(ĐCSVN) - Đường ống nước sông Đà liên tiếp bị vỡ, gây thiệt hại lớn về kinh tế và ảnh hưởng nghiêm trọng tới đời sống người dân, thế nhưng cơ quan pháp luật lại không truy cứu trách nhiệm hình sự một số lãnh đạo liên quan vì lí do… nhân thân tốt, phạm tội lần đầu. Nhiều luật sư đã lên tiếng chỉ rõ những bất cập trong sự việc này và khẳng định sự cần thiết vào cuộc của Viện Kiểm sát nhân dân Tối cao.
Đường ống nước sạch sông Đà liên tiêp bị vỡ. Ảnh: laodong.com
Vì sao không khởi tố? Đường ống cấp nước sạch sông Đà là công trình rất quan trọng liên quan tới đời sống dân sinh của người dân Thủ đô nhưng đã rất nhiều lần bị vỡ, gây ra hậu quả rất nghiêm trọng: Công ty cổ phần Nước sạch Vinaconex (thuộc Tổng công ty Vinaconex) là đơn vị chủ đầu tư xây dựng và quản lý tuyến đường ống nước sông Đà đã phải bỏ ra hơn 13,4 tỷ đồng để khắc phục sửa chữa cho những lần vỡ ống nước; gần 200.000 hộ dân lâm vào cảnh “chết khát” vì không được cấp nước trong thời gian 343 giờ... Đó là một trong những nội dung kết luận điều tra bổ sung vụ án “Vi phạm quy định về xây dựng gây hậu quả nghiêm trọng” làm 18 lần vỡ đường ống nước sông Đà vừa được Cơ quan Cảnh sát điều tra, Bộ Công an công bố.
Trong vụ án này, ngoài 9 bị can đã bị khởi tố, cơ quan điều tra cũng xác định một số thành viên HĐQT Tổng công ty Vinaconex gồm các ông: Phí Thái Bình (nguyên Chủ tịch HĐQT, sau này là Phó Chủ tịch UBND TP Hà Nội), Nguyễn Văn Tuân (Tổng Giám đốc), Tô Ngọc Thanh, Hoàng Hợp Thương và Vũ Đình Chăm (đều là thành viên HĐQT của Vinaconex) có hành vi không thực hiện đúng quy định của pháp luật về quản lý đầu tư và xây dựng công trình vì đã ra quyết định thay đổi vật liệu không đúng tiêu chuẩn kỹ thuật, lựa chọn nhà thầu thiếu năng lực trong việc xây dựng tuyến đường ống nước sông Đà.
Tuy nhiên, những ngày gần đây, dư luận hết sức ngạc nhiên khi cả 5 vị cựu lãnh đạo trên đều không bị truy cứu trách nhiệm hình sự chỉ vì do phạm lần đầu, nhân thân tốt, khai báo thành khẩn và không có vụ lợi (!)
Dấu hiệu bỏ lọt tội phạm và sự vào cuộc cần thiết
Trao đổi với phóng viên về việc không truy cứu trách nhiệm hình sự nói trên, luật sư Nguyễn Thuận- Phó Chủ tịch Hội Luật gia TP. Đà Nẵng cho rằng, việc các cơ quan pháp luật đưa ra những lí do trên để không khởi tố là không phù hợp. Các lí do như phạm tội lần đầu, nhân thân tốt, khai báo thành khẩn, không vụ lợi chỉ là tình tiết giảm nhẹ khi xét xử tại tòa án.
Theo luật sư Thuận, nhân thân không thể đứng trên pháp luật. Mọi thứ phải dựa trên căn cứ pháp luật để quyết định có khởi tố hay không. Pháp luật phải được thượng tôn. Nếu không, dễ dẫn đến tiền lệ xấu trong các vụ án khác tương tự và người dân sẽ không đồng tình. “Nếu trường hợp này trở thành án lệ thì mọi tội phạm có nhân thân tốt chẳng lẽ đều được miễn truy cứu trách nhiệm hình sự. Nếu một ai đó giết người, một ai đó cướp giật… cũng vin vào lí do “phạm tội lần đầu” để miễn truy cứu trách nhiệm hình sự thì xã hội có ổn được không?”, luật sư Thuận đặt vấn đề.
Luật sư Nguyễn Thuận. Ảnh BA
Cũng theo nhận định của luật sư Nguyễn Thuận, dư luận thời gian qua đã không hài lòng vụ hai người ở tuổi vị thành niên, chưa từng có tiền án tiền sự, chỉ vì bồng bột, đã thực hiện việc cướp giật ổ bánh mì và một ít đồ ăn trị giá chưa tới 50.000 đồng mà bị Tòa án nhân dân quận Thủ Đức- TP.Hồ Chí Minh phạt tù tới gần một năm. Trong khi đó, ống nước sông Đà vỡ tới 18 lần (chưa ai giám chắc sẽ không vỡ tiếp) không chỉ thiệt hại lớn về tiền của mà còn khiến cho cuộc sống hàng triệu người dân bị khốn đốn mà cơ quan pháp luật lại dựa vào lí do không mấy thuyết phục để không truy cứu trách nhiệm hình sự những lãnh đạo Vinaconex liên quan. Dư luận bất bình là điều dễ hiểu.
Cùng trao đổi về việc không khởi tố 5 cựu lãnh đạo Vinaconex nói trên, luật sư Nguyễn Văn Thành- Đoàn luật sư TP Hà Nội cho rằng, cơ quan công an đã xác định thiệt hại hơn 13,4 tỷ đồng để khắc phục sửa chữa cho những lần vỡ ống nước. Bên cạnh đó, gần 200.000 hộ dân lâm vào cảnh “chết khát” do ảnh hưởng của vỡ đường ống nước, đó là chưa kể phải làm mới lại đường ống nước khác thay thế... Điều đó cho thấy có những dấu hiệu cấu thành tội “Vi phạm quy định về xây dựng gây hậu quả nghiêm trọng” theo Điều 229 Bộ luật Hình sự. Như vậy, nếu chỉ vin vào lí do phạm tội lần đầu, không vụ lợi cá nhân, nhân thân tốt để không khởi tố có thể dẫn đến bỏ lọt tội phạm. Đồng thời, tạo tiền lệ xấu trong hoạt động tố tụng, khiến việc truy tố và xét xử vụ án thiếu khách quan, không triệt để; không công bằng với các bị can khác trong vụ án này đã bị khởi tố và bắt tạm giam.
“Lần đầu nhưng hậu quả xã hội nghiêm trọng, thiệt hại kinh tế lớn. Hơn nữa, Vinaconex là doanh nghiệp của Nhà nước, nguồn tiền sử dụng làm đường ống đó là tiền thuế của nhân dân. Những người làm sai, gây thất thoát, gây hậu quả nghiêm trọng cần phải bị truy cứu trách nhiệm”, luật sư Thành nói.
Về việc lãnh đạo Viện Kiểm sát Nhân dân Tối cao vừa yêu cầu các cơ quan chức năng trực thuộc xem xét lại việc vì sao không khởi tố, truy cứu trách nhiệm hình sự đối với 5 cựu lãnh đạo Vinaconex nêu trên, luật sư Nguyễn Văn Thành khẳng định, đó là sự vào cuộc kịp thời và rất cần thiết. Nó không chỉ thể hiện sự cẩn trọng trong áp dụng pháp luật mà còn đáp ứng mong mỏi của dư luận xã hội./.