 |
| Toàn cảnh phiên họp chiều ngày 27/10. Ảnh: QH |
Đánh giá về việc ban hành văn bản quy phạm pháp luật, các đại biểu chỉ ra rằng, trong những năm qua, Chính phủ, Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội (LĐ-TB&XH), Bộ Y tế, Bảo hiểm xã hội Việt Nam và các cơ quan có liên quan đã chủ động, tích cực trong việc kịp thời sửa đổi, ban hành các văn bản nhằm vừa đáp ứng công tác quản lý điều hành, vừa điều chỉnh, hỗ trợ, tạo điều kiện thuận lợi hơn cho người lao động, người sử dụng lao động và các đối tượng khác trong việc thụ hưởng chế độ, tiếp cận chính sách bảo hiểm xã hội (BHXH), bảo hiểm thất nghiệp (BHTN), nhất là chính sách hỗ trợ đối tượng chịu sự tác động của đại dịch COVID-19.
Theo các đại biểu, cơ bản các văn bản quy định chi tiết, hướng dẫn thi hành Luật Bảo hiểm xã hội, Luật Việc làm, Luật An toàn, vệ sinh lao động đã được ban hành và bảo đảm để triển khai, thực hiện đầy đủ các chế độ, chính sách theo quy định. Tuy nhiên, đại biểu Trần Thị Hiền- Đoàn ĐBQH tỉnh Hà Nam và một số đại biểu chỉ ra rằng, Chính phủ cần ban hành văn bản quy định hướng dẫn việc tham gia và hưởng bảo hiểm tai nạn lao động theo hình thức tự nguyện; ban hành quy định về giá dịch vụ tư vấn, giới thiệu việc làm từ Quỹ BHTN cho người lao động theo Nghị định số 61/2020/NĐ-CP, dù nghị định này đã có hiệu lực thi hành gần một năm.
Bên cạnh đó, có ý kiến đại biểu cho rằng, vẫn còn một số chính sách, quy định đã được ban hành nhưng chậm đi vào cuộc sống như: chính sách khuyến khích người sử dụng lao động và người lao động tham gia bảo hiểm hưu trí bổ sung; chính sách bảo hiểm tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp còn nhiều vướng mắc bất cập nên mặc dù tồn quỹ lớn nhưng một bộ phận người lao động thuộc đối tượng chưa được hưởng chế độ chính sách kịp thời và tương xứng với mức độ ảnh hưởng do tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp. Nhiều vướng mắc, bất cập, hạn chế của Luật BHXH đã được chỉ ra nhưng vẫn chậm được đề xuất sửa đổi, bổ sung.
Ngoài ra, một số đại biểu đánh giá, trong bối cảnh dịch bệnh COVID-19 diễn ra phức tạp, ảnh hưởng trực tiếp đến hoạt động của doanh nghiệp, Bộ LĐ-TB&XH và ngành BHXH đã chủ động giảm các hoạt động thanh tra, kiểm tra trong năm 2020. Qua thanh tra, kiểm tra, Bộ LĐ-TB&XH và ngành BHXH đã phát hiện ra nhiều sai phạm trong việc thực hiện chính sách, chế độ BHXH, BHTN, BHYT. Việc khắc phục các sai phạm được chỉ ra đạt tỷ lệ cao. Hoạt động thanh tra của Bộ LĐ-TB&XH đã có nhiều tích cực, song cần đánh giá tổng thể hơn về kết quả, nhất là đối với việc thanh tra tại các doanh nghiệp, đơn vị tham gia BHXH để từ đó xác định cụ thể việc chấp hành pháp luật của doanh nghiệp, đơn vị sử dụng lao động.
Về các quỹ có tính chất ngắn hạn, theo các đại biểu, cơ bản các quỹ này đều bảo đảm khả năng chi trả và có kết dư lớn, cụ thể: Quỹ Ốm đau, thai sản có số kết dư chuyển sang năm 2021 bằng 43,14% số chi trong năm 2020; Quỹ Bảo hiểm tai nạn lao động - Bệnh nghề nghiệp và Quỹ BHTN, đến nay kết dư lớn, số dư hàng năm cao. Tuy nhiên, qua nhiều năm thực hiện cho thấy, còn có nhiều chế độ, chính sách liên quan đến các quỹ này chưa đi vào cuộc sống và chưa phát huy được vai trò chủ động của chính sách BHTN là giá đỡ của thị trường lao động.
Bên cạnh đó, một số ý kiến đại biểu cho rằng, cần tính toán để sửa đổi một số quỹ cho phù hợp hơn, đúng tính chất của quỹ ngắn hạn; Quỹ Hưu trí, tử tuất, mặc dù vẫn đang kết dư lớn, song cần tính toán thận trọng, kỹ càng hơn nhằm bảo đảm cân đối trong dài hạn, nhất là với sự thay đổi về đặc điểm của quy mô và cơ cấu dân số, nguyên tắc đóng - hưởng và cân đối giữa mức đóng - mức hưởng.
Qua việc phân tích những tồn tại, hạn chế trên, các đại biểu đề nghị Chính phủ khẩn trương nghiên cứu, xây dựng, trình Quốc hội việc sửa đổi hoặc sửa đổi bổ sung Luật Bảo hiểm xã hội và một số luật có liên quan nhằm kịp thời thể chế hóa các nghị quyết của Đảng, khắc phục các tồn tại hạn chế, tạo cơ sở pháp lý đầy đủ hơn để phát triển lĩnh vực an sinh xã hội bền vững và thích ứng với những tác động, biến đổi xã hội (như dịch bệnh COVID-19, già hóa dân số) và tình trạng cân đối Quỹ BHTN, Quỹ Bảo hiểm tai nạn lao động - Bệnh nghề nghiệp phù hợp hơn với tính chất của quỹ ngắn hạn; trong đó, chú ý việc tổng kết đánh giá cụ thể các nội dung và xu hướng của các Quỹ theo các chế độ tương ứng để làm cơ sở thực tiễn, bằng chứng khoa học trong việc đề xuất các chính sách khi sửa đổi Luật Bảo hiểm xã hội và các luật có liên quan.