Ngày 7/8, hãng thông tấn TASS dẫn một nguồn tin ngoại giao cho biết: “Rõ ràng, một trong những vấn đề chính trong chuyến thăm tiềm năng của Tổng thống Nga tới Thổ Nhĩ Kỳ sẽ là sự hồi sinh của thỏa thuận ngũ cốc. Những tiến bộ trong lĩnh vực này sẽ giúp ngăn chặn đà tăng của giá ngũ cốc sau khi thỏa thuận bị đình chỉ. Tình hình hiện nay đang ảnh hưởng đến các quốc gia có nhu cầu cao về nông sản và vấn đề này cần được giải quyết đồng thời với các đề nghị mà Nga đưa ra đối với các bên tham gia thỏa thuận".
Cũng theo nguồn tin trên, Ankara hy vọng sẽ đạt được thỏa thuận với Moscow về các vấn đề liên quan tới triển vọng nối lại Sáng kiến Ngũ cốc Biển Đen. Tuy không đề cập việc Thổ Nhĩ Kỳ đang thảo luận những đề xuất gì với Liên hợp quốc, Nga và Ukraine để nối lại thỏa thuận, song quan chức ngoại giao trên tin rằng “một kết quả tích cực đạt được sẽ giúp củng cố vai trò của Thổ Nhĩ Kỳ và Nga ở châu Phi và châu Á”.
Cách đây ít lâu, Tổng thống Erdogan cho biết, giá ngũ cốc đã tăng 15% trong hai tuần sau khi thỏa thuận ngũ cốc bị đình chỉ từ ngày 17/7. Đây là mức tăng đáng kể so với mức giảm 23% trong quãng thời gian các bên thực hiện Sáng kiến Ngũ cốc Biển Đen.
Trước đó, trong cuộc điện đàm ngày 2/8, Tổng thống Nga và người đồng cấp Thổ Nhĩ Kỳ đã nhất trí cùng chuẩn bị cho một cuộc gặp tiềm năng. Tuy nhiên, thời điểm cụ thể chưa được ấn định.
Ông Putin nhấn mạnh rằng Nga sẵn sàng hợp tác với Thổ Nhĩ Kỳ và các bên quan tâm khác để thúc đẩy các phương án cung cấp ngũ cốc cho các nước cần thiết. Ngược lại, ông Erdogan đảm bảo rằng Ankara sẽ tiếp tục nỗ lực và sử dụng các kênh ngoại giao để mở rộng Sáng kiến Ngũ cốc Biển Đen.
Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ được biết đến là người đóng vai trò quan trọng trong thỏa thuận cho phép vận chuyển ngũ cốc của Ukraine đi qua Biển Đen một cách an toàn. Trong cuộc điện đàm, ông Erdogan đã kêu gọi thực hiện các bước nhằm hạ nhiệt cuộc xung đột Nga – Ukraine, đồng thời nhấn mạnh tầm quan trọng của việc nối lại thỏa thuận ngũ cốc mà ông ví là “cầu nối cho hòa bình”.
Tháng 7/2022, Liên hợp quốc và Thổ Nhĩ Kỳ đứng ra làm trung gian cho thỏa thuận Sáng kiến ngũ cốc Biển Đen. Theo đó, Nga và Liên hợp quốc ký bản ghi nhớ về việc tạo điều kiện cung cấp các sản phẩm nông nghiệp và phân bón của Nga ra thị trường thế giới, còn Ukraine ký thỏa thuận với Thổ Nhĩ Kỳ và Liên hợp quốc về xuất khẩu thực phẩm và phân bón an toàn từ Ukraine qua Biển Đen. Sau 3 lần gia hạn, thỏa thuận đã chấm dứt hiệu lực vào ngày 17/7.
Phát biểu tại phiên họp toàn thể của Diễn đàn Nga – châu Phi diễn ra ngày 17/7, Tổng thống Putin khẳng định, ban đầu Nga đã đồng ý tham gia Sáng kiến Ngũ cốc Biển Đen với điều kiện là các bên sẽ lưu tâm tới các điều khoản được đề cập trong bản thỏa thuận nhằm loại bỏ những trở ngại “phi lý” đối với các hoạt động cung cấp ngũ cốc và phân bón của Nga ra thị trường thế giới. Tuy nhiên, đã không có điều kiện nào trong số này được đáp ứng./.