Đắk Nông có trữ lượng khoảng 4,3 tỷ tấn quặng bô xít nguyên khai, chiếm gần 45% tổng trữ lượng của cả nước. Hầu hết trữ lượng bô xít được huy động vào quy hoạch khoáng sản quốc gia. Dự kiến, đến năm 2030, Đắk Nông sẽ có 17 khu vực mỏ bô xít, với tổng diện tích khoảng 1.952 km2 (xấp xỉ 1/3 diện tích tự nhiên của tỉnh). Tỉnh quy hoạch 5 nhà máy sản xuất alumin, với tổng công suất từ 5-10 triệu tấn alumin/năm.
 |
| Khai thác bô xít ở Đắk Nông. (Ảnh: baodaknong.vn) |
Trong quy hoạch, khai thác, thu hồi khoáng sản bô xít, lãnh đạo tỉnh Đắk Nông cũng đã kiến nghị Chính phủ xem xét điều chỉnh đưa các danh mục công trình, dự án, nhất là các dự án giao thông trọng điểm ra khỏi quy hoạch thăm dò, khai thác, chế biến, sử dụng các loại khoáng sản. Đồng thời tỉnh Đắk Nông cũng đề nghị Thủ tướng Chính phủ quan tâm, hướng dẫn triển khai các dự án khai thác quặng bô xít trên địa bàn tỉnh, nhằm tạo điều kiện để nhà đầu tư xây dựng các nhà máy khai thác quặng bô xít.
Tại Hội nghị triển khai kế hoạch thực hiện quy hoạch thăm dò, khai thác, chế biến và sử dụng các loại khoáng sản thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 diễn ra hồi tháng 4/2024, lãnh đạo tỉnh Đắk Nông cho biết, những dự án tổ hợp bô xít – alumin – nhôm trên địa bàn tỉnh đều là có quy mô, giá trị đầu tư lớn, phạm vi rất rộng, tác động lớn đến môi trường, dân cư, ảnh hưởng đến quốc phòng, an ninh, phát triển kinh tế - xã hội của địa phương. Trong quá trình xử lý đề xuất của các nhà đầu tư, tỉnh gặp một số khó khăn, vướng mắc liên quan. Đó là về thẩm quyền quyết định đầu tư, về quy hoạch sử dụng đất để xây dựng nhà máy, về lựa chọn vị trí đặt nhà máy (trong hay ngoài phạm vi các vùng quy hoạch bô xít)…
Các nội dung đề xuất tập trung về: Đối tượng các nhà đầu tư tham gia thực hiện các dự án khai thác quặng bô xít trên địa bàn tỉnh Đắk Nông; thẩm quyền chấp thuận chủ trương đầu tư, hình thức lựa chọn nhà đầu tư thực hiện các dự án tổ hợp nhà máy tuyển quặng bô xít – alumin – nhôm theo quy định của pháp luật về đầu tư, đấu thầu.
Những vấn đề cần được giải quyết ở đây là tỉnh Đắk Nông có được phép thực hiện thủ tục chấp thuận chủ trương đầu tư trước khi tổ chức đấu thầu hay không; Trường hợp thực hiện thủ tục chấp thuận chủ trương đầu tư, tỉnh có thể tách dự án nhà máy chế biến quặng bô xít – alumin – nhôm và dự án khai thác mỏ phục vụ cho nhà máy thành các chủ trương đầu tư độc lập được không; Các loại đất có thể quy hoạch để xây dựng các dự án tổ hợp nhà máy tuyển quặng bô xít - alumin – nhôm. Tỉnh chưa xác định được đó là đất sử dụng cho hoạt động khoáng sản hay đất thương mại, dịch vụ, đất cơ sở sản xuất phi nông nghiệp theo quy định tại Điều 152, Luật Đất đai năm 2013.
Theo đó, xác định được loại đất mới có cơ sở để thực hiện quy hoạch, thu hồi đất, cho thuê đất, cho phép chuyển mục đích sử dụng đất bảo đảm quy định. Đất cũng là điều kiện cấp phép khai thác nguyên liệu cho các nhà máy sau khi đầu tư và đi vào hoạt động./..