Đặc phái viên của Mỹ về vấn đề Iran Brian Hook (Ảnh: AP).
Ngày 30/5, đại diện ngoại giao Mỹ nhấn mạnh, các hành động mà Mỹ thực hiện tại khu vực Vùng Vịnh cho đến nay, gồm cả việc thay đổi vị trí của các khí tài quân sự, đã có tác dụng răn đe như mong muốn đối với những toan tính mạo hiểm của Iran.
Tuyên bố trên được ông Hook đưa ra vào thời điểm các nhà lãnh đạo Ả rập đang nhóm họp tại thành phố Mecca của Ả rập Xê út để thảo luận về về các vụ tấn công bằng máy bay không người lái nhằm vào các cơ sở dầu mỏ ở Ả rập Xê út, cũng như cuộc tấn công nhằm vào 4 tàu, trong đó có 2 tàu chở dầu của Ả rập Xê út, ở vùng biển ngoài khơi Các tiểu vương quốc Arab thống nhất (UAE) hồi đầu tháng này. Tuy nhiên, Iran đã bác bỏ vai trò trong các vụ tấn công trên.
Căng thẳng trong quan hệ Mỹ - Iran đã bùng phát trở lại sau khi Tổng thống Mỹ D.Trump đơn phương rút khỏi thỏa thuận hạt nhân được ký giữa Iran và nhóm P5+1 (gồm: Anh, Nga, Pháp, Mỹ, Trung Quốc và Đức) năm 2015, đồng thời tăng cường trừng phạt Tehran, dẫn tới việc Iran tuyên bố ngừng thực hiện một số nghĩa vụ trong bản thỏa thuận này.
Hiện Mỹ đang theo đuổi chiến lược “gây sức ép tối đa” thông qua việc siết chặt các lệnh trừng phạt nhằm vào Iran để vắt kiệt các nguồn thu từ dầu mỏ và cản trở các hoạt động kinh tế của Iran, trong một nỗ lực nhằm chặn đứng các chính sách không phù hợp của Iran trong khu vực. Cách đây ít lâu, Mỹ đã điều các khí tài quân sự gồm nhóm tác chiến tàu sân bay và 1 phi đội ném bom B-52 tới Trung Đông nhằm sẵn sàng đối phó với điều mà Mỹ coi là “các dấu hiệu đe dọa rõ ràng” từ Iran đối với các lực lượng của Mỹ trong khu vực.
Trước bối cảnh trên, cộng đồng quốc tế đã bày tỏ quan ngại, đồng thời kêu gọi Mỹ và Iran kiềm chế để tránh kịch bản bùng phát xung đột quân sự, kéo theo những hệ lụy nguy hiểm trong khu vực. Trong một tuyên bố đưa ra sau cuộc gặp người đồng cấp Nhật Bản Taro Kono, ngày 31/5, Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov đã bày tỏ lập trường hoan nghênh Mỹ và Iran cùng ngồi vào bàn đàm phán, song nhấn mạnh Moscow sẽ không đóng vai trò trung gian hòa giải trong tiến trình này.
Bên cạnh đó, ông Lavrov cũng nhấn mạnh quan điểm cho rằng, việc khởi động tiến trình đàm phán sẽ khó có thể trở thành sự thật nếu như một trong số các bên có hành động gây tổn hại về kinh tế và mong muốn bên còn lại nhượng bộ để tiến tới thỏa thuận. “Chúng tôi không xem đây là lối hành xử phù hợp trong quan hệ đối ngoại” – đại diện ngoại giao Nga nói.
Ngoại trưởng Nga kêu gọi các bên tiến hành đối thoại dựa trên cơ sở tôn trọng lẫn nhau mà không đi kèm theo bất kỳ điều kiện tiên quyết nào cũng như đưa ra “tối hậu thư” nhằm vào bên còn lại./.