Thuốc lá điếu, thuốc lá thế hệ mới (cụ thể là thuốc lá nung nóng và thuốc lá điện tử) đang là những sản phẩm thuộc nhóm đứng đầu trong danh sách sản phẩm nhập lậu vào Việt Nam. Hằng năm, ngân sách thất thu do buôn lậu những sản phẩm thuốc lá ước tính đến 8.500 tỷ đồng.
Đây là loại thuốc lá thế hệ mới phổ biến hiện nay, chưa được phép kinh doanh, sử dụng tại Việt Nam. Tuy vậy, các nghiên cứu cho thấy thực trạng sử dụng thuốc lá thế hệ mới tương đối đáng kể, với tốc độ đang gia tăng, làm tăng tỷ lệ sử dụng thuốc lá nói chung, đồng thời giảm hiệu quả của công tác phòng, chống thuốc lá tại Việt Nam trong thời gian qua.
Hiện nay, chưa có văn bản hướng dẫn quy định quản lý đối với các loại hình thuốc lá thế hệ mới. Điều này đã gây khó khăn trong công tác kiểm soát buôn lậu, gây thiệt hại cho ngân sách Nhà nước cũng như sức khoẻ của người dùng.
 |
| Ảnh minh họa. Nguồn: TL. |
Căn cứ vào tình hình thực tiễn của nước ta, Bộ Công thương đề nghị thí điểm quản lý thuốc lá thế hệ mới có thời hạn, áp dụng trước với thuốc lá làm nóng vì phù hợp định nghĩa, thuộc phạm vi điều chỉnh của Luật Phòng chống tác hại thuốc lá. Đề xuất này được đánh giá là thận trọng và phù hợp với mục tiêu đặt sức khỏe người tiêu dùng, cộng đồng và quyền bình đẳng của con người làm trọng tâm.
Nguyên Phó Trưởng ban Dân nguyện Lưu Bình Nhưỡng cho rằng, khi xã hội xuất hiện nhu cầu thì Nhà nước không thể không quản lý. Việc chậm trễ trong việc quản lý thuốc lá thế hệ mới cũng vô hình trung tạo điều kiện cho giới buôn lậu tận dụng kẽ hở của pháp luật để trục lợi cho bản thân, và nguy hại hơn là tấn công giới trẻ.
Tuy nhiên, ông Lưu Bình Nhưỡng cũng lưu ý, các sản phẩm thuốc lá thế hệ mới trên thị trường Việt Nam chủ yếu là đồ thẩm lậu, chúng ta chưa biết rõ về quy cách, phẩm chất của các sản phẩm này. “Chúng ta cần phải đánh giá tác động một cách toàn diện đối với sản phẩm thuốc lá thế hệ mới trên tất cả khía cạnh tiêu dùng, kinh doanh, con người và cả xuất nhập khẩu”.
Theo PGS.TS.BS Trần Văn Ngọc, Phó Chủ tịch Hội Phổi Việt Nam, Chủ tịch Liên chi Hội Hô hấp TP.Hồ Chí Minh:“Cần phải quản lý thuốc lá thế hệ mới và tham khảo những chính sách quản lý tốt trên thế giới. Vấn đề quản lý chặt chẽ chừng nào là do trình độ của chúng ta”.
Ths. BS Vũ Văn Thành - Trưởng khoa bệnh phổi mạn tính, Bệnh viện Phổi Trung ương cho hay: Thuốc lá thế hệ mới ra đời với mục đích hướng đến việc tìm ra giải pháp giảm thiểu tác hại thay thế cho thuốc lá truyền thống, nhưng mức độ ảnh hưởng của sản phẩm này đến sức khỏe con người còn nhiều điểm cần xác thực.
“Có những tác hại phải sau nhiều năm mới thấy hậu quả. Trước khi đưa vào thí điểm, chúng ta cần phải xem xét giữa nguy cơ và lợi ích để đảm bảo sức khỏe cho người tiêu dùng”, ông Thành nêu quan điểm.
Nhiều chuyên gia cho rằng, vấn đề quản lý thuốc lá thế hệ mới là cấp bách, đã đến lúc cần sửa đổi và bổ sung Nghị định 67/2013/NĐ-CP để tạo đà cho việc luật hóa thuốc lá thế hệ mới, theo sát tiến độ tháo gỡ vướng mắc pháp lý theo nghị trình của Chính phủ giải quyết trong năm 2022..,