 |
| Amarcia và con của cô nằm trong số 1,5 triệu người phải di dời ở Niger bởi xung đột (Ảnh: UN). |
Theo ông Martin Griffiths, cuộc khủng hoảng nhân đạo ngày càng gia tăng này là do sự kết hợp của nhiều yếu tố, bao gồm xung đột và bất ổn chính trị, đại dịch và biến đổi khí hậu, đồng thời không có cơ hội phát triển bền vững.
Để đạt được tiến bộ thực sự, Điều phối viên cứu trợ khẩn cấp của Liên hợp quốc kêu gọi tập trung mạnh mẽ hơn vào khả năng phục hồi, các giải pháp lâu bền và hợp tác giữa các lĩnh vực nhân đạo và phát triển, cũng như lĩnh vực hòa bình. Đặc biệt, ông nhấn mạnh cộng đồng nhân đạo sẽ cần gần 2 tỷ USD cho hoạt động nhân đạo ở Mali, Niger và Burkina Faso trong năm nay.
Năm ngoái, các tổ chức nhân đạo đã tiếp cận hơn 7 triệu người trong khu vực và quyên góp được 700 triệu USD, một số tiền chưa bằng một nửa so với nhu cầu của người dân ở Sahel. Ông Martin Griffiths cho biết đã phân bổ 54,5 triệu USD từ CERF vào năm 2021 để lấp đầy khoảng trống tài trợ cho 3 quốc gia Sahel, nhưng nhu cầu vẫn đang tăng nhanh hơn so với khoản kinh phí hỗ trợ. “Bức tranh đen tối. Xung đột, hạn hán và mất an ninh lương thực, bạo lực về giới - tất cả những điều này đang tăng nhanh hơn so với sự hỗ trợ sẵn có” – ông lập luận.
Số người di cư ở Sahel tăng gấp 10 lần
Cao uỷ Liên hợp quốc về người tị nạn (UNHCR) cho biết số người phải di cư ở Sahel đã tăng gấp 10 lần kể từ năm 2013, từ 217.000 người lên mức báo động là 2,1 triệu người vào cuối năm 2021. Số người tị nạn ở các quốc gia miền Trung Sahel, cụ thể là Burkina Faso, Mali và Niger, hiện là 410.000 người.
Theo UNHCR, các cuộc tấn công bạo lực gia tăng trong khu vực vào năm ngoái đã dẫn đến việc di dời của gần 500.000 người, chưa kể số liệu chưa được biết đến vào tháng 12/2021.
Các nhóm vũ trang được cho là đã thực hiện hơn 800 vụ tấn công chết người vào năm ngoái, cướp đi sinh mạng của khoảng 450.000 người ở đất nước của họ và buộc 36.000 người khác phải chạy sang một nước láng giềng.
“Chỉ riêng tại Burkina Faso, tổng số người phải di dời trong nước đã tăng lên hơn 1,5 triệu người vào cuối năm 2021. 6/10 người di dời ở Sahel hiện là người Burkina Faso” – UNHCR cho biết.
Burkina Faso cần có một phản ứng nhân đạo hiệu quả
Cuộc họp bàn về tình hình khu vực Sahel diễn ra trong bối cảnh khu vực Tây Phi đang rơi vào vòng xoáy của các cuộc dàn xếp quân sự trong những tháng gần đây. Sau Mali vào tháng 8/2020, sau đó vào tháng 5/2021 và Guinea vào tháng 9/2021, Burkina Faso đã trải qua cuộc đảo chính vào ngày 24/1/2022 vừa qua.
Trong các cuộc tranh luận, Burkina Faso đã nhấn mạnh và tái khẳng định cam kết của đất nước làm việc vì sự thành công của bất kỳ sự can thiệp nào "trên tinh thần thống nhất thông qua toàn bộ phản ứng nhân đạo hiệu quả".
Đại diện thường trực của Burkina Faso tại Liên hợp quốc chỉ ra rằng trên thực tế, cuộc sống hàng ngày của người dân luôn phải chịu tác động của "các sự cố an ninh nghiêm trọng, các cuộc tấn công của các nhóm vũ trang, xung đột cộng đồng, thiết bị nổ tự chế, bắt cóc và ám sát có chủ đích, đột kích, có tác động đến tình hình nhân đạo”. Ông Seydou Sinka cho biết: Tình trạng mất an ninh ngày càng gia tăng đã dẫn đến tình trạng dân cư di dời lớn.
Theo ông, thách thức an ninh này đã góp phần làm hạn chế khả năng tiếp cận của người dân đối với một số dịch vụ xã hội cơ bản như y tế, giáo dục hoặc nước. Nhà ngoại giao Burkina Faso cho biết: “Điều này đã làm gia tăng tính dễ bị tổn thương của các quần thể, vốn đang trở nên trầm trọng hơn bởi đại dịch COVID-19, với hệ quả là sự chậm lại trong các hoạt động kinh tế”.
Sahel – một khu vực có nhiều cơ hội
Về phía Mali, tương lai đã được dự tính trước. Đại diện thường trực của Mali tại Liên hợp quốc cho biết đất nước của ông đang làm việc "không ngừng và có thiện chí" để thực hiện Hiệp định Hòa bình Algiers nhằm giải quyết một số nguyên nhân gốc rễ của cuộc khủng hoảng tại Mali. Đại sứ Issa Konfourou lập luận: "Đồng thời, các lực lượng vũ trang Mali đã tiến hành một cuộc tấn công rộng lớn trong những tuần gần đây để từng bước khôi phục sự ổn định".
Nói chung, các quốc gia của Sahel không muốn tiếp tục trong tình trạng khẩn cấp nhân đạo. "Đúng vậy, chúng tôi muốn hòa bình, đặc biệt là hòa bình dẫn đến phát triển bền vững vì sự ổn định lâu dài của Sahel, thông qua sự thành công của quá trình chuyển đổi và tình trạng khẩn cấp nhân đạo hướng tới phát triển" – ông Issa Konfourou nhấn mạnh.
Đại diện thường trực của Mali tại Liên hợp quốc cũng nhấn mạnh rằng: “Sahel không chỉ có vấn đề, mà còn là một khu vực đầy cơ hội”. "Chúng tôi muốn cho phép người dân của chúng tôi hưởng lợi từ những cơ hội này" – ông Konfourou kết luận, đồng thời kêu gọi cộng đồng quốc tế dừng "nghĩ rằng chúng tôi chỉ là vấn đề, Sahel cũng là một khu vực với những người dân đang đấu tranh để sống với phẩm giá của mình"./.