Cụ thể, theo Nghị định 155/2016/NĐ-CP quy định về mức xử phạt hành chính trong lĩnh vực bảo vệ môi trường, các hành vi xả rác nơi công cộng có thể bị phạt tiền lên tới hàng triệu đồng. Theo đó, nhiều ý kiến cho rằng mức chế tài này sẽ tăng tính răn đe, xử lý nghiêm các hành vi vi phạm về vệ sinh môi trường, góp phần giữ gìn văn minh đô thị. Tuy nhiên, sau một thời gian đưa vào thực hiện, tình trạng vứt rác bừa bãi vẫn diễn ra tại nhiều nơi trên địa bàn thủ đô, gây bức xúc cho dư luận, đặc biệt là những người dân sinh sống quanh những khu vực hay xảy ra tình trạng này.
Bán nước chè trên phố Núi Trúc, sáng nào dọn hàng bà Sinh cũng phải quét dọn cả giờ đồng hồ trước khi mở hàng, bởi nằm ngay trên mặt phố nên chỉ sau một đêm phần vỉa hè và cống nước ngay trước cửa quán lại xuất hiện hàng loạt túi nilon đựng rác do người đi qua vứt lại. Bà Sinh bức xúc cho biết: “Thùng đựng rác chỉ nằm cách đây vài chục mét, nhưng chẳng hiểu sao người ta không đi quá lên một chút mà vứt, cứ túi, cứ bọc nilon mà quẳng ở đây. Sáng nào dọn hàng tôi cũng phải nhặt vài ba bịch rác như vậy, họ toàn đi qua tiện tay là vứt nên nhiều khi cũng chẳng nhắc nhở hoặc làm gì được họ…”
Những bịch rác bị vứt trên vỉa hè phố Núi Trúc mỗi sáng (ảnh chụp 28/5).
Có hiệu lực từ ngày 01/02/2017, khoản 1 Điều 20 Nghị định 155/2016 quy định hành vi thải rác thải sinh hoạt trái quy định ra môi trường sẽ bị xử phạt như sau: Phạt tiền từ 500.000 đồng đến 1.000.000 đồng đối với hành vi vứt, thải, bỏ đầu, mẩu và tàn thuốc lá không đúng nơi quy định tại khu chung cư, thương mại, dịch vụ hoặc nơi công cộng; Phạt tiền từ 1.000.000 đồng đến 3.000.000 đồng đối với hành vi vệ sinh cá nhân (tiểu tiện, đại tiện) không đúng nơi quy định tại khu chung cư, thương mại, dịch vụ hoặc nơi công cộng; Phạt tiền từ 3.000.000 đồng đến 5.000.000 đồng đối với hành vi vứt, thải, bỏ rác thải sinh hoạt không đúng nơi quy định tại khu chung cư, thương mại, dịch vụ hoặc nơi công cộng, trừ vi phạm quy định tại điểm d khoản này; Phạt tiền từ 5.000.000 đồng đến 7.000.000 đồng đối với hành vi vứt, thải rác thải sinh hoạt trên vỉa hè, đường phố hoặc vào hệ thống thoát nước thải đô thị hoặc hệ thống thoát nước mặt trong khu vực đô thị.
Song hành với việc đưa quy định pháp luật vào áp dụng thực hiện, thành phố cũng đã chú trọng tới việc đầu tư trang thiết bị, cơ sở vật chất tại nhiều nơi, nhiều địa bàn để người dân có thể thuận tiện hơn trong việc giữ gìn vệ sinh môi trường như việc đầu tư thêm nhiều thùng đựng rác thải sinh hoạt trên các tuyến phố, hoặc tổ chức nhiều hơn những đợt đi thu gom rác trong ngày và đặc biệt là các tổ thu gom rác lưu động hoạt động thường xuyên. Tuy nhiên, hiệu quả thực hiện vẫn chưa được như mong muốn.
Công nhân thu gom rác phải nhặt từng bịch rác trên vỉa hè phố Thái Hà (25/5).
Nói về khó khăn trong việc đảm bảo môi trường trên các tuyến phố, chị Hoàng Thu T (xin được giấu tên) hoạt động trong tổ thu gom rác quận Đống Đa chia sẻ: “Mặc dù có tới hàng chục thùng đựng rác được bố trí ngay trên vỉa hè của phố Thái Hà, nhưng bọn em vẫn thường xuyên phải đi nhặt những túi rác của người dân vứt tại đây. Nhiều người đi xe máy qua, họ chỉ dừng lại mấy giây cầm túi nilon đựng rác vứt vào thùng, nhưng đa số các thùng đựng rác đều có nắp đậy nên túi rác vẫn cứ bị vứt xuống đất. Có vài lần bắt gặp, chúng em cũng nhắc nhở những người vứt rác như vậy, nhưng họ chỉ nói vội quá và lên xe đi. Vì mình cũng chỉ là nhân viên thu gom rác thôi nên cũng đành để họ đi...”
Người dân chỉ đỗ lại vài giây để vứt túi rác, nhưng không hề quan tâm xem túi rác có nằm trong thùng hay không. (chợ Thái Hà, ngày 25/5) Chia sẻ về vấn đề này, anh Phạm Văn Chiến, một người hành nghề xe ôm gần khu vực chợ Thái Hà trên phố Đặng Tiến Đông, Hà Nội chia sẻ: “Tôi đứng đón khách tại đây nên chứng kiến nhiều người rất thiếu ý thức, cầm túi nilon rác qua vứt vèo một cái rồi đi mất, cái nắp thùng rác cũng không buồn mở ra để vứt vào trong. Các túi rác bị vứt kèm theo các loại rác sinh hoạt văng tung tóe xung quanh thùng đựng rác, bốc mùi hôi thối không thể chịu nổi. Vừa làm ô nhiễm không khí xung quanh, lại vừa làm mất cảnh quan tại khu vực. Tôi đề nghị cơ quan chức năng cần xử lý nghiêm các trường hợp thiếu ý thức như vậy...”.
Liên quan đến sự việc này, trước đó, sáng ngày 28/2, trong quá trình phối hợp với Công an phường Hàng Bông triển khai kế hoạch xử lý vi phạm trật tự đô thị tại ngã tư Tràng Thi - Triệu Quốc Đạt và dọc trên tuyến phố Phủ Doãn, Đội Cảnh sát giao thông - Trật tự - Cơ động Công quận Hoàn Kiếm, Hà Nội, đã lập biên bản xử phạt vi phạm hành chính 6 triệu đồng đối với bà Trịnh Thị Minh Thuận (SN 1964, ở 23 Phủ Doãn, Hà Nội) vì hành vi vứt rác thải không đúng nơi quy định.
Mặc dù chế tài đã có nhưng tình trạng người dân vi phạm các quy định về việc xả rác bừa bãi nơi công cộng vẫn diễn ra, có thể thấy việc này nằm ở sự thiếu ý thức của người vi phạm, xong cũng có trách nhiệm của cơ quan chức năng vì chưa làm hết trách nhiệm. Thiết nghĩ, trong thời gian tới, ngoài công tác thường xuyên kiểm tra, phát hiện và xử lý nghiêm các vi phạm, các cấp chính quyền cần đẩy mạnh công tác tuyền truyền để người dân hiểu, tự giác chấp hành pháp luật và không dám tái phạm./.