 |
| Mali đã bắt đầu chương trình tiêm chủng chống lại COVID-19 với Bộ trưởng Bộ Y tế, Fanta Siby. (Ảnh: UNICEF) |
Quốc đảo Saint Lucia, thuộc vùng biển Caribbe, ngày 8/4, đã trở thành lãnh thổ thứ 100 được tiêm vaccine ngừa COVID-19 nhờ COVAX.
Được đồng lãnh đạo bởi Liên minh toàn cầu về vaccine và tiêm chủng (GAVI), Liên minh vì đổi mới phòng chống dịch bệnh (CEPI) và Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), “Cơ chế tiếp cận toàn cầu với vaccine ngừa COVID-19” (viết tắt là COVAX) là sáng kiến hợp tác toàn cầu nhằm thúc đẩy quá trình phát triển và sản xuất các sản phẩm chẩn đoán và điều trị cùng với vaccine ngừa COVID-19, đồng thời bảo đảm khả năng tiếp cận nhanh chóng, công bằng và bình đẳng trên toàn thế giới.
Mục tiêu của COVAX là thực hiện các giao dịch mua vaccine với số lượng lớn từ các công ty dược phẩm, đồng thời nhận vaccine quyên góp từ các nước giàu. Các quốc gia nghèo hơn có thể nhận được vaccine miễn phí từ sáng kiến này, còn những quốc gia giàu có cũng có thể mua vaccine từ đây như một cách để đa dạng hóa nguồn cung.
42 ngày sau khi gửi vaccine đầu tiên đến quốc gia thụ hưởng đầu tiên - Ghana, COVAX đã cho phép hơn 38 triệu liều được gửi tới 102 nền kinh tế trên thế giới, 61 trong số đó là nước có thu nhập thấp.
Vaccine được vận chuyển bao gồm những vaccine do Phòng thí nghiệm AstraZeneca, Pfizer-BioNTech và Viện Huyết thanh của Ấn Độ sản xuất. Mặc dù dự trữ vaccine giảm trong tháng 3 và tháng 4, nhưng COVAX cho biết có thể cung cấp liều lượng cho tất cả các nền kinh tế có yêu cầu trước cuối tháng 6.
Khi thông báo về việc vượt qua bước quan trọng mang tính biểu tượng này, Tổng Giám đốc WHO Tedros Adhanom Ghebreyesus đã kêu gọi các quốc gia, nhà sản xuất và hệ thống quốc tế, hợp lực để ưu tiên cung cấp vaccine thông qua COVAX. “Tương lai tập thể của chúng ta phụ thuộc vào nó” – ông nhấn mạnh.
Về phần mình, Giám đốc Điều hành UNICEF Henrietta Fore đã kêu gọi triển khai khẩn cấp vaccine thông qua cơ chế đoàn kết này do sự xuất hiện của các biến thể COVID-19 trên khắp thế giới. Theo bà, "bây giờ không phải là lúc để ăn mừng, mà là để tăng tốc".
COVAX cần thêm 2 tỷ USD tài trợ trong năm nay để tài trợ và bảo đảm cung cấp 1,8 tỷ liều vaccine. Cơ chế này cũng đang hoạt động để bảo đảm nguồn cung cấp vaccine bổ sung dưới hình thức chia sẻ liều lượng từ các quốc gia có thu nhập cao hơn.
Trong số 102 lãnh thổ đã nhận được vaccine ngừa COVID-19 nhờ COVAX, 32 là ở châu Phi. Nhờ cơ chế này, 16,6 triệu liều vaccine - chủ yếu là AstraZeneca - đã được chuyển đến các nước châu Phi.
Đến nay, 45 quốc gia châu Phi đã nhận vaccine và 43 quốc gia bắt đầu tiêm chủng. Nhưng châu Phi chỉ chiếm một tỷ lệ nhỏ trong số tiêm chủng trên toàn cầu. Theo Văn phòng khu vực châu Phi của WHO, chỉ 2% trong số 690 triệu vaccine được sử dụng trên toàn thế giới là ở lục địa châu Phi.
Tiến sĩ Matshidiso Moeti, Giám đốc WHO khu vực châu Phi, cho biết: Mặc dù có nhiều tiến bộ đang được thực hiện, nhưng nhiều nước châu Phi vẫn chưa vượt qua vạch xuất phát. Bà Matshidiso Moeti lưu ý nguồn cung hạn chế và sự tắc nghẽn về nguồn cung đã khiến vaccine COVID-19 ngoài tầm với của nhiều người ở lục địa châu Phi. “Tiếp cận công bằng với vaccine phải trở thành hiện thực nếu chúng ta cùng nhau chống lại đại dịch này” – Giám đốc WHO khu vực châu Phi nhấn mạnh.
Trong số 31,6 triệu liều được chuyển đến châu Phi cho đến nay, 13 triệu liều đã được quản lý. Tuy nhiên, tốc độ triển khai vaccine không đồng đều, với 93% liều chỉ được sử dụng ở 10 quốc gia. Theo Tiến sĩ Moeti cảnh báo, “hơn một tỷ người châu Phi vẫn đứng bên lề cuộc tuần hành lịch sử này để đánh bại đại dịch”.
Lục địa châu Phi có khoảng 4,3 triệu ca nhiễm COVID-19, trong đó 114.000 ca đã tử vong. Trong 2 tháng qua, khu vực này đã chứng kiến khoảng 74.000 ca mắc mới mỗi tuần. Tuy nhiên, Kenya đang trải qua đợt thứ ba và dịch bệnh có xu hướng gia tăng ở 14 quốc gia châu Phi khác, bao gồm Ethiopia, Eritrea, Mali, Rwanda và Tunisia./.