Vào thế kỷ 16-17, Phố Hiến – trung tâm thương cảng lớn nhất Đàng Ngoài – là nơi giao thương nhộn nhịp, ghi đậm dấu ấn trên các công trình kiến trúc cổ và nếp sống cộng đồng. Đến nay, Hưng Yên vẫn bảo tồn gần 1.200 di tích với nhiều công trình được xếp hạng cấp quốc gia và cấp tỉnh, điển hình như Đình Hiến, Đền Hiến, Chùa Chuông, hay Văn Miếu Hưng Yên – minh chứng cho truyền thống hiếu học của vùng đất này.
 |
| Di tích cây nhãn Tổ tại chùa Hiến, phường Hồng Nam, tỉnh Hưng Yên. |
Những di sản văn hóa phi vật thể, như lễ hội Chử Đồng Tử - Tiên Dung, kéo co, rước nước, cùng các loại hình nghệ thuật như hát ca trù, hát trống quân, đều được bảo tồn và phát huy. Các lễ hội không chỉ tái hiện văn hóa lúa nước mà còn là nơi hội tụ niềm tin, tinh thần đoàn kết của người dân địa phương.
Nhãn lồng Hưng Yên – loại trái cây tiến vua từ thế kỷ XVI – vẫn lưu giữ hương vị thơm ngọt đặc trưng, từng được Lê Quý Đôn ca ngợi là “nước thánh trời cho”. Với hơn 4.000 ha nhãn, Hưng Yên mỗi năm cung cấp hàng chục nghìn tấn nhãn đạt tiêu chuẩn xuất khẩu, góp phần mang lại nguồn thu hàng nghìn tỷ đồng.
Ngoài nhãn lồng, cam Hưng Yên cũng đang tạo dựng thương hiệu trên thị trường quốc tế nhờ tiêu chuẩn VietGAP. Bên cạnh đó, vùng đất Xuân Quan thuộc huyện Văn Giang đã chuyển mình mạnh mẽ, từ canh tác nông nghiệp truyền thống sang trồng hoa, cây cảnh. Với 900 hộ dân theo nghề, xã Xuân Quan hiện đạt doanh thu hàng trăm tỷ đồng mỗi năm, trở thành một trong những vựa hoa lớn nhất miền Bắc.
Hưng Yên tự hào là nơi quy tụ hơn 60 làng nghề truyền thống, từ tương Bần, đúc đồng Đại Bái, làm hương xạ thôn Cao đến nghề làm cày bừa. Những sản phẩm thủ công độc đáo này không chỉ giữ gìn tinh hoa cha ông mà còn góp phần đưa du lịch làng nghề trở thành điểm sáng trong phát triển kinh tế địa phương.
 |
| Người dân làng hoa Xuân Quan, huyện Văn Giang, tỉnh Hưng Yên canh tác hoa cây cảnh, cung cấp ra thị trường dịp cuối năm. |
Hưng Yên còn tận dụng sức mạnh của các nguồn tài nguyên nhân văn để phát triển du lịch văn hóa – ngành công nghiệp không khói. Những không gian di sản được quy hoạch, kết hợp với các sản phẩm đặc trưng như nhãn lồng, hoa Xuân Quan, hay các tour tham quan di tích đã thu hút du khách đến khám phá và trải nghiệm.
Giữa dòng chảy hiện đại, Hưng Yên vẫn giữ được nét cổ kính, trầm mặc nhưng không ngừng vận động để trở nên năng động và đổi mới. Sự kết hợp giữa nền tảng truyền thống và các mô hình phát triển sáng tạo đang mở ra một hành trình mới đầy triển vọng. Hưng Yên – nơi giao thoa giữa quá khứ và hiện tại – không chỉ là biểu tượng của bản sắc văn hóa Việt mà còn là minh chứng cho sức sống mãnh liệt của vùng đất ven sông Hồng.