 |
| Một lái xe của công ty vận tải ở Indonesia đứng đợi hành khách. (Ảnh minh họa: UN) |
Theo cơ quan này, các nền tảng công việc kỹ thuật số - chẳng hạn như ứng dụng định vị và định vị từ xa, nơi người lao động tham gia vào việc vận chuyển hoặc giao hàng - đã tăng gần gấp 5 lần trong thập kỷ qua. ILO cho biết sự bùng nổ này đã mang đến những cơ hội mới và thách thức đối với cả người lao động và doanh nghiệp.
Ông Guy Ryder, Tổng Giám đốc Văn phòng Tổ chức Lao động Quốc tế, cho biết: “Các nền tảng công việc kỹ thuật số đang mở ra những khả năng chưa từng có trước đây, đặc biệt cho phụ nữ, thanh niên, người khuyết tật và các nhóm yếu thế ở tất cả các khu vực trên thế giới. Điều này rất đáng được chúc mừng”. Tuy nhiên, các cơ hội được tạo ra bởi các nền tảng này đang làm mờ đi sự phân biệt vốn đến nay rất rõ ràng giữa người lao động và người tự kinh doanh.
Các điều kiện làm việc phần lớn được điều chỉnh bởi các thỏa thuận dịch vụ nền tảng do chính các công ty đặt ra, và các thuật toán ngày càng thay thế con người trong việc phân bổ và đánh giá công việc và nguồn nhân lực.
“Những thách thức mới mà họ đặt ra có thể được đáp ứng thông qua đối thoại xã hội toàn cầu, để người lao động, người sử dụng lao động và chính phủ có thể hưởng lợi đầy đủ và công bằng từ những tiến bộ này. Tất cả người lao động, bất kể tình trạng việc làm của họ, đều phải có khả năng thực hiện các quyền cơ bản của mình tại nơi làm việc” – ông Ryder nhấn mạnh.
Ngoài ra, với các nền tảng hoạt động ở nhiều khu vực pháp lý, cần có các chính sách nhất quán và phối hợp để bảo đảm rằng chúng mang lại cơ hội làm việc tốt và thúc đẩy sự phát triển của các doanh nghiệp bền vững.
Khó khăn cho người lao động và doanh nghiệp
Trong báo cáo mới “Triển vọng việc làm và xã hội trên thế giới 2021”, ILO nhấn mạnh thách thức mà những người làm việc trên nền tảng kỹ thuật số phải đối mặt, đặc biệt là về điều kiện làm việc, giờ làm và thu nhập, cũng như việc thiếu khả năng tiếp cận với bảo trợ xã hội, quyền tự do hiệp hội và quyền thương lượng tập thể. Đặc biệt, đại dịch COVID-19 càng làm nổi bật thêm nhiều vấn đề trong số này.
ILO lưu ý rằng thời gian làm việc thường có thể kéo dài và không thể đoán trước được, tiền lương thấp và trên một số nền tảng còn có sự chênh lệch lớn về mức lương giữa nam và nữ. Tổ chức này cho biết thêm, các doanh nghiệp cũng phải đối mặt với những thách thức liên quan đến cạnh tranh không lành mạnh, không minh bạch trong dữ liệu và giá cả, và chi phí hoa hồng cao.
Ngoài ra, công việc trên các nền tảng trực tuyến được các nước phát triển thuê nhân công từ các nước đang phát triển và những người này kiếm được ít hơn các đồng nghiệp của họ ở các nước phát triển. Điều này có thể làm trầm trọng thêm tình trạng bất bình đẳng và kéo dài khoảng cách kỹ thuật số.
Vượt qua những thách thức
Trong bối cảnh này, ILO kêu gọi đối thoại rộng rãi và hợp tác theo quy định giữa các nền tảng lao động kỹ thuật số, người lao động và chính phủ. Điều này cuối cùng có thể dẫn đến một cách tiếp cận hiệu quả và chặt chẽ hơn.
Những nỗ lực như vậy cũng sẽ bảo đảm rằng tình trạng nghề nghiệp được phân loại đúng, phù hợp với hệ thống phân loại quốc gia; các thuật toán minh bạch hơn và có trách nhiệm hơn đối với người lao động và doanh nghiệp; và người lao động có thể tiếp cận với các cơ sở pháp lý có thẩm quyền mà họ có thể tìm đến nếu muốn./.