Năm 2021, thời tiết khắc nghiệt bởi biến đổi khí hậu gây thiệt hại hàng tỷ USD

Báo cáo được Mạng lưới Báo chí Biến đổi Khí hậu và Năng lượng (Christian Aid) công bố ngày 28/12/2021 cho biết, tính toán thiệt hại năm 2021 - một năm của sự tàn khốc do biến đổi khí hậu chỉ ra 15 thảm họa khí hậu tàn khốc nhất trong năm. Mười trong số các sự kiện đó gây thiệt hại 1,5 tỷ USD trở lên. Hầu hết các ước tính này chỉ dựa trên tổn thất được bảo hiểm, có nghĩa là thiệt hại tài chính thực sự có thể còn cao hơn.

Trong số đó có cơn bão Ida đổ bộ vào Mỹ hồi tháng 8, gây thiệt hại 65 tỷ USD và khiến 95 người thiệt mạng. Lũ lụt hồi tháng 7 ở châu Âu gây thiệt hại 43 tỷ USD và làm 240 người thiệt mạng, trong khi lũ lụt ở tỉnh Hà Nam của Trung Quốc gây thiệt hại 17,5 tỷ USD, làm 320 người thiệt mạng và khiến hơn một triệu người phải di dời.

Trong khi báo cáo tập trung vào tổn thất tài chính, yếu tố thường cao hơn ở các nước giàu hơn vì họ có những tài sản giá trị cao hơn và có đủ khả năng mua bảo hiểm, một số sự kiện thời tiết khắc nghiệt tàn khốc nhất năm 2021 lại xảy ra ở các quốc gia nghèo hơn, vốn ít gây ra biến đổi khí hậu.

Bão nhiệt đới Ida đổ bộ vào Hoa Kỳ hồi tháng 8 gây thiệt hại 65 tỷ USD (Ảnh: NOAA)

Tuy nhiên, ngoài chi phí tài chính, những hiện tượng thời tiết khắc nghiệt này đã khiến nhân loại phải chịu thiệt hại nghiêm trọng khi tình trạng mất an ninh lương thực, hạn hán và các hiện tượng thời tiết khắc nghiệt gây ra thiệt hại về nhân mạng cũng như tình trạng di dời hàng loạt. Nam Sudan đã trải qua những trận lũ lụt khủng khiếp khiến hơn 850.000 người buộc phải rời bỏ nhà cửa, nhiều người trong số đó đã phải di tản đi các khu vực khác ở trong nước, trong khi Đông Phi tiếp tục bị tàn phá bởi hạn hán, cho thấy rõ hơn bất công do khủng hoảng khí hậu gây ra.

Một số thảm họa trong năm 2021 đã diễn ra chóng vánh, như Cơn bão Yaas, đổ bộ vào Ấn Độ và Bangladesh hồi tháng 5 và gây ra thiệt hại 3 tỷ USD chỉ trong vài ngày. Các sự kiện khác diễn ra trong nhiều tháng, như hạn hán sông Paraná ở các quốc gia Mỹ Latinh, đã khiến dòng sông, một phần quan trọng của nền kinh tế khu vực, ở mực nước thấp nhất trong 77 năm và gây ảnh hưởng đến cuộc sống cũng như sinh kế ở Brazil, Argentina và Paraguay.

Bốn trong số mười sự kiện gây thiệt hại lớn nhất đã diễn ra ở châu Á, với lũ lụt và bão gây thiệt hại tổng cộng 24 tỷ USD. Tuy nhiên tác động của thời tiết khắc nghiệt có thể thấy rõ trên toàn thế giới. Úc hứng chịu lũ lụt hồi tháng 3 khiến 18.000 người phải di tản và chịu thiệt hại 2,1 tỷ USD trong khi lũ lụt ở bang British Colombia, Canada, dẫn đến thiệt hại 7,5 tỷ USD và khiến 15.000 người phải rời bỏ nhà cửa. Dữ liệu về tổn thất tài chính và bảo hiểm do các trận lốc xoáy gần đây ở Hoa Kỳ chưa đầy đủ, do đó, chúng không được đưa vào báo cáo này nhưng có thể được đưa vào nghiên cứu của năm tới.

Đáng lo ngại là, sự tàn phá do biến đổi khí hậu như vậy sẽ tiếp tục xảy ra nếu không có hành động cắt giảm lượng khí thải. Công ty bảo hiểm Aon cảnh báo rằng năm 2021 dự kiến sẽ là lần thứ sáu mà thảm họa thiên nhiên toàn cầu gây thiệt hại vượt quá ngưỡng bảo hiểm tổn thất 100 tỷ USD. Cả sáu lần này đều xảy ra sau năm 2011 và năm 2021 sẽ là lần thứ tư trong năm năm gần nhất.

Báo cáo cũng làm nổi bật các cuộc khủng hoảng đang diễn ra chậm như hạn hán ở lòng chảo Chad đã khiến hồ Chad bị thu hẹp 90% kể từ những năm 1970 và đe dọa cuộc sống cũng như sinh kế của hàng triệu người nghèo nhất thế giới sống trong khu vực.

Tác giả báo cáo, Tiến sĩ Kat Kramer, Trưởng nhóm chính sách khí hậu của Christian Aid, cho biết: “Những cái giá phải trả của biến đổi khí hậu trong năm nay là rất lớn, cả thiệt hại tài chính lẫn thiệt hại về nhân mạng và sự di dời của người dân trên khắp thế giới. Đó có thể là bão và lũ lụt ở một số quốc gia giàu nhất thế giới hay hạn hán và nắng nóng khắc nghiệt ở một số quốc gia nghèo nhất, cuộc khủng hoảng khí hậu đã gây ảnh hưởng nặng nề trong năm 2021...”

Những sự kiện khắc nghiệt này làm nổi bật sự cấp thiết của các hành động cụ thể đối với vấn đề khí hậu. Thỏa thuận Paris, đặt ra mục tiêu giữ nhiệt độ không tăng quá 1,5° C so với mức tiền công nghiệp, nhưng kết quả từ Hội nghị thượng đỉnh của Liên hợp quốc về Biến đổi khí hậu (COP26) tại Glasgow hiện không khiến thế giới đi đúng định hướng để đạt được mục tiêu này, đó là lý do tại sao cần nhiều hơn nữa những hành động khẩn cấp.

Điều quan trọng nữa là vào năm 2022, phải thực hiện nhiều hơn nữa những nỗ lực hỗ trợ tài chính cho các quốc gia dễ bị tổn thương nhất, đặc biệt là thành lập quỹ để đối phó với những mất mát và thiệt hại không thể bù đắp do biến đổi khí hậu mà các nước nghèo đang phải gánh chịu./.