Thành phố Hà Nội có 13 xã vùng đồng bào dân tộc thiểu số (DTTS), thuộc 4 huyện: Ba Vì, Thạch Thất, Quốc Oai, Mỹ Đức; với trên 108 nghìn người, thuộc 50/53 thành phần DTTS, sinh sống ở 30/30 quận, huyện, thị xã, chiếm khoảng 1,3% dân số toàn Thành phố.
Địa bàn vùng đồng bào DTTS là vùng đặc thù chiến lược về công tác an ninh, quốc phòng. Tuy nhiên, trình độ phát triển thì vẫn còn khoảng cách khá xa so với vùng đồng bằng, đô thị của Thủ đô, trong đó bao gồm cả khoảng cách về trình độ hiểu biết pháp luật.
Để thu hẹp khoảng cách này, những năm qua, thực hiện các quyết định của Thủ tướng Chính phủ, UBND Thành phố đã chỉ đạo các cấp, các ngành, đặc biệt là các địa phương vùng đồng bào DTTS tăng cường triển khai thực hiện tốt công tác tuyên truyền, giáo dục, phổ biến pháp luật.
 |
| Một buổi tuyên truyền phổ biến giáo dục Luật Bình đẳng giới thu hút rất đông đồng bào các dân tộc xã Ba Trại, huyện Ba Vì, Thành phố Hà Nội tới tham dự |
Bà Bạch Tố Uyên, dân tộc Mường, Chủ tịch Hội Phụ nữ xã Ba Trại, huyện Ba Vì nhận xét, công tác tuyên truyền phổ biến giáo dục pháp luật ở cơ sở diễn ra khá thường xuyên. Ngoài cơ quan quản lý nhà nước, các tổ chức chính trị xã hội cũng rất tích cực tham gia vào công tác tuyên truyền phổ biến giáo dục pháp luật.
Nội dung tuyên truyền, phổ biến được xây dựng dựa trên nhu cầu thực tiễn từ cả hai phía. Theo đó, phía cung cấp nội dung là cơ quan quản lý nhà nước và các tổ chức hội, đoàn thể vừa chủ động thông tin tuyên truyền những điều luật thiết thực đang có hiệu lực thi hành thuộc phạm vi quản lý nhà nước chuyên ngành; vừa trên cơ sở khảo sát nhu cầu thực tiễn tại các địa phương để tuyên truyền, phổ biến các nội dung pháp luật mà địa phương quan tâm.
“Nơi nào đang là nổi lên các vấn đề liên quan đến đất đai thì tập trung tuyên truyền, phổ biến giáo dục Luật Đất đai; nơi nào phức tạp về vấn đề môi trường thì tập trung tuyên truyền, phổ biến pháp luật về bảo vệ môi trường… Không chỉ tuyên truyền một chiều từ trên xuống mà tôn trọng, cố gắng đáp ứng cao nhất nguyện vọng muốn nghe, muốn biết, muốn tìm hiểu những nội dung mà cơ sở đang quan tâm nhất. Cách làm có trọng tâm, trọng điểm như vậy sẽ góp phần nâng cao hiệu quả công tác tuyên truyền, phổ biến giáo dục pháp luật, đảm bảo sát với thực tế, trúng với mong mỏi của cấp uỷ, chính quyền và nhân dân địa phương, tránh qua loa, hình thức, lãng phí thời gian của tất cả các bên” - bà Nguyễn Thị Kim Nhung, Phó trưởng phòng Nghiệp vụ, Ban Dân tộc Hà Nội nói.
Giữa cao điểm ngày hè nóng bức với nhiệt độ ngoài trời gần 40 độ C, hội trường gần 200 chỗ ngồi của xã Yên Bài, huyện Ba Vì không còn một chỗ trống cho thấy ở cơ sở, bà con thực sự có nhu cầu cao muốn được tìm hiểu pháp luật.
Dù đã ngoài 60 tuổi nhưng bà Nguyễn Thị Thực, dân tộc Mường ở thôn Quýt vẫn quyết định tạm gác công việc đồng áng theo xe hàng xóm ra trung tâm xã cách nhà gần 4km để nghe tuyên truyền phổ biến pháp luật về bình đẳng giới.
“Nghe thì mới biết thế nào là bình đẳng giới, để động viên các thành viên trong gia đình biết chia sẻ công việc với nhau và tránh vi phạm pháp luật vì thiếu hiểu biết” - bà Thực mộc mạc chia sẻ.
Theo ông Nguyễn Văn Thanh - Phó Giám đốc Trung tâm Văn hoá Việt, giảng viên Học viện Phụ nữ, đối với đồng bào DTTS, muốn tuyên truyền phổ biến giáo dục pháp luật hiệu quả cần thường xuyên đổi mới hình thức, phương pháp truyền đạt, làm sao cho phù hợp với đặc thù riêng về tâm lý, phong tục tập quán, trình độ văn hoá, giúp đồng bào dễ hiểu, dễ nhớ, dễ tiếp cận.
Muốn vậy, người báo cáo viên phải nắm rất chắc nội dung chuyên đề của mình, có kinh nghiệm thực tiễn, có kỹ năng sư phạm, biết vận dụng những thông tin, những câu chuyện đang thường xuyên diễn ra trong thực tế đời sống để minh hoạ, giải thích cho các điều luật một cách sinh động, dễ hiểu thì đối tượng tiếp nhận mới hào hứng lắng nghe.
Hiện nay, Ban Dân tộc Hà Nội đã xây dựng được mạng lưới báo cáo viên là những giảng viên có trình độ cao thuộc các trường đại học, học viện, nhà quản lý của các ngành chức năng trực tiếp tuyên truyền phổ biến giáo dục pháp luật cho 3 nhóm đối tượng. Ở cấp huyện là lãnh đạo và cán bộ phòng Dân tộc huyện Ba Vì; lãnh đạo và cán bộ phụ trách công tác dân tộc ở các huyện Thạch Thất, Quốc Oai, Mỹ Đức và đội ngũ báo cáo viên pháp luật của các huyện nói trên.
Ở cấp xã là đại diện lãnh đạo Đảng, chính quyền, Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể; cán bộ văn hoá, cán bộ tư pháp, cán bộ phụ trách công tác dân tộc và tuyên truyền biên pháp luật ở các xã vùng DTTS và miền núi.
Ở cấp thôn là bí thư chi bộ, trưởng thôn, phó thôn, trưởng ban công tác Mặt trận, chi hội trưởng chi hội Nông dân, Phụ nữ, hoà giải viên, người có uy tín, đại biểu tiêu biểu tại các thôn, cụm dân cư.
Các nhóm đối tượng này có mối liên hệ mật thiết, thường xuyên với nhân dân. Khi được nghe các giảng viên, báo cáo viên cấp cao hơn truyền đạt, một mặt họ được cung cấp thông tin, kiến thức pháp luật; mặt khác cũng học được phong cách, kỹ năng tuyên truyền, vận động thuyết phục để vận dụng trở lại phục vụ cho công việc hàng ngày của mình.
Được biết, 15 năm qua, UBND Thành phố Hà Nội đã giao cho Ban Dân tộc phối hợp với Hội đồng Phối hợp phổ biến giáo dục pháp luật Thành phố và các đơn vị liên quan tổ chức được trên 100 lớp tuyên truyền phổ biến pháp luật và tập huấn chính sách dân tộc; hoạt động bình đẳng giới; giảm thiểu tình trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống… cho gần 30.000 lượt các đối tượng nêu trên, giúp họ trở thành hạt nhân tiếp tục lan toả công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật trên địa bàn.
Ngoài ra, Hà Nội còn thực hiện nhiều hình thức khác tuyên truyền, phổ biến giáo dục pháp luật như: phát hành định kỳ hàng quý Bản tin Dân tộc Hà Nội; cập nhật, đăng tải trên Cổng thông tin điện tử của Ban Dân tộc Hà Nội; tổ chức Hội thi “Tìm hiểu pháp luật về hôn nhân và gia đình”; biên soạn, xuất bản 5.000 cuốn sổ tay chính sách, pháp luật và hơn 300.000 tờ gấp tuyên truyền pháp luật với nội dung: Tìm hiểu chính sách dân tộc, Bộ luật Hình sự, Luật Bảo vệ môi trường, Luật Phòng, chống bệnh truyền nhiễm, Luật Tín ngưỡng, tôn giáo, Luật An toàn thực phẩm, Luật Hôn nhân và Gia đình, Luật Bình đẳng giới, Luật Giao thông đường bộ, Luật Khiếu nại, Luật Tố cáo, Luật Trẻ em... phát cho các hộ gia đình ở vùng dân tộc, miền núi…
Hiệu quả của công tác tuyên truyền phổ biến, giáo dục pháp luật đã góp phần duy trì ổn định tình hình an ninh, chính trị và trật tự an toàn xã hội tại các xã vùng DTTS và miền núi của Thành phố. Đại bộ phận nhân dân phấn khởi, tin tưởng và thực hiện tốt đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước và các quy định của địa phương.
Từ nay đến 2030, Thành phố Hà Nội quyết tâm xây dựng hệ thống chính trị ở cơ sở vững mạnh, giữ vững an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội, tăng cường đồng thuận xã hội, động viên đồng bào phát huy nội lực, vượt qua khó khăn, thách thức, hòa nhập phát triển cùng Thủ đô và đất nước.
Giải pháp quan trọng để Thành phố đạt được mục tiêu này là tiếp tục đẩy mạnh công tác tuyên truyền phổ biến giáo dục pháp luật nhằm góp phần hạn chế những hành vi vi phạm pháp luật và tệ nạn xã hội trên địa bàn vùng DTTS và miền núi nói riêng, Thủ đô nói chung./.