Nỗ lực chấm dứt bệnh AIDS vào năm 2030

Được phát động vào năm 1988, Ngày Thế giới Phòng chống AIDS là ngày quốc tế đầu tiên dành riêng cho sức khỏe toàn cầu. Hàng năm, vào Ngày Thế giới Phòng chống AIDS (01/12), các cơ quan của Liên hợp quốc, chính phủ và toàn xã hội cùng nhau nêu bật các khía cạnh cụ thể của HIV.

Ngày Thế giới Phòng chống AIDS nhắc nhở người dân và các chính phủ rằng HIV vẫn chưa biến mất. Tăng tài trợ cho hoạt động ứng phó với AIDS, nâng cao nhận thức về tác động của HIV đối với cuộc sống của người dân, xóa bỏ kỳ thị và phân biệt đối xử cũng như cải thiện chất lượng cuộc sống của người nhiễm HIV vẫn là điều cần thiết.

Mọi người trên khắp thế giới đang cùng nhau hỗ trợ những người sống chung và bị ảnh hưởng bởi HIV. (Ảnh: UN)

Lấy quyền con người làm trọng tâm

Hàng năm, vào ngày 01/12, cả thế giới kỷ niệm Ngày Thế giới Phòng chống AIDS. Mọi người trên khắp thế giới đang cùng nhau hỗ trợ những người sống chung và bị ảnh hưởng bởi HIV, đồng thời tưởng nhớ những người đã mất đi sinh mạng vì AIDS.

Thế giới có thể chấm dứt bệnh AIDS nếu quyền lợi của mọi người được bảo vệ.

Lấy quyền con người làm trọng tâm và cộng đồng đi đầu, thế giới có thể chấm dứt bệnh AIDS như một mối đe dọa sức khỏe cộng đồng vào năm 2030.

Những tiến bộ đáng kể đạt được trong cuộc chiến chống lại HIV có liên quan trực tiếp đến những tiến bộ đạt được trong việc bảo vệ quyền con người. Đổi lại, những tiến bộ trong cuộc chiến chống lại HIV đã tạo ra những tiến bộ rộng lớn hơn trong việc thực hiện quyền về sức khỏe và củng cố hệ thống y tế.

Tuy nhiên, những lỗ hổng trong việc thực hiện quyền con người cho tất cả mọi người đang cản trở thế giới trên con đường chấm dứt bệnh AIDS và gây tổn hại cho sức khỏe cộng đồng, và hiện nay sự gia tăng các cuộc tấn công vào quyền con người đang đe dọa làm suy yếu những tiến bộ đã đạt được.

Để chấm dứt bệnh AIDS, chúng ta phải tiếp cận và thu hút sự tham gia của tất cả những người nhiễm HIV, có nguy cơ bị nhiễm hoặc bị ảnh hưởng bởi virus, bao gồm cả những người bị loại trừ và bị gạt ra ngoài lề xã hội.

Tôn trọng nhân quyền của mọi người là nền tảng thiết yếu để ứng phó hiệu quả với HIV. Ngày Thế giới Phòng chống AIDS năm nay là lời kêu gọi hành động để bảo vệ sức khỏe của mọi người bằng cách bảo vệ quyền lợi của mọi người.

Ảnh chụp màn hình từ video về chiến dịch Ngày Thế giới Phòng chống AIDS năm 2019. (Ảnh: UNAIDS)

Thế giới có thể chấm dứt mối đe dọa sức khỏe cộng đồng do AIDS gây ra vào năm 2030

Trong thông điệp đưa ra nhân Ngày Thế giới phòng chống AIDS năm nay (01/12/2024), Tổng thư ký Liên hợp quốc António Guterres cho biết: Việc chấm dứt mối đe dọa do AIDS gây ra đối với sức khỏe cộng đồng vào năm 2030 là có thể thực hiện được. Tuy nhiên, để đạt được điều này, chúng ta phải phá bỏ các rào cản ngăn cản mọi người nhận được các dịch vụ quan trọng.

Theo nhà lãnh đạo cấp cao của Liên hợp quốc, cứ 25 giây lại có một người trên thế giới bị nhiễm HIV. 1/4 số người nhiễm HIV, tức hơn 9 triệu người, không được tiếp cận với các phương pháp điều trị để cứu được mạng sống. Các luật, chính sách và thực tiễn mang tính phân biệt đối xử trừng phạt và kỳ thị những người dễ bị tổn thương nhất - đặc biệt là phụ nữ, trẻ em gái và người thiểu số - khiến họ không thể nhận được các biện pháp phòng ngừa, xét nghiệm, điều trị và chăm sóc hiệu quả.

Chính vì vậy, Ngày Thế giới Phòng chống AIDS năm nay là lời nhắc nhở rằng cuộc chiến chống lại bệnh AIDS có thể giành chiến thắng nếu các nhà lãnh đạo áp dụng cách tiếp cận dựa trên quyền để tất cả mọi người - đặc biệt là những người dễ bị tổn thương nhất - có thể được hưởng lợi mà không phải lo sợ về các dịch vụ mà họ cần. Sự đoàn kết quốc tế và nhân quyền làm nên những tiến bộ đáng chú ý trong cuộc chiến toàn cầu chống lại HIV.

“AIDS có thể bị đánh bại nếu quyền của mọi người, ở mọi nơi, được bảo vệ” – Tổng thư ký Liên hợp quốc nhấn mạnh đồng thời kêu gọi tất cả các nhà lãnh đạo lấy cảm hứng từ chủ đề năm nay và đi theo con đường vì quyền của tất cả mọi người dân trên thế giới.

Cùng chia sẻ quan điểm này, bà Audrey Azoulay, Tổng giám đốc Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa Liên hợp quốc (UNESCO), cho biết: Theo báo cáo của UNAIDS 2024, thế giới có thể chấm dứt mối đe dọa sức khỏe cộng đồng do AIDS gây ra vào năm 2030. Số người nhiễm HIV vào năm 2023 chưa bao giờ thấp đến thế kể từ cuối những năm 1980.

Tuy nhiên, mặc dù đã đạt được những tiến bộ khoa học quan trọng trong cuộc chiến chống lại HIV nhưng tiến độ vẫn không đồng đều. Vào năm 2023, số ca nhiễm HIV gia tăng ở 28 quốc gia, nâng số người nhiễm virus lên 40 triệu người và gần 9,3 triệu người vẫn chưa được tiếp cận với điều trị bằng thuốc kháng virus.

Để chống lại mối đe dọa này, Tổng giám đốc UNESCO nêu rõ việc tiếp cận dịch vụ chăm sóc cho người nhiễm HIV là điều cần thiết, nhưng cũng cần tăng cường phản ứng phòng ngừa toàn cầu. “Những tiến bộ đạt được trong những thập kỷ qua trong cuộc chiến chống lại HIV về bản chất có liên quan đến sự tiến bộ về nhân quyền, đặc biệt là quyền của những nhóm dân cư bị thiệt thòi nhất. Đây là lý do tại sao Ngày Thế giới Phòng chống AIDS năm nay xoay quanh chủ đề “Hãy đi theo con đường vì quyền lợi”. Thúc đẩy các quyền này thông qua giáo dục là sứ mệnh phù hợp với sứ mệnh giáo dục của UNESCO” – bà Audrey Azoulay nhấn mạnh.

Vào Ngày Thế giới Phòng chống AIDS năm nay, UNESCO kêu gọi cộng đồng quốc tế tăng cường các hoạt động chữa bệnh và phòng ngừa để ngăn chặn sự lây lan của virus. AIDS không phải là điều không thể tránh khỏi, miễn là cuộc chiến chống lại những ca nhiễm mới là một phần của hành động tập thể, lâu dài và phối hợp.