“Giáo dục lại” - liều thuốc nhiệm màu giúp can phạm nhân thức tỉnh lương tri
|
| Trung tá Trần Ngọc Hạnh, Trưởng phân trại quản lý phạm nhân, Trại tạm giam số 1, Công an TP. Hà Nội |
Vào những ngày cuối tháng 11 vừa qua, chúng tôi có dịp vào thăm Trại giam Trại tạm giam số 1 (phường Xuân Phương, quận Nam Từ Liêm) và Trại giam số 2 (huyện Thường Tín), Công an Thành phố Hà Nội - nơi quản lý và giam giữ hàng nghìn can phạm nhân.
Ấn tượng để lại trong chúng tôi là khung cảnh khu Trại rộng rãi, thoáng mát, sạch sẽ, nhiều cây xanh. Các khu nhà hành chính, trạm y tế, khu giam giữ can phạm nhân được trang bị đầy đủ các trang thiết bị cần thiết theo đúng quy định và hướng dẫn của Luật Thi hành tạm giữ, tạm giam.
Theo chia sẻ của lãnh đạo Trại tạm giam số 1 và Trại tạm giam số 2 thì phần lớn các đối tượng bị tạm giữ, tạm giam chấp hành án hình sự tại hai Trại tạm giam trên đều có nhân thân phức tạp cộng thêm tâm lý bi quan, nhất là các đối tượng phạm trọng tội. Trong đó, có một số trường hợp bị tạm giữ, tạm giam và đang thi hành án hình sự là đối tượng thuộc các nhóm yếu thế như: người dưới 18 tuổi, phụ nữ đang mang thai, người cao tuổi, người mắc bệnh hiểm nghèo… Vì vậy, các cán bộ, chiến sĩ bảo vệ luôn phải đối mặt với nhiều áp lực trong công việc. Mặc dù vậy, với các anh, ngoài việc làm tốt công tác quản lý, giam giữ, đảm bảo quyền, chế độ cho hàng nghìn can phạm nhân, bằng lòng nhân ái và sự bao dung, quan tâm động viên, giáo dục, đã giúp cho nhiều can phạm nhân gột rửa những lỗi lầm, cải tạo tốt để làm lại cuộc đời.
Chia sẻ kinh nghiệm để làm tốt công tác quản lý, giáo dục các can phạm nhân, Trung tá Trần Ngọc Duy, cán bộ quản giáo tại Trại giam số 1, Công an Thành phố Hà Nội cho biết, để có thể giáo dục, cảm hóa các đối tượng, cán bộ quản giáo luôn phải thực hiện nguyên tắc 4 biết: biết mặt, biết tên, biết hoàn cảnh gia đình và biết lai lịch, hành vi dẫn đến phạm tội". Nguyên tắc này sẽ giúp các anh nắm kỹ được thông tin, để có cách giáo dục, cải tạo phù hợp với từng can phạm nhân.
Là người có nhiều năm kinh nghiệm, tiếp xúc với không ít trường hợp cá biệt, Trung tá Trần Ngọc Hạnh, Trưởng phân trại quản lý phạm nhân, Trại tạm giam số 1 Công an Thành phố Hà Nội cho biết: “Các phạm nhân cá biệt thường có mức án cao. Một số người có hoàn cảnh bố, mẹ già yếu, thân nhân mắc bệnh hiểm nghèo. Với những trường hợp này, chúng tôi đã tổ chức chương trình giáo dục chung và giáo dục riêng. Hằng tuần, chúng tôi phân công cán bộ quản giáo, chỉ huy phân trại tiến hành gặp gỡ, nói chuyện, động viên phạm nhân. Đồng thời sắp xếp những công việc phù hợp với thể chất của phạm nhân. Bên cạnh đó, chúng tôi cũng phối hợp gia đình thường xuyên hỏi han, chăm sóc sức khỏe, tổ chức các lớp tuyên truyền giáo dục pháp luật, dạy nghề cho các phạm nhân để khi trở về họ có thể tìm được công việc phù hợp, dễ dàng tái hòa nhập cộng đồng".
 |
| Chị Nguyễn Thị H (ngoài cùng bên trái) , Trại giam số 1 Công an Thành phố Hà Nội đã dần ổn định tư tưởng, tâm lý, sống hòa nhập với các thành viên cùng buồng giam. |
Bị tạm giam tại Trại giam số 1 Công an Thành phố Hà Nội 8 tháng qua, chị Nguyễn Thị H (sinh năm 1964, ở Hoàng Mai, Hà Nội) phạm tội mua bán chất ma túy. Khi vào Trại, tâm lý chị suy sụp vì ý thức được tội danh của mình là trọng tội. Tuy nhiên, được sự quan tâm, động viên của cán bộ quản giáo, chị H đã dần ổn định tư tưởng, tâm lý, sống hòa nhập với các thành viên cùng buồng giam. Chia sẻ với chúng tôi, chị Hồng cho biết, từ ngày vào trại đến nay, chế độ ăn uống luôn đầy đủ, các vật dụng thiết yếu trong sinh hoạt hàng ngày, kể những vật dụng tế nhị dành riêng cho phụ nữ cũng được phát đến từng nữ can phạm nhân. Điều này thể hiện sự quan tâm của Đảng, Nhà nước cũng như của Lãnh đạo Trại và cá nhân mỗi cán bộ quản giáo đến những con người lầm lỗi để chị có cơ hội gột rửa những lỗi lầm, cải tạo tốt để làm lại cuộc đời.
Với nhiều năm công tác tại Trại giam số 2 Công an Thành phố Hà Nội, Thượng tá Nguyễn Xuân Nam, Phó Giám thị Trại tâm sự: Nhiều can phạm nhân có hoàn cảnh gia đình vô cùng éo le, đến khi phạm tội bị đưa vào đây họ bị hoảng loạn tâm lý, không thiết sống và muốn tự tử. Nhưng chúng tôi đã tìm cách khuyên giải, động viên họ cố gắng cải tạo thật tốt để sớm được trở lại cuộc sống bình thường.
Theo Thượng tá Nguyễn Xuân Nam, Phó Giám thị Trại tạm giam số 2 Công an Thành phố Hà Nội: Nghề quản giáo chính là “nghề giáo dục lại”. Nếu nói nhà tù là công cụ đấu tranh, trấn áp kẻ phạm tội, thì giáo dục và cải tạo là liều thuốc nhiệm màu để gột rửa những lỗi lầm của họ và thổi bùng lên ngọn lửa lương tri của mỗi con người. Những năm qua Trại tạm giam số 2 đã tích cực tham mưu cho các cơ quan chức năng các giải pháp bảo đảm quyền được tiếp cận thông tin, quyền được giáo dục cho can phạm nhân tại cơ sở. Sự tận tâm của các cán bộ quản giáo, y tế và cảnh sát bảo vệ tại Trại tạm giam số 2 đã kịp thời giúp cho nhiều can phạm nhân từ bỏ tâm lý tiêu cực, chán nản, nhận thức đúng về hành vi phạm tội của mình, hợp tác với cơ quan chức năng, yên tâm chấp hành án để tái hòa nhập cộng đồng.
Lớp học đặc biệt trong Trại tạm giam
Theo chân Thượng tá Phạm Chiến Thắng, Phó Giám thị Trại tạm giam số 1, chúng tôi đến thăm lớp học “đặc biệt” dành cho các phạm nhân sắp mãn hạn tù, có thành tích cải tạo tốt. Trong gian phòng rộng chừng 200m2 thoáng đãng, sạch sẽ, các học viên đang chăm chú thực hành trên các thiết bị điện dân dụng với sự hướng dẫn của các thầy giáo. Lớp học được chia thành nhiều nhóm, mỗi nhóm từ 5 đến 7 người vừa học lý thuyết, vừa được thực hành tại chỗ với đầy đủ các đồ điện gia dụng thường thấy trong các gia đình như: bình nóng lạnh, quạt trần, nồi cơm, máy bơm nước…
Theo thông tin từ cán bộ quản lý lớp học, lớp học sửa chữa điện dân dụng tại Trại tạm giam số 1, Công an Thành phố Hà Nội có 25 học viên. Người trẻ nhất lớp sinh năm 2004, người lớn tuổi nhất sinh năm 1974. Lớp được khai giảng từ tháng 10/2023. Thời gian học nghề của lớp là 300 giờ, diễn ra trong 3 tháng, với 70% thời gian thực hành trên thiết bị thực và mô hình. Lớp học vào các buổi sáng từ thứ 2 đến thứ 6 hàng tuần. Sau khi kết thúc khóa học, các học viên sẽ được cấp chứng chỉ học nghề của trường Cao đẳng Điện tử Điện lạnh Hà Nội.
 |
| Thầy Trần Liêm Hiệu, Trưởng khoa Điện tự động hóa, trường Cao đẳng Điện tử Điện lạnh Hà Nội đang hướng dẫn các học viên lớp đào tạo nghề điện dân dụng trình độ sơ cấp là phạm nhân sắp mãn hạn tù, có thành tích cải tạo tốt. |
Trao đổi với chúng tôi, Thượng tá Phạm Chiến Thắng cho biết, trong những năm qua, Trại tạm giam số 1 luôn thực hiện nghiêm túc, hiệu quả các quy định của pháp luật về đảm bảo quyền của người bị tạm giữ, tạm giam như: chế độ ăn, ở, mặc và tư trang của người bị tạm giữ, tạm giam; về quyền nhận quà, gửi, nhận thư, sách báo, tài liệu, chế độ sinh hoạt tinh thần đối với người bị tạm giữ, tạm giam; quyền được gặp thân nhân, người bào chữa, tiếp xúc lãnh sự của người bị tạm giữ, người bị tạm giam; chế độ chăm sóc y tế với người bị tạm giữ, tạm giam về công tác đảm bảo quyền của người bị tạm giam, tạm giữ.
Trong năm 2023, bên cạnh việc thực hiện tốt chức năng, nhiệm vụ quản lý tạm giữ, tạm giam vừa được giao một số nhiệm vụ thi hành án hình sự theo quy định tại khoản 3 Điều 11 Luật Thi hành án hình sự 2019, Trại tạm giam số 1, Công an Thành phố Hà Nội còn đặc biệt quan tâm đến việc định hướng nghề nghiệp và giới thiệu việc làm cho phạm nhân đang chấp hành án phạt tù. Đặc biệt là trong tháng 10 vừa qua, Trại đã phối hợp với trường Cao đẳng Điện tử Điện lạnh Hà Nội tổ chức mở lớp đào tạo nghề điện dân dụng trình độ sơ cấp cho học viên là phạm nhân sắp mãn hạn tù, có thành tích cải tạo tốt.
Là một trong những người tham gia giảng dạy cho các phạm nhân, thầy Trần Liêm Hiệu, Trưởng khoa Điện tự động hóa, trường Cao đẳng Điện tử Điện lạnh Hà Nội cho biết: “Lớp học như một xã hội thu nhỏ. Can, phạm nhân mỗi người có một hoàn cảnh, độ tuổi, trình độ. Đặc thù công việc đòi hỏi mỗi giáo viên ngoài kiến thức phải có cách giao tiếp, tâm thế, biện pháp giáo dục thích hợp nên chúng tôi đã lựa chọn những thầy cô có đủ phẩm chất trên để đào tạo cho các học sinh của lớp học. Chúng tôi là bạn, là thầy, cũng là người thân… giúp họ an tâm học tập, trau dồi kiến thức, nâng cao tay nghề phấn đấu làm lại cuộc đời, có ích cho gia đình và xã hội”.
Chia sẻ niềm vui khi mình là một trong 25 thành viên được lựa chọn tham gia lớp học, phạm nhân Trần Đăng Khoa (Hoàng Mai, Hà Nội) cho biết: Nhờ sự chỉ bảo nhiệt tình của các thầy giáo trường Cao đẳng Điện tử Điện lạnh Hà Nội, anh và các học viên có kiến thức cơ bản về điện dân dụng và có định hướng mới sau khi chấp hành án phạt tù. Anh mong muốn có thể ứng dụng những kiến thức đã học vào công việc sau khi trở về xã hội.
 |
| Phạm nhân Trần Đăng Khoa, học viên lớp đào tạo nghề điện dân dụng tại Trại tạm giam số 1, Công an TP. Hà Nội |
Cũng như phạm nhân Trần Đăng Khoa, phạm nhân Nguyễn Trần Nhất (Xuân Đỉnh, Hà Nội) do có thành tích cải tạo tốt nên được các cán bộ quản giáo cho tham gia khóa đào tạo nghề. Học viên Nguyễn Trần Nhất cho biết, mặc dù mới học được hơn 1 tháng nhưng bản thân đã sửa chữa được một số vật dụng đồ điện hỏng. Khóa học diễn ra trong 6 tháng và khi kết thúc, chúng tôi sẽ có chứng chỉ học nghề. Đây là “món quà vô giá”, giúp chúng tôi khi tái hòa nhập xã hội sẽ có nghề ổn định, giúp ích được cho gia đình, cho cuộc sống”.
Theo Thượng tá Phạm Chiến Thắng, Phó Giám thị Trại giam số 1 Công an Thành phố Hà Nội, việc dạy nghề cho phạm nhân là nhiệm vụ khó khăn, phức tạp bởi vừa phải đảm bảo những yêu cầu của công tác dạy nghề nói chung trong xã hội, vừa đảm bảo các yêu cầu nghiệp vụ trong công tác quản lý, giam giữ, giáo dục người đang chấp hành án phạt tù. Tuy nhiên đây cũng là giải pháp thiết thực, hiệu quả, giúp người chấp hành xong án phạt tù có cuộc sống mới, giúp con đường tái hòa nhập cộng đồng của họ rút ngắn lại. Bởi ý nghĩa nhân văn sâu sắc này mà công tác dạy nghề cho phạm nhân ở các trại giam đã và đang được Đảng và Nhà nước ta hết sức quan tâm./.