Chuyện kể rằng, xưa kia, có một cô gái đẹp tuyệt trần tên Pê-chôn, người mà mọi chàng trai trong vùng đều thầm thương trộm nhớ. Nhưng trái tim nàng chỉ dành cho một người duy nhất – chàng A Chích, người sở hữu tài năng và lòng dũng cảm như một con hổ. Tình yêu của họ đẹp như một bài ca, cho đến khi tai họa ập đến. Một kẻ giàu có từ làng bên đã bắt cóc Pê-chôn, và từ đó, một cuộc chiến vì tình yêu bắt đầu. Chàng A Chích, với trái tim đầy quả cảm, đã rèn một thanh kiếm sắc bén, quyết tâm mang người vợ yêu dấu trở về. Câu chuyện tình yêu đầy thử thách ấy đã được truyền qua bao thế hệ và gắn liền với hình ảnh chiếc bánh A Quát – món quà của thần linh ban cho đôi lứa, biểu tượng của sự bền chặt và thiêng liêng.
 |
| Thiếu nữ người Pa Kô. Ảnh: Thế Dương. |
Bánh A Quát không chỉ là một món ăn đơn giản, mà là linh hồn của những lễ hội, những dịp quan trọng trong đời sống của người Pa Cô. Trong những ngày Tết Nguyên Đán, lễ mừng lúa mới hay lễ tạ ơn trời đất, chiếc bánh này luôn hiện diện, là món quà không thể thiếu để mời khách quý hay dâng lên tổ tiên. Đặc biệt, trong đám cưới, chiếc bánh A Quát không thể thiếu, nhưng lại có một phong tục đặc biệt – chỉ có nhà gái làm bánh để đãi khách và cho nhà trai mang về như một lời chúc phúc, biểu tượng của tình yêu và hạnh phúc.
Bánh A Quát được làm từ loại gạo nếp than (Cu-char), loại gạo mà người Pa Cô tôn thờ như hạt ngọc của trời, là món quà của Giàng ban cho dân tộc. Những cô gái Pa Cô, với bàn tay khéo léo và tấm lòng chân thành, đã cẩn trọng lựa chọn từng hạt gạo, từng chiếc lá đót tươi mềm để gói bánh. Lá đót phải không quá già cũng không quá non, để tạo nên hình dáng hoàn hảo cho chiếc bánh. Khi gói bánh, người làm phải chú ý để tạo thành hình chóp nón, sau đó lật ngược lại và cho gạo nếp vào đầy ắp. Chiếc bánh lớn tượng trưng cho người con trai, còn chiếc bánh nhỏ hơn là của người con gái. Mỗi chiếc bánh không chỉ là biểu tượng của đôi lứa yêu nhau, mà còn ẩn chứa những chi tiết đầy ẩn dụ về sự lựa chọn cẩn thận, sự gắn kết chặt chẽ, như sợi dây buộc chắc chắn, như những chiếc lá không rách, như hạt gạo tròn đầy.
 |
| Bánh A Quát món quà tình yêu của người Pa Cô. |
Bánh A Quát không chỉ là món ăn ngon với hương vị ngọt ngào, dẻo thơm của nếp than, mà còn là một phần không thể thiếu trong những nghi lễ, phong tục của người Pa Cô. Mỗi chiếc bánh là một câu chuyện, một lời chúc phúc, một lời khẳng định về tình yêu bền vững, thủy chung giữa đôi lứa. Và khi bạn thưởng thức chiếc bánh này, bạn không chỉ cảm nhận được hương vị ngọt ngào, mà còn cảm nhận được tình cảm sâu sắc, mộc mạc và nồng hậu của người Pa Cô dành cho cuộc sống và những giá trị truyền thống của họ.
Bánh A Quát, với sự giản dị nhưng vô cùng thiêng liêng, như một món quà của tình yêu, của thiên nhiên, và của lòng kiên cường giữa đại ngàn Trường Sơn, sẽ mãi là nét đẹp văn hóa không thể phai mờ trong tâm hồn người Pa Cô.