 |
| Đầm phá sông băng Jökulsárlón ở Iceland được hình thành tự nhiên từ nước băng tan chảy và không ngừng lớn lên khi các khối băng lớn vỡ vụn. (Ảnh: UN) |
Nghị quyết, dựa trên một văn bản tương tự được Hội đồng Nhân quyền Liên hợp quốc thông qua hồi năm ngoái, kêu gọi các quốc gia, tổ chức quốc tế và doanh nghiệp đẩy mạnh nỗ lực để bảo đảm một môi trường lành mạnh cho tất cả mọi người.
Trong số 169 quốc gia thành viên có mặt và tham gia cuộc họp, 161 quốc gia bỏ phiếu tán thành và 8 quốc gia bỏ phiếu trắng.
Tổng thư ký Liên hợp quốc António Guterres hoan nghênh quyết định "lịch sử" này. Theo ông, sự phát triển mang tính bước ngoặt này chứng tỏ rằng các quốc gia thành viên có thể đoàn kết trong cuộc chiến tập thể chống lại cuộc khủng hoảng toàn cầu lần thứ ba là biến đổi khí hậu, mất đa dạng sinh học và ô nhiễm. “Nghị quyết sẽ góp phần giảm thiểu những bất công về môi trường, thu hẹp khoảng cách bảo vệ và trao quyền cho mọi người, đặc biệt là những người có hoàn cảnh dễ bị tổn thương, bao gồm những người bảo vệ nhân quyền trong môi trường, trẻ em, thanh niên, phụ nữ và người dân bản địa” – ông António Guterres nhấn mạnh.
Ngoài ra, ông Guterres cũng nói thêm rằng quyết định này sẽ giúp các quốc gia đẩy nhanh việc thực hiện các nghĩa vụ và cam kết về môi trường và nhân quyền của họ. Ông nói: “Cộng đồng quốc tế đã công nhận rộng rãi quyền này và đưa chúng ta đến gần hơn với việc hiện thực hóa nó cho tất cả mọi người”.
Tuy nhiên, người đứng đầu Liên hợp quốc nhấn mạnh rằng việc thông qua nghị quyết "chỉ là một bước khởi đầu" và kêu gọi các quốc gia biến quyền mới được công nhận này "thành hiện thực cho mọi người, ở mọi nơi".
Hành động khẩn cấp là cần thiết
Trong một tuyên bố được đưa ra, Cao ủy Nhân quyền Liên hợp quốc Michelle Bachelet cũng hoan nghênh quyết định của Đại hội đồng và nhắc lại lời kêu gọi của Tổng thư ký về hành động khẩn cấp để thực hiện quyết định này. “Hôm nay là một thời khắc lịch sử, nhưng chỉ khẳng định quyền của chúng ta đối với một môi trường lành mạnh là chưa đủ. Nghị quyết của Đại hội đồng rất rõ ràng: Các quốc gia phải thực hiện các cam kết quốc tế của mình và tăng cường nỗ lực thực hiện các cam kết đó. Tất cả chúng ta sẽ phải chịu những tác động tồi tệ hơn nhiều từ các cuộc khủng hoảng môi trường nếu chúng ta không làm việc cùng nhau để cùng nhau tránh những tác động tồi tệ đó ngay bây giờ” – bà Michelle Bachelet cho biết.
Cao ủy Nhân quyền Liên hợp quốc cũng đồng thời giải thích rằng hành động vì môi trường dựa trên các nghĩa vụ nhân quyền cung cấp các biện pháp bảo vệ thiết yếu cho các chính sách kinh tế và mô hình kinh doanh. “Nó nhấn mạnh đến cơ sở của các nghĩa vụ pháp lý để hành động, thay vì chỉ là chính sách tùy nghi. Nó cũng hiệu quả hơn, hợp pháp và bền vững hơn” - bà nói thêm.
Một giải pháp cho cả hành tinh
Văn bản ban đầu do Costa Rica, Maldives, Morocco, Slovenia và Thụy Sĩ đệ trình vào tháng 6 năm ngoái và hiện được hơn 100 quốc gia đồng bảo trợ, lưu ý rằng quyền có một môi trường lành mạnh gắn liền với luật pháp quốc tế hiện hành và khẳng định rằng việc thúc đẩy quyền yêu cầu thực hiện đầy đủ các hiệp định đa phương về môi trường.
Văn bản này cũng thừa nhận rằng tác động của biến đổi khí hậu, quản lý và sử dụng tài nguyên thiên nhiên không bền vững, ô nhiễm không khí, đất và nước, quản lý kém chất thải và hóa chất, dẫn đến mất đa dạng sinh học, cản trở việc thụ hưởng quyền này - và thiệt hại môi trường đã tác động tiêu cực trực tiếp và gián tiếp đến việc thụ hưởng tất cả các quyền con người một cách hiệu quả.
Theo Báo cáo viên đặc biệt của Liên hợp quốc về nhân quyền và môi trường, ông David Boyd, quyết định của Đại hội đồng sẽ thay đổi bản chất của luật nhân quyền quốc tế.
Một phản ứng 3 lần cho 3 cuộc khủng hoảng
Như Tổng thư ký Liên hợp quốc đã đề cập, quyền mới được công nhận sẽ có ý nghĩa quan trọng trong việc đối đầu với cuộc khủng hoảng của hành tinh. Đây là 3 mối đe dọa môi trường lớn có liên quan đến nhau mà nhân loại đang phải đối mặt: biến đổi khí hậu, ô nhiễm và mất đa dạng sinh học, tất cả đều được đề cập trong nội dung nghị quyết.
Mỗi cuộc khủng hoảng này đều có những nguyên nhân và ảnh hưởng riêng mà chúng ta phải giải quyết nếu chúng ta muốn có một tương lai tốt đẹp trên trái đất này.
Hậu quả của biến đổi khí hậu ngày càng thể hiện rõ ràng: gia tăng cường độ và mức độ nghiêm trọng của hạn hán, khan hiếm nước, cháy rừng, nước biển dâng, lũ lụt, băng tan ở vùng cực, các cơn bão thảm khốc và suy giảm đa dạng sinh học.
Đồng thời, theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), ô nhiễm không khí là nguyên nhân hàng đầu gây ra bệnh tật và tử vong sớm trên toàn thế giới, với hơn 7 triệu người chết sớm mỗi năm do ô nhiễm.
Cuối cùng, sự suy giảm hoặc biến mất của đa dạng sinh học - bao gồm động vật, thực vật và hệ sinh thái - ảnh hưởng đến việc cung cấp thực phẩm, tiếp cận nước sạch và cuộc sống như chúng ta đã biết./.