 |
| Con số kỷ lục trẻ em và phụ nữ thiệt mạng hoặc bị thương ở Afghanistan trong nửa đầu năm 2021. (Ảnh: UN) |
Con số thương vong đặc biệt tăng vào tháng 5 khi các lực lượng quân sự quốc tế bắt đầu rút khỏi đất nước này và khi giao tranh leo thang do cuộc tấn công của lực lượng Taliban nhằm chiếm lại lãnh thổ từ tay quân đội của chính phủ.
Trong báo cáo giữa năm của mình về việc bảo vệ dân thường trong cuộc xung đột vũ trang ở Afghanistan, Phái bộ Hỗ trợ của Liên hợp quốc tại Afghanistan (UNAMA) chỉ ra rằng 1.659 dân thường đã thiệt mạng và 3.254 người khác bị thương trong 6 tháng đầu năm, tăng 47% so với cùng kỳ năm trước.
UNAMA đã bày tỏ quan ngại đặc biệt trước sự gia tăng mạnh về số lượng thương vong dân sự trong khoảng thời gian bắt đầu từ ngày 1/5, vì con số thương vong được ghi nhận trong tháng 5 và tháng 6 gần như bằng với con số được ghi nhận trong 4 tháng trước đó. UNAMA ước tính, trong hai tháng 5 và tháng 6, số thương vong dân thường là 2.392 người, bao gồm 783 người thiệt mạng và 1.609 người bị thương, trong khi 4 tháng trước đó là 2.791 thương vong dân sự, bao gồm 876 người chết và 1.915 người bị thương.
Theo báo cáo này, phụ nữ và trẻ em chiếm 46% thương vong dân sự, tương đương gần một nửa. Trẻ em chiếm 32% thương vong dân sự, với 468 người chết và 1.214 người bị thương. Phụ nữ chiếm 14% thương vong dân sự, với 219 người chết và 508 người bị thương.
Bà Deborah Lyons, đại diện đặc biệt của Tổng thư ký Liên hợp quốc tại Afghanistan, cho biết: “Tôi khẩn cầu các nhà lãnh đạo Taliban và Afghanistan nhận ra sự phát triển khủng khiếp và nghiệt ngã của cuộc xung đột cũng như tác động tàn phá của nó đối với dân thường”. Bà Lyons cảnh báo “rõ ràng rằng một số lượng chưa từng có thường dân Afghanistan sẽ thiệt mạng và bị tàn sát trong năm nay nếu bạo lực leo thang không được dừng lại”.
Trong bối cảnh đó, bà Lyons kêu gọi Taliban và các nhà lãnh đạo Afghanistan "đẩy mạnh nỗ lực trên bàn đàm phán, ngăn chặn cuộc chiến của người Afghanistan chống lại người Afghanistan, bảo vệ người dân Afghanistan và cho họ hy vọng về một tương lai tốt đẹp hơn".
Phần lớn các cuộc giao tranh trong tháng 5 và tháng 6 diễn ra bên ngoài các thành phố, ở những khu vực có dân số tương đối thấp. Liên hợp quốc lo ngại rằng nếu hành động quân sự mạnh mẽ được thực hiện ở các khu vực đô thị đông dân cư, hậu quả đối với dân thường Afghanistan có thể rất thảm khốc.
Báo cáo của UNAMA cũng nêu rõ: Việc tìm kiếm một giải pháp quân sự sẽ chỉ làm gia tăng sự đau khổ của người dân Afghanistan. Liên hợp quốc đã nhắc nhở các bên xung đột về nghĩa vụ của họ theo luật pháp quốc tế để bảo vệ dân thường, và đặc biệt nhấn mạnh cam kết đã nêu để làm như vậy, được thể hiện lần cuối trong tuyên bố chung đưa ra ngày 18/7/2021.
Các phần tử chống chính phủ chịu trách nhiệm gây ra 64% tổng số thương vong của dân thường: 39% bởi Taliban, gần 9% bởi tổ chức Nhà nước Hồi giáo tự xưng (IS) tỉnh Khorasan và 16% bởi các phần tử không xác định. Lực lượng ủng hộ chính phủ chịu trách nhiệm đối với 25% thương vong dân sự: 23% bởi lực lượng an ninh quốc gia Afghanistan và 2% bởi các nhóm vũ trang thân chính phủ hoặc các lực lượng chưa được xác định. UNAMA cho rằng 11% tổng số thương vong dân sự là do "bắn chéo" trong các cuộc giao tranh trên bộ không xác định, bao gồm bom mìn chưa nổ/vật liệu nổ còn sót lại sau chiến tranh.
Thương vong dân sự do các phần tử chống chính phủ gây ra tăng 63% so với cùng kỳ năm 2020, trong khi thương vong dân sự do lực lượng ủng hộ chính phủ tăng 30%.
Đây là báo cáo đầu tiên kể từ khi UNAMA bắt đầu lập hệ thống tài liệu về thương vong dân sự vào năm 2009, không quy một thương vong dân sự nào cho các lực lượng quân sự quốc tế. "Xung đột hiện nay được đặc trưng rõ ràng là giao tranh giữa những người Afghanistan” - UNAMA nêu rõ.
Các nguyên nhân chính gây ra thương vong cho dân thường trong nửa đầu năm 2021 là do các phần tử chống chính phủ sử dụng ồ ạt các thiết bị nổ ngẫu hứng, các cuộc giao tranh trên bộ giữa các bên tham gia xung đột, các vụ ám sát nhằm vào mục tiêu của những phần tử này và các cuộc không kích của quân đội Afghanistan./.