Ảnh minh hoạ (Ảnh: Đ.H)
Những kết quả bước đầu
Theo số liệu của Hội Nhà báo Việt Nam, tính đến tháng 6/2017, ở Việt Nam có khoảng 150 báo điện tử được cấp phép. Cùng với sự gia tăng về số lượng, nhiều báo điện tử đã không ngừng đa dạng hoá về loại hình hoạt động, góp phần tuyên truyền và đưa nghị quyết của Đảng và chính sách, pháp luật của Nhà nước về bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế hiệu quả hơn. Chẳng hạn, Báo Nhân dân đã xây dựng Kênh Truyền hình Nhân dân; Báo điện tử Đảng Cộng sản Việt Nam cũng thành lập Trung tâm Truyền hình internet.… Một ví dụ cụ thể, để góp phần tạo sự đồng thuận trong nhân dân về ý nghĩa của bảo hiểm, Báo điện tử Đảng Cộng sản Việt Nam đã xây dựng chuyên trang Khoa giáo; phối hợp với Bộ Y tế xây dựng chuyên trang “Phát huy thành tựu y tế trong chăm sóc sức khỏe nhân dân”.
Ngoài ra, nhiều báo điện tử cũng đẩy mạnh tổ chức các buổi giao lưu trực tuyến giữa các đồng chí lãnh đạo cấp cao của Đảng, Nhà nước với độc giả trong việc thực hiện là cầu nối giữa Đảng với nhân dân. Thông qua hình thức này, việc tuyên truyền về chính sách bảo hiểm được thực hiện “trực tiếp” giữa Đảng, Nhà nước với nhân dân, tạo được sự gần gũi giữa nhân dân với Đảng, giúp cho nhân dân hiểu đường lối, chủ trương về an sinh xã hội nhanh hơn, trực tiếp hơn. Đồng thời cũng thông qua giao lưu trực tuyến lãnh đạo Đảng và Nhà nước nắm được tâm tư nguyện vọng, tình cảm của người dân đối với các quyết sách của Đảng và Nhà nước trên cơ sở đó chỉ đạo điều chỉnh bổ xung giải đáp thắc mắc kiến nghị của nhân dân.
Để nâng cao hiệu quả tuyên truyền về chính sách bảo hiểm, công tác định hướng chính trị tư tưởng của báo điện tử cũng được đẩy mạnh. Đảng, Nhà nước và các cơ quan chức năng, cấp uỷ, tổ chức đảng trong các cơ quan báo điện tử đã từng bước nhận thức đúng, đề cao trách nhiệm lãnh đạo, chỉ đạo giữ vững định hướng chính trị tư tưởng của báo điện tử. Đảng luôn nhận thức đúng về vai trò của báo chí và thường xuyên lãnh đạo định hướng chính trị tư tưởng cho hoạt động báo chí trong mọi hoạt động, nhằm nâng cao nhận thức của cộng đồng về ý nghĩa của bảo hiểm, góp phần giải quyết nợ đọng bảo hiểm hiện đang là vấn đề bức xúc - như phát biểu của Chánh án Tòa án nhân dân tối cao Nguyễn Hòa Bình tại hội trường Quốc hội sáng ngày 7/11: vấn đề nợ bảo hiểm xã hội, quả thực đây là một nội dung rất bức xúc. Nguyên nhân ở đây có bất cập cả về luật thực định cũng như luật thực thi.
Để giữ vững vị thế, vai trò định hướng dư luận xã hội trong việc thực hiện chính sách bảo hiểm, những người làm công tác lãnh đạo, quản lý báo chí đã phát huy vai trò chủ động trong chỉ đạo, định hướng, quản lý và trong thông tin, tuyên truyền trên cơ sở nắm vững, vận dụng linh hoạt, sáng tạo quan điểm, phương châm, định hướng chính trị, quy định, nguyên tắc của Đảng, pháp luật của Nhà nước trong hoạt động báo chí. Các cơ quan báo chí đã làm tốt công tác dự báo, phân tích, xử lý thông tin; tăng cường phối hợp giữa các cơ quan báo chí với các cấp, các ngành, giữa các cơ quan báo chí; chủ động định hướng, tạo điều kiện để báo chí tiếp cận, chiếm lĩnh thông tin, nhất là những thông tin quan trọng, phức tạp, nhạy cảm, được dư luận xã hội quan tâm; khắc phục tình trạng né tránh không thông tin.
Hội Nhà báo và các liên chi hội, chi hội đã chủ động tổ chức nhiều hoạt động nghiệp vụ tuyên truyền về chính sách bảo hiểm; nâng cao tính định hướng cho đội ngũ làm báo điện tử gắn với chuyển từ quy ước sang quy định đạo đức nhà báo, thực hiện khen thưởng, xử lý, kỷ luật nghiêm túc.
Các tổng biên tập, ban biên tập, đội ngũ phóng viên, biên tập viên… các tờ báo điện tử nhìn chung có phẩm chất chính trị, đạo đức tốt, năng lực chuyên môn vững vàng. Nội dung hình thức, biện pháp định hướng chính trị tư tưởng của các báo điện tử Việt Nam ngày càng phong phú, phù hợp, hiệu quả; trình độ giác ngộ chính trị, bản lĩnh chính trị của đội ngũ phóng viên, biên tập viên ngày càng nâng cao. Tuyên truyền kịp thời các chủ trương, chính sách của Đảng và pháp luật Nhà nước về bảo hiểm; đặc biệt là các chủ trương, chính sách mới. Các kỳ đại hội Đảng, các hội nghị Trung ương, các kỳ họp Quốc hội, nội dung thời sự quốc tế... thì báo điện tử đều đưa tin nhanh nhất, nhiều nhất, có nhiều tờ đưa tin bài sâu sắc, sinh động và hiệu quả cao.
Một số hạn chế trong công tác tuyên truyền về chính sách bảo hiểm
Tuy đạt được nhiều kết quả tích cực, nhưng nhìn chung việc tuyên truyền chính sách bảo hiểm trên báo điện tử chất lượng và hiệu quả chưa cao, dẫn tới ý thức thực thi chính sách bảo hiểm còn nhiều bức xúc. Chẳng hạn, theo Chánh án Tòa án nhân dân tối cao Nguyễn Hoà Bình: Hiện nay nợ bảo hiểm chúng ta đang nợ 102.900 đơn vị, với số tiền bảo hiểm của 2,6 triệu lao động, tương đương với số tiền 14.700 tỷ đồng. Bảo hiểm đã khởi kiện 8.800 vụ, với số tiền 6.000 tỷ, tòa đã xử 3.986 vụ, tương đương với 16% tổng số nợ, số vụ còn lại tòa trả hồ sơ. Số liệu trên cho thấy, công tác truyền thông về bảo hiểm còn nhiều bất cập, chưa thực sự tạo được sự đồng thuận trong xã hội về thực thi chính sách bảo hiểm.
Nhiều báo điện tử đôi khi chưa thực hiện tốt chức năng, nhiệm vụ về hoạt động tuyên truyền chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước. Không ít báo điện tử còn chạy theo xu hướng giật gân, câu khách, hướng đến những thị hiếu tầm thường, nên công tác tuyên truyền về chính sách bảo hiểm còn có những cấp độ khác nhau. Các cơ quan quản lý nhiều lúc chưa thực sự sâu sát trong việc chỉ đạo và định hướng cụ thể công tác tuyên truyền.
Đội ngũ cán bộ, phóng viên, thậm chí cả những người đứng đầu của không ít báo điện tử còn hạn chế về nhận thức chính trị. Khâu tuyển chọn đội ngũ cán bộ phóng viên, biên tập viên còn nhiều hạn chế, dẫn tới chất lượng tuyên truyền nói chung và đặc biệt về chính sách bảo hiểm chưa đạt hiệu quả như mong muốn.
Quá trình tuyên truyền giới thiệu, thông tin, phản ánh và bổ sung chính sách mới về bảo hiểm còn hạn chế. Chất lượng và hiệu quả tuyên truyền còn thấp,có nơi có lúc còn bộc lộ cả sự yếu kém về nội dung chính trị tư tưởng… Tình trạng này do nhiều nguyên nhân gây nên, trong đó phải kể đến hệ thống báo điện tử và các trang thông tin điện tử chưa thực sự quan tâm nhiều đến chất lượng chính trị tư tưởng của tờ báo, còn lúng túng trong việc thể hiện tin bài trên mặt báo, chưa có những giải pháp cơ bản trước mắt cũng như lâu dài phù hợp với yêu cầu của việc tuyên truyền về ý nghĩa của việc tham gia bảo hiểm.
Một số nội dung nhằm góp phần nâng cao chất lượng công tác tuyên truyền chính sách BHXH, BHYT
Một là, cần cần đổi mới, nâng cao nâng cao tính định định hướng chính trị tư tưởng của báo điện tử. Để nâng cao chất lượng tuyên truyền về chính sách bảo hiểm trên báo điện tử, chỉ có sự lãnh đạo và quản lý chặt chẽ của đội ngũ quản lý báo chí có những thay đổi về chất cho báo điện tử. Sự lãnh đạo này được thể hiện trước hết ở khẳng định chức năng, nhiệm vụ, phương thức tổ chức, hoạt động, đặc biệt là định hướng chính trị tư tưởng của báo điện tử về thực thi an sinh xã hội nhằm góp phần thực hiện chiến lược phát triển bền vững.
Hai là, Ban biên tập báo điện tử cần xây dựng kế hoạch tuyên truyền, tăng cường công tác kiểm tra, giám sát nội dung tuyên truyền về lĩnh vực này. Lãnh đạo ban biên tập cần chú trọng việc quán triệt, học tập các nghị quyết cho cán bộ, phóng viên, sâu sát trong việc mở các lớp học tập nghiệp vụ báo chí, các buổi học về chính sách bảo hiểm theo tinh thần Nghị quyết số 20-NQ/TW của Ban chấp hành Trung ương Đảng khóa XII về tăng cường công tác bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe nhân dân trong tình hình mới. Xác định nhiệm vụ việc học tập, quán triệt nghị quyết của Đảng là nhiệm vụ quan trọng nhất, và phải làm thường xuyên nhằm nâng cao trình độ nhận thức của phóng viên. Đây là việc làm vô cùng cần thiết để bổ sung, hoàn thiện phần kiến thức còn thiếu hụt của phóng viên.
Người lãnh đạo, quản lý thường được tiếp xúc với nhiều nguồn thông tin hơn, thông tin khái quát hơn, có độ tin cậy cao hơn biên tập viên, phóng viên, thông qua các cuộc giao ban, hội nghị, hội thảo, tiếp xúc với lãnh đạo cấp cao... Do vậy, định hướng thông tin của lãnh đạo có vai trò quan trọng giúp cho phóng viên, biên tập viên nắm được thông tin, hướng đưa tin, nguồn khai thác tin ở đâu… để có được thông tin nhanh, chính xác, đúng định hướng. Lãnh đạo báo giúp phóng viên đưa tin theo quan điểm tôn chỉ mục đích của tờ báo làm cho thông tin có bản sắc riêng, quan điểm riêng, tạo sự tin cậy của bạn đọc. Bằng uy tín, mối quan hệ của mình, lãnh đạo tổ chức, giới thiệu cho phóng viên tiếp xúc với nguồn tin tốt để có thông tin hay, độc đáo.
Xây dựng kế hoạch, kiểm tra kế hoạch tuyên truyền về BHXH, BHYT. Trên cơ sở những qui chế, qui định của cấp trên, Ban biên tập cụ thể hoá xây dựng cho mình kế hoạch công tác hằng ngày, hằng tuần... nội dung cần bao quát những việc gì cần làm ngay những việc gì có tính giai đoạn “dài hơi” định hướng. Kế hoạch phải cụ thể có tính khả thi không gò ép và có tính mở đảm bảo cấp dưới có thể hiểu và thực hiên được. Quá trình triển khai, quán triệt cần phải ngắn gọn, rõ ràng, đầy đủ và có những vấn đề cần được thảo luận tạo sự thống nhất cao, khi có những tình huống đột xuất có thể xử lý kịp thời.
Trước mắt, cần xây dựng kế hoạch tuyên truyền về chính sách bảo hiểm theo chỉ tiêu được Quốc hội vừa thông qua tại Nghị quyết về kế hoạch phát triển kinh tế- xã hội năm 2018 là phấn đấu năm 2018, tỷ lệ dân số tham gia bảo hiểm y tế đạt 85,2%; những tuyến tin bài phản ánh về những quy định mới về việc đóng BHXH từ ngày 1/1/2018. Trong trung hạn và dài hạn theo tinh thần Nghị quyết số 20-NQ/TW của Ban chấp hành Trung ương Đảng khóa XII là đến năm 2025 tỉ lệ tham gia bảo hiểm y tế đạt 95% dân số, tỉ lệ chi trực tiếp từ tiền túi của hộ gia đình cho y tế giảm còn 35%; đến năm 2030, tỉ lệ tham gia bảo hiểm y tế trên 95% dân số, tỉ lệ chi trực tiếp từ tiền túi của hộ gia đình cho chăm sóc y tế giảm còn 30%.
Khi đã có kế hoạch rồi, cần triển khai có hiệu quả kế hoạch đã đề ra. Tổ chức công việc, đội ngũ phòng ban chức năng và ban biên tập căn cứ vào năng lực, tinh thần làm việc, điều kiện làm việc của phóng viên, biên tập viên và từng bộ phận nghiệp vụ để phân công công tác. Việc phân công, tổ chức công việc là một yếu tố quan trọng để có thông tin tốt. Khi có tin, bài rồi, việc tổ chức biên tập, chỉ đạo phát mạng, bố trí vào các chuyên trang, chuyên mục cũng rất quan trọng trong việc nâng cao chất lượng tin bài. Để nâng cao chất lượng thông tin, cần phải tăng cường vai trò lãnh đạo của cấp ủy chi bộ, vai trò gương mẫu của đảng viên. Phát huy vai trò của các đoàn thể trong hoạt động chuyên môn. Vai trò lãnh đạo phải được thể hiện từ khâu đầu tới khâu cuối của quá trình định hướng, khai thác, xử lý thông tin. Thường xuyên kiểm tra việc thực hiện kế hoạch của cán bộ phóng viên thông qua các hoạt động hành chính, thông qua chỉ tiêu tin bài, thông qua chính nội dung tin bài hoặc thông qua cán bộ lãnh đạo các cấp để kiểm tra trên cơ sở kết quả kiểm tra để điều chỉnh bổ xung kế hoạch kịp thời giả quyết và uốn nắn những hạn chế thiếu sót của cấp dưới. Việc làm này giúp lãnh đạo nắm sâu hơn, chắc hơn chỉ đạo tình hình hoạt động của Báo có hiệu quả hơn.
Ba là, nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ và phẩm chất đạo đức cho đội ngũ người làm báo. Đây là giải pháp có ý nghĩa quan trọng then chốt, bởi nếu có đội ngũ cán bộ, biên tập viên, phóng viên có trình độ chuyên môn nghiệp vụ cao, thì nhận thức lập trường chính trị và phẩm chất đạo đức tốt. Phải không ngừng học tập để có kiến thức sâu rộng, đặc biệt là lĩnh vực khoa giáo, y tế. Điều này có nghĩa đòi hỏi phóng viên, biên tập viên phải là người có năng lực chuyên môn, có kiến thức về nhiều lĩnh vực và biết vận dụng các kiến thức đó vào hoạt động chuyên môn.
Do vậy phải học tập liên tục và thường xuyên mới có thể cập nhật được kiến thức của cuộc sống và như vậy mới có thể để trở thành phóng viên, biên tập viên có “đẳng cấp” không bị tụt hậu. Để có nghiệp vụ vững vàng, phóng viên, biên tập viên phải cập nhật phương thức làm báo hiện đại, phải là người sử dụng ngôn ngữ thuần thục, có như vậy thì mới có thể tránh được những sai sót trong sử lý tin bài. Phóng viên, biên tập viên phải không ngừng học tập rèn luyện kể cả tự học, luôn say nghề tạo dựng đức tính tốt trong làm báo, vì sự tồn tại và phát triển của Báo.
Thường xuyên tổ chức các lớp tập huấn nghiệp vụ cho cán bộ, phóng viên về lĩnh vực bảo hiểm. Có thể sử dụng ngay đội ngũ chuyên gia, những nhà báo, phóng viên lâu năm, có kinh nghiệm của bản báo để chia sẻ bí quyết, kỹ năng nghề nghiệp hoặc kịp thời định hướng những vấn đề cần đi sâu khai thác để có cái nhìn vừa đa chiều, vừa sâu sắc. Mời các chuyên gia, các nhà báo, giảng viên báo chí về tập huấn theo các chuyên đề bảo hiểm, y tế hoặc theo những gì mà phóng viên đang thực sự cần phù hợp với một tờ báo điện tử. Chi hội Nhà báo cũng cần phát huy vai trò tích cực hơn nữa để có thể liên kết, trao đổi kinh nghiệm với nhiều tờ báo khác. Việc làm này có thể được tiến hành theo từng mảng về bảo hiểm xã hội hoặc bảo hiểm y tế.
Người làm báo không chỉ có trình độ về báo chí mà đòi hỏi còn phải có trình độ về chính trị. Chỉ khi được trang bị lý luận về Chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, thấm nhuần hệ tư tưởng giai cấp công nhân thì khi đó, chúng ta mới có được bản lĩnh chính trị vững vàng, xác định được con đường đi đúng đắn, tránh chệch hướng cũng như nâng cao độ nhạy bén chính trị, có được đánh giá, phân tích sâu sắc trên cơ sở quan điểm của Đảng, chính sách của Nhà nước trước mỗi một sự kiện đã, đang và sẽ diễn ra.
Bốn là, xây dựng bản lĩnh chính trị, lòng trung thành với Đảng, Tổ quốc và nhân dân. Người làm báo càng phải nâng cao tinh thần trách nhiệm trước Đảng và trước quần chúng, hết lòng, hết sức phục vụ nhân dân; yêu kính nhân dân; tôn trọng quyền làm chủ của nhân dân; nắm vững quan điểm của Đảng, đi đúng đường lối quần chúng, giáo dục và phát động quần chúng thực hiện mọi chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước về bảo hiểm. Đảng ta là đảng lãnh đạo cách mạng. Báo chí là công cụ lãnh đạo của Đảng, ngoài lợi ích của nhân dân, người làm báo cách mạng không có lợi ích nào khác. Vì vậy, người làm báo phải một lòng, một dạ phục vụ nhân dân, vì sức khoẻ của nhân dân. Người làm báo phải sống lành mạnh, trong sáng, không được lợi dụng nghề nghiệp để vụ lợi và làm trái pháp luật. Vấn đề này liên quan đến đạo đức, lối sống và khả năng rèn luyện, tu dưỡng của người làm báo.
Năm là, đổi mới nội dung, hình thức trong việc tuyên truyền, nâng cao chất lượng một số thể loại báo chí nhằm tăng cường định hướng thông tin, dư luận xã hội tham gia bảo hiểm. Thực hiện tốt nhiệm vụ đó góp phần tuyên truyền một cách khoa học, có hiệu quả nhất các chủ trương, đường lối, chính sách và nhiệm vụ cách mạng trước mắt cũng như lâu dài của Đảng, của dân tộc.
Sáu là, đẩy mạnh hoạt động giao lưu trực tuyến trên báo điện tử. Vì, thông qua hình thức này nhân dân có thể hiểu hơn về đường lối chủ trương chính sách của Đảng và Nhà nước về an sinh xã hội, làm cho Đảng gần dân và dân hiểu Đảng, Đảng hiểu dân đây thực sự là cầu nối giữa dân với Đảng và ngược lại. Thực tế thời gian qua cho thấy các hoạt động trực tuyến có hiệu quả rõ rệt sức lan toả mạnh thể hiện ở sự quan tâm kỳ vọng giải quyết một số vấn đề “nóng” của xã hội, nhiều câu hỏi được đặt ra đối với các nhà quản lý, nhà hoạch định chính sách bảo hiểm.... Để làm tốt được nội dung này báo cần làm tốt công tác chuẩn bị từ hình thức đến nội dung thành phần tham gia trực tuyến, cần thiết phải xây dựng một bộ máy và đội ngũ chuyên nghiệp, cần có có một kế hoạch dài hơn nữa đối với các chương trình trực tuyến, và phải làm cho việc tổ chức giao lưu trực tuyến được tiến hành thường xuyên có thể quý, tháng…
Ngoài ra, chúng ta cần phát huy thế mạnh, xây dựng các chương trình giao lưu trực tuyến tạo nên những tiếng vang tốt, có hiệu quả, có sự lan toả rộng rãi trong toàn xã hội; phải tạo nên thương hiệu các chương trình. Tổ chức các cuộc gặp gỡ giao lưu với các tập thể cá nhân điển hình tiên tiến trong cuộc vận động học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh trên khắp mọi miền của đất nước. Tuyên truyền mạnh các gương làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh, nhất là đối tượng cán bộ lãnh đạo từ đó nhân rộng trong nhân dân.
Bảy là, đẩy mạnh đầu tư công nghệ thông tin. Các báo điện tử cần tăng cường phát triển công nghệ về mạng, phần cứng và phần mềm, ứng dụng các sản phẩm về công nghệ thông tin để ngày càng tích hợp thêm nhiều “phương tiện” mới, với những cách thức thể hiện khác nhau là những yêu cầu đòi hỏi cấp thiết, giúp người dân tiện tra cứu về chính sách bảo hiểm và các nội dung khám chữa bệnh, thủ tục, trình tự, quy trình…v.v. Với ưu thế và sự trợ giúp của công nghệ thông tin có vị trí ngày càng quan trọng, là chìa khoá quyết định những ưu thế vượt trội của một tờ báo điện tử.
Để có thể thực hiện tốt hơn nữa công tác tuyên truyền chủ trương của Đảng, chính sách và pháp luật của Nhà nước về lĩnh vực bảo hiểm, báo điện tử cần phải chuẩn bị đủ điều kiện để đẩy mạnh phát triển công nghệ để nâng cao chất lượng hiệu quả và phát nhiều hơn nữa các trang tiếng dân tộc nhằm phục vụ nhu cầu tìm hiểu về chính sách bảo hiểm, đồng thời tạo khả năng tiếp nhận, phản hồi những ý kiến đóng góp của bạn đọc đối với Đảng và Nhà nước ta.