Lễ dâng cúng tổ tiên là một trong những sinh hoạt mang tính giáo dục cộng đồng người Lô Lô hướng về nguồn cội, biết ơn tổ tiên, hiểu đạo lý uống nước nhớ nguồn, tạo kết nối cộng đồng gia đình, dòng họ, làng bản. Sau khi hết một năm để chào đón năm mới, cầu cho mưa thuận, gió hoà, bà con dân bản, gia đình dồi dào sức khoẻ, không ốm đau bệnh tật và nhà nhà, mọi người sống đoàn kết, hạnh phúc.
Trong một số hoạt động giới thiệu văn hoá của dân tộc mình diễn ra tại Làng Văn hoá – Du lịch các dân tộc Việt Nam, Đồng Mô (Sơn Tây – Hà Nội) công chúng Thủ đô đã có dịp chiêm ngưỡng phong tục lâu đời này của dân tộc Lô Lô do chính các chủ thể văn hoá đến từ thôn Sảng Pả A, thị trấn Mèo Vạc, huyện Mèo Vạc, tỉnh Hà Giang giới thiệu.
Theo phong tục của người Lô Lô, tỉnh Hà Giang, các gia đình Lô Lô thường lập bàn thờ tổ tiên ở gian giữa, đối diện cửa chính, có những hình nhân bằng gỗ, được cắm hoặc cài ở vách phía trên bàn thờ để tượng trưng cho linh hồn tổ tiên. Đồng bào có tín ngưỡng, tổ tiên phân thành hai hệ chính: Tổ tiên gần (duỳ khế) - các ông tổ 3 đến 4 đời và tổ tiên xa (pờ xi) - những ông tổ từ đời thứ 5 hoặc thứ 6 trở đi.
Việc trang trọng thờ cúng tổ tiên có ý nghĩa quan trọng trong cộng đồng người Lô Lô ở Hà Giang. Đồng bào Lô Lô thường tổ chức tổ chức Lễ cúng tổ tiên từ ngày 25 - 30 tháng chạp, các hộ gia đình sẽ tổ chức cúng tại nhà trưởng họ (thầu chư) và được dòng họ chuẩn bị trước cả năm.
 |
| Đồng bào Lô Lô, tỉnh hà Giang giới thiệu Lễ dâng cúng tổ tiên. |
Để tiến hành làm Lễ, gia đình người Lô Lô có tục lệ mời thầy cúng làm lễ khấn tổ tiên, để qua đó bày tỏ ước nguyện của mình trong năm mới. Để chuẩn bị cho ngày Lễ, các thanh niên người Lô Lô trang trí ban thờ tổ tiên với những sắc mầu tương ứng với tín ngưỡng thờ cúng. Thành phần tham dự lễ có khách mời, người dân bản làng cùng dự Lễ.
Lễ cúng tổ tiên của người Lô Lô gồm 3 phần chính: Lễ hiến tế, Lễ tưởng nhớ và Lễ tiễn đưa tổ tiên. Đầu tiên là nghi lễ hiến tế tổ tiên: Thầy lễ làm thủ tục cúng trước sự chứng kiến của dòng họ và cộng đồng mời tổ tiên về dự lễ và thụ hưởng lễ vật do con cháu dâng lên.
Trong ngày làm Lễ, trống đồng một bảo vật được gìn giữ của cả cộng đồng, được sử dụng trong nghi lễ cổ truyền của người Lô Lô. Trống đồng được đánh trong khi thầy cúng thực hiện các nghi lễ truyền thống. Nhờ niềm tin tâm linh và lòng nhiệt tình mà suốt một ngày lễ, các chủ thể văn hoá tham gia điệu múa cổ trong nghi lễ vẫn múa dẻo, nhịp nhàng theo nhịp trống, không hề thấy mệt mỏi.
Sau những nghi thức lễ theo cách thức cổ truyền, trong tiếng trống đồng, đồng bào Lô Lô làm Lễ tiễn tổ tiên, con cháu dâng lễ vật phẩm, tiền, vàng tiễn đưa tổ tiên trở về trời và phù hộ cho con cháu ở trần gian.
Sau phần Lễ là phần Hội, đồng bào Lô Lô vùng hoà nhịp với những điệu nhảy sạp và hoạt động văn nghệ dân gian của dân tộc mình. Trong phần Hội nhiều tiết mục văn nghệ dân gian được biểu diễn, trong tiến trống đồng ngân vang, những điệu nhảy, những điệu múa dân gian, trang phục... tất cả tổng hoà tạo nên nét đặc sắc riêng có của người Lô Lô tỉnh Hà Giang mà không nơi nào có được.