Ông António Guterres nhấn mạnh “nước biển dâng đang nuốt chửng tương lai". Ông nhắc lại "cơn lũ vấn đề" sẽ ảnh hưởng đến hàng trăm triệu người sống ở các quốc đảo nhỏ đang phát triển và tại các khu vực ven biển trũng thấp khác trên khắp thế giới, sự tồn tại của họ thậm chí có thể bị nguy hiểm, các mối đe dọa đối với cuộc sống con người, khả năng tiếp cận nguồn nước, thực phẩm và chăm sóc sức khỏe. Tổng thư ký cũng đồng thời mô tả thiệt hại do xâm nhập mặn gây ra không chỉ đối với việc làm và toàn bộ nền kinh tế trong các ngành công nghiệp then chốt như: nông nghiệp, ngư nghiệp và du lịch, mà còn đối với cơ sở hạ tầng quan trọng của quốc gia, đặc biệt nếu nước biển dâng cao có liên quan đến các hiện tượng thời tiết cực đoan.
Người đứng đầu Liên hợp quốc, dựa trên dữ liệu gần đây của Tổ chức Khí tượng Thế giới (WMO), nhắc lại rằng mực nước biển trung bình toàn cầu đã tăng nhanh hơn kể từ năm 1900 so với bất kỳ thế kỷ nào trước đó trong suốt 3.000 năm qua. Hơn nữa, đại dương đã ấm lên nhanh hơn trong thế kỷ qua so với bất kỳ thời điểm nào khác trong 11.000 năm qua và WMO xác nhận rằng ngay cả khi sự nóng lên toàn cầu được giới hạn một cách thần kỳ ở mức 1,5 độ C cũng không ngăn được mực nước biển dâng cao.
 |
| Tổng thư ký Liên hợp quốc António Guterres phát biểu tại cuộc họp của Hội đồng Bảo an. (Ảnh: UN) |
Nhiều rủi ro có thể xảy ra trên khắp thế giới
Tuy nhiên, theo nhà lãnh đạo cấp cao của Liên hợp quốc, nếu nhiệt độ tăng thêm 2 độ C, mức tăng mực nước biển có thể tăng gấp đôi, và nếu nhiệt độ tăng thêm hơn nữa sẽ khiến mực nước biển tăng theo cấp số nhân.
Tổng thư ký rà soát các nước như: Bangladesh, Trung Quốc, Ấn Độ và Hà Lan đều có nguy cơ theo bất kỳ kịch bản nào; đồng thời đề cập tới tác động của hiện tượng mực nước biển dâng đối với các siêu đô thị ở khắp các châu lục, từ Lagos, Bangkok, Dhaka, Jakarta đến Mumbai, Thượng Hải và New York.
Nhấn mạnh rằng 900 triệu người, 1/10 số người dân trên trái đất, sống ở các vùng ven biển trũng thấp và sự tàn phá của nước biển đối với mùa màng đã có thể nhìn thấy từ Vanuatu đến Somalia, Tổng thư ký Liên hợp quốc nêu rõ hiện tượng băng tan - 270 tỷ tấn bị mất mỗi năm ở Greenland - cũng đe dọa các lưu vực sông ở dãy Himalaya, gây ra những trận lũ mạnh ở Pakistan, và về lâu dài là ảnh hưởng tới các con sông lớn ở châu Á.
 |
|
Nếu nhiệt độ tăng thêm 2 độ C, mức tăng mực nước biển có thể tăng gấp đôi.
(Ảnh minh họa: Khánh Linh)
|
Thế giới cần hành động hơn bao giờ hết
Tổng thư ký Liên hợp quốc cảnh báo về làn sóng di cư ồ ạt của dân số thế giới có thể xảy ra và sự cạnh tranh khốc liệt sắp xảy ra đối với nước, nguồn gốc của bất ổn và xung đột; đồng thời kêu gọi hành động.
Trước tiên, cần giải quyết nguyên nhân gốc rễ của hiện tượng nước biển dâng, cuộc khủng hoảng khí hậu, nếu nhiệt độ vượt quá 1,5 độ C. Theo quan điểm của ông António Guterres, viễn cảnh này đòi hỏi “hành động phối hợp hơn nữa để giảm lượng khí thải và đảm bảo công bằng về khí hậu”, thông qua việc phân bổ các nguồn lực cần thiết cho các nước đang phát triển. Theo ông, kế hoạch này đòi hỏi phải thực hiện quỹ tổn thất và thiệt hại, cam kết tài trợ khí hậu 100 tỷ USD cho các nước kém giàu hơn, tăng gấp đôi tài trợ cho thích ứng và huy động các nguồn tài chính đầu tư ở mức hợp lý.
Tổng thư ký António Guterres giải thích, cách tiếp cận này phải đi đôi với việc hiểu rõ hơn về nguyên nhân gốc rễ của tình trạng mất an ninh và giải quyết nhiều yếu tố gây tổn hại đến an ninh – từ nghèo đói, phân biệt đối xử và bất bình đẳng, từ vi phạm nhân quyền đến các thảm họa môi trường như mực nước biển dâng cao. Do đó, ông nhắc lại vai trò của Quỹ Xây dựng Hòa bình, vốn hỗ trợ tích cực cho các nỗ lực phục hồi trước tác động của biến đổi khí hậu, và tầm quan trọng của tầm nhìn xa cũng như cảnh báo sớm trước thiên tai.
Cuối cùng, ông đề cập đến tác động của nước biển dâng đối với tất cả các khuôn khổ pháp lý và nhân quyền.
Về phần mình, Chủ tịch Đại hội đồng Liên hợp quốc Csaba Kőrösi kêu gọi “cùng nhau tăng cường tham vọng” và nhấn mạnh những nhận xét của các nhà khoa học lỗi lạc về “khí hậu, xung đột và hợp tác”, trong đó khuyến khích các nhà lãnh đạo thế giới thực hiện cách tiếp cận toàn quốc gia, toàn xã hội đối với những vấn đề này. “Chúng tôi có dữ liệu. Chúng tôi có các khung. Điều cần thiết bây giờ – như mọi khi – là ý chí chính trị để hành động” – ông Csaba Kőrösi nói.
Theo ông Csaba Kőrösi, "với tốc độ hiện tại, mực nước biển sẽ cao hơn từ 1 – 1,6m vào năm 2100, theo Chương trình Nghiên cứu Khí hậu Thế giới. Ở đồng bằng sông Nile và sông Mekong, một vài vùng nông nghiệp trù phú nhất thế giới, 10 – 12% diện tích đất canh tác sẽ chìm dưới sóng biển".
Cuộc họp của Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc do Malta, quốc gia giữ chức Chủ tịch Hội đồng trong tháng này, chủ trì, cũng đã nghe các diễn giả từ khoảng 75 quốc gia dễ bị tổn thương, bày tỏ lo ngại về tác động của mực nước biển dâng cao đối với tương lai của thế giới./.