 |
| Ảnh minh họa (Ảnh: M.P) |
Để đẩy mạnh cải cách, hoàn thiện thể chế hải quan, Tổng cục Hải quan đã trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Chiến lược phát triển Hải quan giai đoạn 2021 - 2030 tại Quyết định số 628/QĐ-TTg ngày 20/5/2022. Tập trung sửa đổi, bổ sung các văn bản quy phạm pháp luật nhằm tiếp tục thể chế hóa quan điểm của Đảng về phát triển nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa; định hướng cải cách hành chính, cải thiện môi trường kinh doanh, nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia của Chính phủ; tháo gỡ vướng mắc phát sinh; bảo đảm hiệu quả quản lý nhà nước đồng thời tạo thuận lợi cho cá nhân, tổ chức, doanh nghiệp; đáp ứng yêu cầu của hoạt động xuất nhập khẩu trong thời kỳ phòng chống dịch Covid-19. Hiện nay, Tổng cục Hải quan đã tham mưu cho Bộ Tài chính trình Chính phủ xem xét ban hành một số nghị định như: Nghị định quy định thực hiện kết nối và chia sẻ thông tin trong lĩnh vực xuất khẩu, nhập khẩu, quá cảnh hàng hóa, xuất cảnh, nhập cảnh, quá cảnh người và phương tiện theo Cơ chế một cửa quốc gia; Nghị định quy định về cơ chế quản lý, phương thức, trình tự, thủ tục kiểm tra chất lượng, kiểm tra an toàn thực phẩm đối với hàng hóa nhập khẩu; Nghị định về quản lý hải quan đối với hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu giao dịch qua thương mại điện tử….
Thực hiện các nghị quyết của Chính phủ và kế hoạch hành động của Bộ Tài chính, Tổng cục Hải quan tập trung thực hiện đồng bộ các giải pháp về cải cách thủ tục hành chính; nghiên cứu, đề xuất cắt giảm, đơn giản hóa 5% số quy định và 5% chi phí liên quan đến hoạt động kinh doanh; trình ban hành Nghị định số 67/2020/NĐ-CP trong đó đã cắt giảm, đơn giản hóa 19/29điều kiện kinh doanh, cắt giảm 22/52 thành phần hồ sơ của các thủ tục công nhận kho, bãi, cảng, cửa hàng miễn thuế; thực hiện tốt việc đánh giá tác động của thủ tục hành chính trong quá trình xây dựng văn bản quy phạm pháp luật góp phần quan trọng bảo đảm sự cần thiết, tính hợp pháp, hợp lý của thủ tục hành chính; công khai thủ tục hành chính kịp thời để bảo đảm quyền được tiếp cận thông tin về thủ tục hành chính của cá nhân, tổ chức, doanh nghiệp; trình Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 38/QĐ-TTg ngày 12/01/2021 phê duyệt đề án “Cải cách mô hình kiểm tra chất lượng, kiểm tra an toàn thực phẩm đối với hàng hóa nhập khẩu”; chủ động rà soát pháp luật kiểm tra chuyên ngành để kiến nghị các Bộ, ngành tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp, rà soát chuyển đổi mã số HS đối với danh mục hàng hoá thuộc diện kiểm tra chuyên ngành.
Tổ chức, bộ máy cơ quan Hải quan tiếp tục được củng cố, kiện toàn theo hướng tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ; xây dựng và hoàn thiện các quy định về quản lý biên chế trên cơ sở xác định vị trí việc làm phù hợp với chức năng, nhiệm vụ quyền hạn và cơ cấu tổ chức…; Về cải cách tài chính công, năm 2021 ngành Hải quan thu ngân sách đạt 114,2% dự toán giao, đạt 107,4% chỉ tiêu phấn đấu; tập trung đấu tranh ngăn chặn gian lận hoàn thuế giá trị gia tăng, tăng cường chống thất thu; tập trung công tác giải ngân và quản lý, sử dụng ngân sách, tài sản công, đầu tư xây dựng cơ bản đúng quy định, công khai, hiệu quả, tiết kiệm.
Tổng cục Hải quan tiếp tục duy trì, vận hành hiệu quả hệ thống thông quan tự động VNACCS/VCIS và các hệ thống vệ tinh; ký kết phối hợp thu với 44 ngân hàng, thu ngân sách bằng phương thức điện tử đạt 98% tổng số thu ngân sách của Ngành; triển khai dịch vụ công trực tuyến mức độ toàn trình đạt 72,3%; triển khai 98 thủ tục hành chính trên Cổng dịch vụ công quốc gia; xây dựng Đề án tổng thể về xây dựng và phát triển hệ thống công nghệ thông tin phục vụ triển khai Cơ chế một cửa quốc gia, Cơ chế một cửa ASEAN; trình Bộ Tài chính Kế hoạch ứng dụng công nghệ thông tin của ngành Hải quan giai đoạn 2021 - 2025; phối hợp thực hiện 244 thủ tục hành chính của 13 Bộ, ngành kết nối, thực hiện trên Cơ chế một cửa quốc gia; kết nối Cơ chế một cửa ASEAN để trao đổi thông tin chứng nhận xuất xứ mẫu D điện tử với 9 nước thành viên ASEAN.
Công tác cải cách hành chính của Tổng cục Hải quan đã có sự phát triển vượt bậc, qua đó góp phần tạo môi trường kinh doanh bình đẳng, minh bạch, thông thoáng, cắt giảm chi phí cho doanh nghiệp. Để góp phần xây dựng Chính phủ kiến tạo, liêm chính, hành động, phục vụ người dân và doanh nghiệp, trong giai đoạn 2021 - 2030, Tổng cục Hải quan tiếp tục thực hiện chủ trương tăng cường hội nhập quốc tế, thực hiện hài hòa mục tiêu tạo thuận lợi thương mại và bảo đảm yêu cầu quản lý nhà nước về hải quan, tạo môi trường xuất nhập khẩu minh bạch, công bằng, góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia. Để đạt được mục tiêu đó, cải cách hành chính được Tổng cục Hải quan xác định là nhiệm vụ chính trị trọng tâm, được thực hiện đồng bộ, thường xuyên, liên tục, lấy sự hài lòng của người dân và doanh nghiệp làm mục tiêu phục vụ.
Trong thời gian vừa qua, Tổng cục Hải quan đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin và chuyển đổi số nhằm hỗ trợ và tạo thuận lợi cho người dân, doanh nghiệp trong quá trình làm thủ tục hải quan. Đến nay, 100% thủ tục hải quan cơ bản đã được tự động hóa, 100% Cục Hải quan, Chi cục hải quan thực hiện thủ tục hải quan điện tử với 99,65% doanh nghiệp tham gia. Theo đó, việc khai báo, tiếp nhận, xử lý thông tin và ra quyết định thông quan được thực hiện với mức độ tự động hóa cao; thời gian xử lý bộ hồ sơ hải quan khoảng 03 giây. Đồng thời, Tổng cục Hải quan đẩy mạnh thu thuế XNK bằng phương thức điện tử, số thu ngân sách bằng phương thức điện tử đã đạt 98,4% tổng số thu ngân sách của Tổng cục Hải quan. Triển khai Hệ thống quản lý hải quan tự động thông qua việc kết nối, trao đổi thông tin với doanh nghiệp kinh doanh cảng, sân bay, kho bãi, địa điểm chịu sự giám sát hải quan,... Nhằm tạo thuận lợi cho doanh nghiệp, Tổng cục Hải quan đã đẩy mạnh cung cấp dịch vụ công trực tuyến (DVCTT). Đến nay số lượng dịch vụ công trực tuyến toàn trình (mức độ 4) của Tổng cục Hải quan đạt 72%; số lượng dịch vụ công trực tuyến một phần đạt 28%.
Nhằm hỗ trợ, tạo thuận lợi cho doanh nghiệp trong quá trình khai hải quan, từ ngày 01/01/2022, Tổng cục Hải quan đã phối hợp với Công ty EPAY triển khai phần mềm khai hải quan miễn phí cho doanh nghiệp. Bên cạnh đó, nhằm giảm tình trạng ùn tắc, tháo gỡ khó khăn cho các doanh nghiệp, tạo điều kiện cho hàng hóa xuất nhập khẩu được giao thương thuận lợi qua các cửa khẩu đường bộ, từ ngày 27/01/2022, chức năng cảnh báo chống ùn tắc đã được Tổng cục Hải quan chính thức triển khai trên Cổng thông tin một cửa quốc gia. Theo đó, cơ quan nhà nước, doanh nghiệp, người điều khiển phương tiện có thể truy cập bằng máy tính hoặc các thiết bị thông minh có kết nối internet để tra cứu.
Với vai trò là đơn vị đầu mối, Tổng cục Hải quan đã tích cực chủ trì, phối hợp với các Bộ, ngành triển khai các thủ tục hành chính qua Cơ chế một cửa quốc gia. Tính đến ngày 01/12/2022, Cơ chế một cửa quốc gia đã có 250 thủ tục hành chính của 13 Bộ, ngành kết nối. Trong năm 2022, các Bộ đã triển khai thêm 7 thủ tục hành chính trên Cơ chế một cửa quốc gia. Đồng thời, Tổng cục Hải quan tiếp tục phối hợp chặt chẽ với các Bộ, ngành tiếp tục mở rộng Cơ chế một cửa ASEAN, duy trì kết nối chính thức Cơ chế một cửa ASEAN để trao đổi thông tin chứng nhận xuất xứ mẫu D điện tử với tất cả 9 nước thành viên ASEAN; Phối hợp với Ban thư ký ASEAN và các nước ASEAN để triển khai kết nối trao đổi tờ khai Hải quan ASEAN (ACDD) theo lộ trình chung của ASEAN; Đang tiến hành kiểm thử C/O form D trên môi trường thử nghiệm với các nước khối ASEAN; Đang chuẩn bị các yêu cầu liên quan để kết nối thử nghiệm trao đổi chứng nhận kiểm dịch thực vật; Trao đổi để xây dựng giải pháp, lộ trình kết nối trao đổi chứng từ điện tử giữa ASEAN và các đối tác như: Nhật Bản, Trung Quốc, Hàn Quốc.
Nhằm thúc đẩy chuyển đổi số trong thời gian tới, năm 2022, Tổng cục Hải quan đã phê duyệt Kế hoạch chuyển đổi số ngành Hải quan đến năm 2025, định hướng đến năm 2030 theo Quyết định số 707/QĐ-TCHQ ngày 04/5/2022. Theo đó, trong thời gian tới, Tổng cục Hải quan tiếp tục đẩy mạnh triển khai đồng bộ, toàn diện chuyển đổi số toàn diện trong công tác nghiệp vụ hải quan; Triển khai chuyển đổi số trong công tác Cơ chế một cửa quốc gia, Cơ chế một cửa ASEAN; Triển khai mạnh mẽ chuyển đổi số trong công tác quản lý nội ngành; Hoàn thiện, nâng cao chất lượng hạ tầng số; Phát triển nền tảng; Phát triển cơ sở dữ liệu; Bảo đảm an toàn thông tin; Hoàn thiện môi trường pháp lý và quy trình, thủ tục đáp ứng yêu cầu chuyển đổi số ngành Hải quan; Phát triển nguồn nhân lực. Theo đó, chuyển đổi số sẽ là động lực hoàn thành xây dựng Hải quan số vào năm 2025 và hoàn thành Hải quan thông minh vào năm 2030.