Tiếp tục Phiên họp thứ 26, chiều 18/9, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về Dự án Luật Tổ chức Toà án nhân dân (sửa đổi).
Báo cáo tại phiên họp, Phó Chánh án Toà án nhân dân tối cao (TANDTC) Nguyễn Văn Tiến cho biết, Dự thảo Luật quy định thành lập Hội đồng Tư pháp quốc gia trên cơ sở kế thừa tổ chức và hoạt động của Hội đồng tuyển chọn, giám sát thẩm phán quốc gia; đồng thời, bổ sung chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn, thành phần của Hội đồng Tư pháp quốc gia.
Cụ thể, Hội đồng Tư pháp quốc gia có chức năng tuyển chọn, trình Chủ tịch nước bổ nhiệm, miễn nhiệm thẩm phán, xem xét các khiếu nại liên quan đến bổ nhiệm, miễn nhiệm, cách chức, khen thưởng, kỷ luật thẩm phán; giám sát việc phân bổ biên chế, kinh phí, nguồn lực cho các TAND; bảo vệ thẩm phán… để tăng cường tính khách quan, minh bạch trong việc cấp, phân bổ kinh phí, biên chế cho các Tòa án, qua đó bảo đảm độc lập trong hoạt động của thẩm phán và độc lập giữa các cấp Tòa án; phòng ngừa khả năng người lãnh đạo quản lý sử dụng công tác bổ nhiệm, miễn nhiệm, cách chức, khen thưởng, kỷ luật hoặc những biện pháp hành chính khác như một công cụ để tác động, làm ảnh hưởng đến tính độc lập của thẩm phán khi xét xử.
 |
| Toàn cảnh Phiên họp. Ảnh: QH. |
Theo Phó Chánh án TANDTC, đây là bước đi cụ thể nhằm thể chế hóa nhiệm vụ “Hoàn thiện cơ chế để khắc phục tình trạng quan hệ giữa các cấp tòa án là quan hệ hành chính, bảo đảm độc lập giữa các cấp xét xử và độc lập của thẩm phán, hội thẩm khi xét xử” được đề ra tại Nghị quyết số 27-NQ/TW.
Trình bày báo cáo thẩm tra, Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp của Quốc hội Lê Thị Nga cho biết, đa số ý kiến cho rằng, việc thành lập Hội đồng Tư pháp quốc gia là một vấn đề rất lớn, cần được nghiên cứu kỹ lưỡng. Nghị quyết 27 và Hiến pháp 2013 đều không quy định Hội đồng Tư pháp quốc gia. TANDTC đề xuất thành lập Hội đồng tư pháp quốc gia trên cơ sở kế thừa tổ chức và nhiệm vụ của Hội đồng tuyển chọn, giám sát thẩm phán quốc gia và bổ sung một số nhiệm vụ mới so với Luật hiện hành.
Tuy nhiên, các nhiệm vụ mới được bổ sung trong Dự thảo Luật có thể giao cho Hội đồng tuyển chọn, giám sát thẩm phán quốc gia theo Luật hiện hành thực hiện. Thực tiễn cho thấy, Hội đồng này từ khi được thành lập đến nay đã và đang hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao. Do đó, đề nghị không thành lập Hội đồng Tư pháp quốc gia, mà giữ quy định về Hội đồng tuyển chọn, giám sát thẩm phán quốc gia.
Một số ý kiến thống nhất với Dự thảo Luật về thành lập Hội đồng Tư pháp quốc gia trên cơ sở kế thừa về tổ chức và nhiệm vụ hiện nay của Hội đồng tuyển chọn, giám sát thẩm phán quốc gia và bổ sung một số nhiệm vụ mới để bảo đảm cho Hội đồng hoạt động hiệu quả; trong đó có nhiệm vụ, quyền hạn giám sát việc phân bổ biên chế, kinh phí, nguồn lực cho các Tòa án; bảo vệ thẩm phán...
Tại Phiên họp, cho ý kiến về Hội đồng Tư pháp quốc gia, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật của Quốc hội Hoàng Thanh Tùng tán thành về nguyên tắc việc củng cố, kiện toàn Hội đồng tuyển chọn, giám sát thẩm phán quốc gia. Tuy nhiên, đề nghị Ban soạn thảo làm rõ việc thành lập Hội đồng đã đáp ứng mục đích, yêu cầu đặt ra tại Nghị quyết số 27-NQ/TW ngày 09/11/2022 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII về việc tiếp tục xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam trong giai đoạn mới? Bởi mục tiêu Nghị quyết 27 là khắc phục quan hệ hành chính, nhưng thành phần chủ yếu trong dự thảo luật là lãnh đạo Tòa án nhân dân tối cao, hoạt động theo chế độ kiêm nhiệm. Đại biểu cũng đề nghị làm rõ vai trò, trách nhiệm của từng thành viên trong Hội đồng Tư pháp quốc gia, tính khả thi khi giao Ủy ban Thường vụ Quốc hội quyết định thành viên của Hội đồng Tư pháp quốc gia.
Cơ bản tán thành với sự cần thiết sửa đổi Luật Tòa án nhân dân, đánh giá cao cơ quan soạn thảo trong quá trình xây dựng dự án luật tiến hành công phu, tổng kết thực tiễn, tham khảo kinh nghiệm quốc tế, song Chủ nhiệm Ủy ban Xã hội của Quốc hội Nguyễn Thúy Anh nhận định, báo cáo đánh giá tác động về chính sách vẫn còn định tính, chưa có định lượng, nhất là chính sách về đảm bảo nguồn lực xây dựng Tòa án hiện đại hoạt động hiệu lực, hiệu quả; đề nghị ban soạn thảo rà soát, bổ sung trong báo cáo.
Chủ nhiệm Nguyễn Thúy Anh cho rằng, việc quy định thành lập Hội đồng Tư pháp quốc gia trên cơ sở kế thừa, bổ sung chức năng, nhiệm vụ của Hội đồng tuyển chọn, giám sát thẩm phán quốc gia là có thể chấp nhận được. Bà kiến nghị quy định Chủ tịch nước là Chủ tịch Hội đồng Tư pháp quốc gia, đồng thời bổ sung thành viên Hội đồng là đại diện Ủy ban Tư pháp của Quốc hội./.