 |
| Đại biểu Đặng Bích Ngọc (Hoà Bình) phát biểu tại phiên họp trực tuyến chiều 27/10. Ảnh: BHB |
Đại biểu Ngọc cho biết, năm 2020 chúng ta gặp rất nhiều khó khăn do ảnh hưởng của đại dịch COVID-19 đã tác động nặng nề đến mọi mặt của đời sống xã hội, đặc biệt nhiều doanh nghiệp ngừng hoạt động, người lao động mất việc làm dẫn đến hệ lụy triển khai thực hiện chính sách, chế độ BHXH.
Theo đại biêu, về đối tượng tham gia BHXH bắt buộc, việc thực hiện Nghị quyết số 28 về cải cách chính sách BHXH để thực hiện mục tiêu là thách thức lớn trong giai đoạn hiện nay.
Theo báo cáo, năm 2020 số người tham gia bảo hiểm tính đến 31/12/2020 đạt 33,5%, đạt chỉ tiêu đề ra của năm 2020, tuy nhiên trong năm 2021 bối cảnh tình hình dịch bệnh diễn biến hết sức phức tạp, trong đó việc thu BHXH bắt buộc gặp những khó khăn nhất định, nhiều lao động tại các doanh nghiệp, cơ sở sản xuất kinh doanh bị mất việc làm không còn thuộc diện tham gia BHXH bắt buộc.
Chính vì vậy, để thực hiện mục tiêu theo Nghị quyết 28 đề ra, tức là đạt 35% lực lượng lao động trong độ tuổi tham gia BHXH đòi hỏi sự vào cuộc rất tích cực từ phía Chính phủ cũng như chính quyền các cấp. "Tôi đề nghị báo cáo cần phân tích, đánh giá đầy đủ những nguyên nhân để đưa ra các giải pháp cụ thể, đồng bộ, quyết liệt trong việc phát triển đối tượng tham gia bảo hiểm bắt buộc, đảm bảo phù hợp với điều kiện thực tế trong bối cảnh dịch bệnh vẫn còn diễn biến hết sức phức tạp như hiện nay", đại biểu cho biết.
Về tình hình chậm đóng và tạm dừng đóng BHXH,đại biểu cũng cho biết, theo báo cáo tính đến ngày 31/12/2020 tổng số tiền chậm đóng BHXH bắt buộc là trên 12.000 tỷ đồng, tăng 19,9% so với năm 2019. Trong tỷ lệ chậm đóng này, khu vực hành chính, sự nghiệp, Đảng, đoàn thể, lực lượng vũ trang chiếm 1,5%, khu vực doanh nghiệp nhà nước chiếm 6,4%, khu vực doanh nghiệp có vốn nước ngoài chiếm 8,1% và khu vực doanh nghiệp ngoài quốc danh chiếm 57,2% tổng số chậm đóng bảo hiểm.
“Qua nghiên cứu số liệu và nắm bắt từ cơ sở, tôi thấy còn băn khoăn trong tổng số kinh phí chậm đóng bảo hiểm thì khu vực hành chính nhà nước, đảng, đoàn thể vẫn chiếm tỷ lệ 1,5%. Khu vực doanh nghiệp ngoài quốc doanh chiếm tỷ lệ 57,2%”, đại biểu nêu rõ.
Trên cơ sở đó, đại biểu đề nghị đánh giá và phân tích kỹ nguyên nhân và xác định rõ đối tượng để từ đó có giải pháp phù hợp và đặc biệt quan tâm, xem xét các đối tượng nợ đọng bảo hiểm ở khu vực cơ quan hành chính nhà nước, để có giải pháp thực hiện.
Đối với các cơ quan hành chính nhà nước, đảng, đoàn thể kinh phí đóng BHXH được trích từ nguồn kinh phí được ngân sách nhà nước cấp hàng năm, cần phải có rà soát, công khai các doanh nghiệp, người sử dụng lao động chậm nộp, trốn đóng BHXH, để tạo điều kiện thuận lợi cho công tác kiểm tra, giám sát.
Về công tác thanh tra, kiểm tra và xử lý vi phạm, đại biểu cho hay, trong năm 2020 mặc dù dịch bệnh diễn biến hết sức phức tạp nhưng Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội và ngành bảo hiểm đã rất cố gắng thực hiện 8.619 cuộc thanh tra. Qua công tác thanh tra, kiểm tra, Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội và các bộ, ngành đã vào cuộc rất quyết liệt và chỉ ra được nhiều sai phạm, những tồn tại, hạn chế, kiến nghị, đề xuất nhiều nội dung cần phải truy thu, tuy nhiên việc thực hiện khắc phục sau thanh tra, kiểm tra trong báo cáo cũng như trong phân tích, đánh giá là chưa rõ.
“Mặc dù, sau các đợt thanh, kiểm tra, các đoàn đã có kết luận rõ ràng. Tuy nhiên, chế tài để xử phạt hiện nay chưa đủ mạnh nên tính chất răn đe chưa cao. Tình trạng chấp hành quyết định xử lý vi phạm hành chính cả giai đoạn 2016 - 2020 còn ở mức thấp, mới đạt 25,2% số tiền phải thu hồi. Vì vậy, nhiều doanh nghiệp cũng như người sử dụng lao động vẫn còn vi phạm. Điều này đã làm ảnh hưởng rất lớn đến quyền lợi của người lao động. Trong bối cảnh như hiện nay, người lao động cũng là lực lượng yếu thế. Tôi thiết nghĩ Chính phủ cần có sự phân tích, đánh giá và ban hành những chế tài thật nghiêm khắc để triển khai thực hiện tốt hơn việc đóng bảo hiểm xã hội trong giai đoạn hiện nay”, đại biểu đề xuất.
Về báo cáo tình hình quản lý, sử dụng Quỹ bảo hiểm y tế năm 2020, đại biểu đề nghị tăng cường công tác kiểm tra, thanh tra đối với việc thực hiện Quỹ bảo hiểm y tế để tránh tình trạng trục lợi bảo hiểm y tế đã diễn ra trong thời gian qua.
“Qua số liệu thống kê và theo dõi tình hình thực tế tại các địa phương, thời gian qua còn nhiều vụ việc lập khống hồ sơ để hưởng chế độ bảo hiểm y tế. Đặc biệt, trong giai đoạn hiện nay, khi tình hình dịch COVID-19 diễn biến còn phức tạp, số lượng người nằm viện giảm, các cơ sở y tế hụt thu. Cho nên, nếu như chúng ta không kiểm tra, giám sát tốt sẽ dẫn đến việc các cơ sở y tế sẽ làm hồ sơ khống để chi trả bảo hiểm nhằm trục lợi, gây thất thoát cho quỹ. Vì vậy, tôi đề nghị các cấp cần chỉ đạo quyết liệt nội dung này”, đại biểu cho biết.
Ở khía cạnh khác đại biểu cho hay, việc thực hiện Quyết định số 861 của Thủ tướng Chính phủ về phê duyệt danh sách các xã khu vực 3, khu vực 2, khu vực 1 thuộc vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021-2025 vừa được ban hành đã tác động lớn tới thực hiện chính sách bảo hiểm y tế cho người dân đang sinh sống trên các địa bàn của các tỉnh. Những xã về đích nông thôn mới, người dân không được hưởng chính sách hỗ trợ kinh phí mua bảo hiểm y tế.
“Trong thực tế hiện nay, tại các xã đã về đích nông thôn mới đối tượng nghèo còn rất nhiều, họ không thể tự bỏ tiền để mua bảo hiểm y tế. Điều này sẽ tác động và ảnh hưởng rất lớn đến việc thực hiện tỷ lệ bao phủ y tế toàn dân ở các tỉnh miền núi”, đại biểu phân tích.
Vì vậy, đại biểu Ngọc đề nghị Chính phủ xem xét và cho kéo dài thời gian thực hiện chính sách bảo hiểm y tế cho đối tượng này đến hết năm 2021. “Thời gian tới, khi xây dựng chính sách bảo hiểm y tế nên quy định theo đối tượng hưởng và không nên quy định theo vùng, khu vực, sẽ thiệt thòi cho những đối tượng nghèo”, đại biểu đề xuất./.