Ngày 27/8, Công an huyện Hàm Thuận Bắc (tỉnh Bình Thuận) cho biết, vừa kiểm tra khu vực đất trống thuộc thôn 2, xã Hàm Liêm và phát hiện T.M.Đ (trú tại phường Tân An, thị xã La Gi) cùng 3 người khác đang tái chế nhớt thải (chất thải nguy hại) trái phép.
Vị trí đất trống nằm sát bìa rừng, xa khu dân cư, xung quanh nhà xưởng được dựng tôn, đắp đất làm vòng thành che chắn. Trong khuôn viên có 2 xưởng tái chế nhớt cách nhau 200m...
 |
|
Cơ sở tái chế nhớt thải trái phép có 2 xưởng nằm sát bìa rừng (Ảnh: baovephapluat.vn)
|
Tại đây, cơ quan chức năng đã thu giữ 11.000 lít dầu nhớt vừa được tái chế xong (xưởng 1), 500 lít nhớt thải, 7.500 lít nhớt thành phẩm (xưởng 2), một số máy móc xử lý nhớt và hóa chất các loại phục vụ cho quá trình xử lý tái chế nhớt.
Trước đó, ngày 7/3/2024, cũng tại tỉnh Bình Thuận, Công an thị xã La Gi phát hiện đối tượng N.V.L (trú tại thị xã La Gi) đang thu gom, mua bán trái phép chất thải nguy hại.
Để tránh tình nghi, L. thuê nhà của ông L.M (sinh năm 1958, thị xã La Gi) để tập kết nhớt thải. Lực lượng chức năng kiểm tra hành chính khu vực đất trống bên hông nhà có 125 thùng phuy (loại 200 lít), bên trong mỗi thùng phuy chứa khoảng 180 lít nhớt thải, tổng số lượng trên 22.500 lít.
Có thể thấy, lợi dụng tình trạng giá xăng dầu tăng cao, nhiều cơ sở thu mua dầu nhớt đã qua sử dụng, tái chế và bán lại thị trường mà không có giấy phép. Nhiều bạn đọc muốn biết hành vi tái chế dầu nhớt “chui” bị xử lý thế nào?
Trao đổi với phóng viên, luật gia Nguyễn Minh Phương (Công ty Luật TNHH Trường Sơn) cho biết mỗi năm, nước ta tiêu thụ hơn 400.000 tấn dầu nhớt, tương ứng khoảng 300.000 tấn dầu nhớt "bẩn" thải ra từ các động cơ đốt trong. Ít nhất 80% số nhớt thải được tuồn đi tái chế và sẽ có khoảng hơn 200.000 tấn dầu nhớt tái chế.
Thay vì được thu gom, xử lý, tiêu hủy theo quy trình nghiêm ngặt để tránh ô nhiễm môi trường thì dường như chưa có đơn vị nào đủ khả năng để xử lý triệt để vấn đề này. Trong khi đó, nhiều nhóm đối tượng xem đây là cơ hội làm giàu. Ngoài đội quân hàng ngày đi gom từ những nguồn thải nhỏ lẻ, dầu nhớt "bẩn" còn được nhiều cơ sở tận thu tại các nguồn thải lớn (nhà máy, xí nghiệp, dịch vụ máy móc...).
Mặc dù biết sự nguy hại của dầu nhớt tái chế đối với động cơ, nhưng vì món lời kếch xù nên có hiện tượng cửa hàng sửa xe, kinh doanh phụ tùng, cây xăng... trở thành đại lý tiêu thụ loại nhớt "phù phép" này.
Về mặt kỹ thuật nghiệp vụ, cơ quan Công an xác định toàn bộ quy trình tái chế nhớt thải trái phép bằng phương pháp thủ công, lộ thiên qua đun, nấu, kết hợp với pha chế hóa chất độc hại; thải ra một lượng lớn mùi hôi và khói độc, gây ô nhiễm nghiêm trọng đến môi trường, thẩm thấu vào đất. Sau khi tách ra lượng lớn dầu, nhớt thành phẩm, còn tồn lại một lượng không nhỏ chất cặn bã ở dạng rắn, gần như rất khó hòa tan.
Liên quan tới nội dung này, Chi cục Quản lý thị trường TP HCM khuyến cáo, trên thị trường hiện nay, một số thương hiệu dầu nhớt như BP, Shell, Petrolimex... đã ghi nhận có sản phẩm nhái/giả tinh vi đến mức những người có chuyên môn nếu chỉ quan sát bằng mắt thường cũng khó phát hiện.
Thủ đoạn của một số cơ sở là thu mua vỏ bình nhớt "xịn" còn nguyên vẹn giá từ 2.000 - 5.000 đồng/vỏ, sau đó rửa sạch, đổ nhớt tái chế rồi dán màng siêu (miếng giấy bạc bao miệng chai dầu nhớt), dập nắp, in ngày sản xuất và hạn sử dụng mới. Sản phẩm này khiến giảm tuổi thọ và gây ảnh hưởng đến sự an toàn của máy móc, phương tiện, thiết bị.
Về xử lý vi phạm, luật gia Phương phân tích, tái chế dầu nhớt đã qua sử dụng khi không có giấy phép là hành vi vi phạm pháp luật về việc xử lý chất thải nguy hại và có thể bị xử phạt hành chính theo quy định tại Khoản 5 Điều 23 Nghị định 155/2016/NĐ-CP và Điểm đ khoản 21 Điều 1 Nghị định 55/2021/NĐ-CP.
Cụ thể, phạt tiền từ 150.000.000 đồng đến 250.000.000 đồng đối với hành vi:
- Sử dụng phương tiện, thiết bị chuyên dụng xử lý chất thải nguy hại không có trong giấy phép xử lý chất thải nguy hại.
- Xử lý chất thải nguy hại ngoài danh mục chất thải nguy hại trong giấy phép xử lý chất thải nguy hại.
- Xử lý chất thải nguy hại được thu gom ngoài địa bàn quy định trong giấy phép xử lý chất thải nguy hại.
- Xử lý chất thải nguy hại vượt quá công suất xử lý một trong các nhóm chất thải nguy hại quy định trong giấy phép xử lý chất thải nguy hại hoặc trong văn bản chấp thuận vận hành thử nghiệm của cơ quan nhà nước có thẩm quyền.
- Xử lý chất thải nguy hại khi không có giấy phép xử lý chất thải nguy hại theo quy định.
Mức phạt trên áp dụng đối với cá nhân, nếu tổ chức có hành vi vi phạm tương tự thì phạt gấp đôi (theo khoản 2 Điều 5 Nghị định 155/2016/NĐ-CP).
Ngoài phạt tiền, còn có thể bị đình chỉ hoạt động của cơ sở từ 06 tháng đến 12 tháng (theo Điểm c Khoản 9 Điều 23 Nghị định 155/2016/NĐ-CP), đồng thời, buộc thực hiện biện pháp khắc phục hậu quả như sau:
- Buộc chuyển giao chất thải nguy hại cho đơn vị có chức năng xử lý đối với trường hợp vi phạm quy định tại Điểm đ Khoản 5 và Khoản 6 Điều 23 Nghị định 155/2016/NĐ-CP.
- Buộc chi trả kinh phí trưng cầu giám định, kiểm định, đo đạc và phân tích mẫu môi trường trong trường hợp có vi phạm về xả chất thải vượt quy chuẩn kỹ thuật môi trường hoặc gây ô nhiễm môi trường theo định mức, đơn giá hiện hành đối với các vi phạm quy định tại Điều 23 Nghị định 155/2016/NĐ-CP.
- Buộc phải thực hiện các biện pháp khắc phục tình trạng ô nhiễm môi trường và báo cáo kết quả đã khắc phục xong hậu quả vi phạm trong thời hạn do người có thẩm quyền xử phạt ấn định trong quyết định xử phạt vi phạm hành chính đối với các vi phạm quy định tại Điều 23 Nghị định 155/2016/NĐ-CP gây ra (theo Điều 10 Nghị định 155/2016/NĐ-CP và Điểm k Khoản 21 Điều 1 Nghị định 55/2021/NĐ-CP).
Ngoài ra, theo quy định tại Khoản 1 Điều 10 Mục 2 Chương II Nghị định 98/2020/NĐ-CP ngày 26 tháng 8 năm 2020, có thể xem xét xử phạt về hành vi sản xuất, buôn bán hàng giả lên đến 100 triệu đồng đối với cá nhân vi phạm; áp dụng hình thức xử phạt bổ sung khác và biện pháp khắc phục hậu quả theo quy định tại Khoản 3, Khoản 4, Điều 10 Mục 2 Chương II Nghị định 98/2020/NĐ-CP.
Về hình sự, Điều 192 Mục 1 Chương XVIII Bộ luật hình sự 2015 (số: 100/2015/QH13 ngày 27 tháng 11 năm 2015), sửa đổi bổ sung 2017 nêu rõ quy định mức phạt tối đa lên đến 15 năm tù.
Luật gia Phương phân tích, người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 20.000.000 đồng đến 50.000.000 đồng, cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm hoặc tịch thu một phần hoặc toàn bộ tài sản.
Có thể khẳng định dầu nhớt "bẩn" là chất thải nguy hại đòi hỏi cần được quản lý chặt chẽ. Thu gom dầu nhớt thải hiện giờ không chỉ là trách nhiệm của Nhà nước mà còn là việc mà cả người dân và doanh nghiệp phải cùng tham gia, vì lợi ích cho môi trường, góp phần bảo vệ sức khỏe con người./.