chó nghiệp vụ phục vụ công tác chống buôn lậu (Ảnh: M.P) |
Là tỉnh có đường biên giới dài, vùng biển rộng, nhiều đường mòn, lối mở, trong khi lực lượng đấu tranh phòng chống buôn lậu còn mỏng, kinh phí hoạt động còn hẹp, trang thiết bị chưa đáp ứng so với yêu cầu nhiệm vụ lực lượng Hải quan Kiên Giang đối mặt với muôn vàn khó khăn. Theo Cục Hải quan Kiên Giang, các địa bàn trọng điểm của tình trạng buôn lậu hàng hóa vẫn chủ yếu là khu kinh tế cửa khẩu Hà Tiên; khu vực hai bên cánh gà cửa khẩu, bến Đường Xuồng (thuộc Phường Mỹ Đức), Quốc lộ 80 (từ cửa khẩu đến TP. Hà Tiên), khu vực Cửa khẩu Giang Thành; tuyến ven biển và khu vực Cảng Hàng không sân bay quốc tế Phú Quốc...
Ông Trương Minh An, Cục trưởng Cục Hải quan Kiên Giang cho biết, các địa bàn trọng điểm của buôn lậu hàng hóa vẫn chủ yếu là khu kinh tế cửa khẩu Hà Tiên; khu vực hai bên cánh gà cửa khẩu, bến Đường Xuồng (thuộc Phường Mỹ Đức), Quốc lộ 80 (từ cửa khẩu đến TP. Hà Tiên), khu vực Cửa khẩu Giang Thành; tuyến ven biển và khu vực Cảng Hàng không sân bay quốc tế Phú Quốc...
Theo nhận định của cơ quan chức năng, hàng hóa vận chuyển trái phép qua biên giới chủ yếu là đường, xăng dầu, thuốc lá, hàng tiêu dùng như sữa, bia, mỹ phẩm, vàng, tiền tệ, hàng cấm… Các đối tượng buôn lậu thường lợi dụng địa hình đường biên giới nhiều kênh rạch, dòng sông chung, sử dụng xuồng máy gắn động cơ công suất lớn chạy tốc độ cao, né chốt kiểm tra, đưa hàng vào nội địa.
Theo ông Trương Minh An, năm nay tình hình buôn lậu, vận chuyển trái phép hàng hoá qua biên giới của tỉnh có phần tăng hơn so với năm trước do hoạt động xuất nhập khẩu, xuất nhập cảnh qua các cửa khẩu dần trở lại bình thường. Từ đầu năm, Cục Hải quan Kiên Giang đã chủ động xây dựng kế hoạch đấu tranh phòng chống buôn lậu, gian lận thương mại, trong đó có phân tích, dự báo tình hình; đặc biệt, lưu ý tuyến đường hàng không qua sân bay quốc tế Phú Quốc.
Lãnh đạo Cục Hải quan Kiên Giang cho biết, kết quả bắt giữ trong 9 tháng là 48 vụ, với tổng trị giá gần 2,6 tỷ đồng, như 2 vụ vận chuyển trái phép mặt hàng thuốc tân dược, trị giá ước tính khoảng 1,6 tỷ đồng và 2 vụ vi phạm về hành vi mang ngoại tệ xuất cảnh vượt quá tiêu chuẩn không khai báo, trị giá hơn 700 triệu đồng được phát hiện, bắt giữ tại sân bay quốc tế Phú Quốc.
TP. Hà Tiên (tỉnh Kiên Giang) có hàng chục km biên giới đường bộ tiếp giáp phần lớn địa hành hành chính của tỉnh Kampot (Campuchia). Ông Trần So Ny – Chi Cục trưởng Chi cục Hải Quan Cửa khẩu Quốc tế Hà Tiên cho biết, hoạt động buôn lậu rất phổ biến từ nhiều năm là theo phương thức nhỏ lẻ, vận chuyển bằng xe mô tô 2 bánh và xe ba gác. Các đối tượng chia nhỏ hàng hóa vận chuyển qua biên giới vào ban đêm, chủ yếu là hàng Thái Lan như đường cát, bia, nước ngọt, rượu, thuốc lá... Khi gặp các lực lượng đấu tranh, truy bắt, các đối tượng này sẵn sàng chống đối, dùng số đông uy hiếp, chống trả, giành giật hàng hóa, tang vật.
Theo ông Trần So Ny, khó khăn lớn nhất hiện nay đó chính là lực lượng cán bộ hải quan hiện khá “mỏng”, công cụ hỗ trợ không phát huy hiệu quả. Trong khi đối tượng luôn có số đông, hung hăng chống đối, giành giật, sẵn sàng manh động. Cán bộ Chi cục đã hoạt động nghiệp vụ thủ tục cho hàng hóa xuất nhập khẩu từ 6 giờ sáng đến 18 giờ mỗi ngày, tối không đủ sức khỏe để hoạt động kiểm soát chống buôn lậu xuyên đêm.
Đáng chú ý, các đối tượng buôn lậu trên địa bàn tổ chức cảnh giới, “canh” đường rất chuyên nghiệp. Thậm chí, cán bộ Hải quan, Biên phòng đi đâu, làm gì chúng cũng đều biết và theo dõi. Không ít lần cán bộ tại đây bị thương, nặng có, nhẹ có vì bị các đối tượng chống trả, giành giật hàng hoá, tang vật.
 |
| Lực lượng Hải quan và Biên phòng An Giang thường xuyên tuần tra giám sát tuyến đường sông giáp Campuchia (Ảnh: M.P) |
Cũng nằm trên trục biên giới Tây Nam, tình hình buôn lậu tỉnh An Giang cũng có diễn biến khá phức tạp với các mặt hàng nổi cộm là thuốc lá điếu ngoại, mỹ phẩm, nguy cơ tiềm ẩn nhập lậu nhiều mặt hàng có giá trị cao như vàng, xuất lậu ngoại tệ, hàng cấm, ma túy...
Ông Trần Quốc Hoàn - Cục trưởng Cục Hải quan An Giang cho biết, công tác chống buôn lậu trên các tuyến biên giới của An Giang gặp nhiều khó khăn mang tính đặc thù, trong đó, khó khăn điển hình phải kể đến đó là về địa lý. An Giang có tuyến biên giới kéo dài gần 100km tiếp giáp với Campuchia gồm cả đường bộ và đường sông. Việc phân giới cắm mốc chưa hoàn thành, đây chính là điều kiện cho tội phạm buôn lậu gia tăng hoạt động. Hàng năm, cứ vào mùa nước nổi, từ tháng 8 đến tháng 12, mùa nước lên nhiều cánh đồng vùng biên giới ở An Giang ngập trắng cũng là lúc các đối tượng tăng cường vận chuyển hàng lậu. Trong khi đó, thủ đoạn buôn lậu của các đối tượng vô cùng tinh vi. Chúng thường xuyên thay đổi tuyến đường, thời gian, điểm tập kết hàng trên tuyến biên giới để tránh sự tuần tra, kiểm soát của lực lượng chức năng.
Ông Trần Quốc Hoàn chia sẻ, dù Cục Hải quan An Giang luôn quan tâm, chỉ đạo kịp thời các đơn vị trực thuộc tăng cường tuần tra, kiểm soát công khai và bí mật trên các tuyến biên giới trong địa bàn quản lý nhưng trên thực tế công tác phòng, chống buôn lậu, vận chuyển hàng hoá trái phép qua biên giới vẫn rất phức tạp. Vẫn còn tình trạng đối tượng dùng xe gắn máy hoặc thuê người đai vác hàng lậu qua biên giới. Mặt hàng nhập lậu chủ yếu qua tuyến đường bộ vẫn là thuốc lá điếu ngoại do nhu cầu tiêu thụ mạnh, dễ vận chuyển, cất giấu, thường mỗi xe chở 200 gói đến dưới 1.500 gói để tránh bị xử lý theo pháp luật hình sự.
Tại địa bàn cửa khẩu đường sông, hàng nhập lậu qua biên giới chủ yếu vận chuyển bằng ghe, với các mặt hàng như: Nông sản, vải các loại, quần áo cũ, phế liệu... Tuyến đường sông qua các xã Khánh Bình, Khánh An thuộc huyện An Phú (ngoài địa bàn hoạt động của hải quan), các đối tượng lợi dụng địa hình đường biên giới nhiều kênh rạch, có nơi là dòng sông chung, sử dụng xuồng máy gắn động cơ công suất cao để vận chuyển hàng hóa qua biên giới, trốn tránh sự kiểm tra, kiểm soát của các cơ quan chức năng.
Còn đối với mặt hàng đường cát, các đối tượng vẫn sử dụng thủ đoạn thay đổi sang bao bì nhãn mác Việt Nam hoặc còn nguyên bao bì nhãn mác Campuchia, sử dụng phương tiện là ghe, vỏ lãi, xuồng máy công suất lớn, xe gắn máy xoáy nòng để vận chuyển từ Campuchia vào Việt Nam. Tuy nhiên, hiện nay, việc nhập lậu mặt hàng đường cát đã giảm đáng kể.
Cùng với đó, hiện phần lớn người dân ở khu vực biên giới không có nghề nghiệp ổn định, nhận thức về pháp luật của người dân tại các khu vực biên giới vẫn chưa được cao, dẫn đến dễ bị các đối tượng đầu nậu lợi dụng để tham gia đai vác mướn, tiếp tay vận chuyển hàng lậu, sẵn sàng chống trả người thi hành công vụ. Trong khi đó, hoạt động của các đường dây buôn lậu có sự cấu kết, thỏa thuận, tổ chức chặt chẽ, từ đối tượng là đầu nậu, hộ kinh doanh cá thể, Công ty TNHH, người canh đường, người theo dõi, người tham gia vận chuyển trái phép hàng hóa qua biên giới, tạo thành đường dây xuyên suốt để đối phó lực lượng chức năng.
 |
| Các lực lượng chức năng chống buôn lậu tăng cường tuần tra, kiểm soát công khai và bí mật trên các tuyến biên giới trong địa bàn quản lý (Ảnh: M.P) |
Quyết liệt chống buôn lậu dịp cuối năm
Trong tháng cao điểm buôn lậu cuối năm, thực hiện chỉ đạo của Tổng cục Hải quan về tăng cường chống buôn lậu hàng hóa qua biên giới, Cục Hải quan các tỉnh biên giới Tây Nam Bộ cũng đã có những giải pháp, phương án cụ thể để đối phó với tình hình thực tế tại địa phương.
Tại tỉnh An Giang, ông Trần Quốc Hoàn - Cục trưởng Cục Hải quan An Giang cho biết, để tăng cường công tác chống buôn lậu, gian lận thương mại, hàng giả trên các tuyến, địa bàn quản lý, Cục Hải quan An Giang luôn quan tâm, chỉ đạo kịp thời các đơn vị trực thuộc tăng cường tuần tra, kiểm soát công khai và bí mật trên các tuyến biên giới trong địa bàn quản lý; lập kế hoạch phối hợp tuần tra, kiểm soát với các lực lượng như Đồn Biên phòng cửa khẩu, Công an các huyện thị, Công an xã, thị trấn tại các địa bàn trọng điểm để ngăn chặn, bắt giữ đối tượng mua bán, vận chuyển trái phép hàng hóa qua biên giới.
Căn cứ vào chỉ đạo của cấp trên và tình hình thực tế, Cục Hải quan An Giang đã ban hành các kế hoạch chuyên đề, đột xuất và các văn bản chỉ đạo các đơn vị thuộc, trực thuộc tăng cường chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả trên các tuyến biên giới, địa điểm thuộc địa bàn hoạt động của Cục; quyết tâm không để xảy ra tình trạng buôn lậu ồ ạt, hình thành đường dây, ổ nhóm trong địa bàn quản lý.
Theo ông Trương Minh An - Cục trưởng Cục Hải quan Kiên Giang, vào tháng cuối năm 2023, tình hình buôn lậu, vận chuyển trái phép hàng hóa qua biên giới sẽ diễn biến phức tạp hơn, với các mặt hàng nhập lậu từ Campuchia. Vì thế, các đơn vị nghiệp vụ của Cục Hải quan Kiên Giang đã bố trí lực lượng trinh sát thường xuyên bám sát địa bàn, nắm tình hình tại các khu vực cửa khẩu, các tuyến biên giới; sử dụng tốt nguồn tin báo nhằm quản lý chặt chẽ các đối tượng buôn lậu.
Đồng thời, Cục sẽ sử dụng biện pháp nghiệp vụ kiểm soát hải quan, kết hợp sử dụng chó nghiệp vụ để kiểm tra, phát hiện nơi cất giấu ma túy tại khu vực giám sát hàng hóa xuất, nhập khẩu, phương tiện vận tải xuất, nhập cảnh. Đồng thời, theo dõi, đánh giá việc tuân thủ pháp luật của doanh nghiệp trên hệ thống quản lý rủi ro trong việc phân luồng, chuyển luồng của các doanh nghiệp, kịp thời phát hiện các hành vi gian lận trong khai báo về chủng loại, xuất xứ, số lượng, trọng lượng hàng hóa nhằm trốn thuế, gian lận thuế.
Thời gian tới, Cục Hải quan Kiên Giang sẽ tiếp tục đánh giá tình hình và sẽ đề ra các giải pháp ngăn chặn buôn lậu, vận chuyển trái phép hàng hóa qua biên giới ở tuyến đường bộ. Cục Hải quan Kiên Giang cũng đã quán triệt và chỉ đạo nhiều văn bản để kiểm soát tốt tuyến hàng không qua sân bay quốc tế Phú Quốc nhất là khoảng thời gian từ nay đến cuối năm các chuyến bay tăng nhiều và nhiều tuyến mới được khai thác./.