Trong bối cảnh các trường hợp nhiễm COVID-19 mới giảm đáng kể, nhiều quốc gia đang ngày càng giảm các biện pháp giám sát và kiểm dịch. Nếu nhu cầu mở cửa trở lại các nền kinh tế và nối lại đời sống xã hội là quan trọng, Tổ chức Y tế Thế giới kêu gọi thận trọng và xem xét các rủi ro liên quan.
Phát biểu tại một cuộc họp báo trực tuyến, Tiến sĩ Matshidiso Moeti, Giám đốc WHO khu vực châu Phi, cho biết: “Đại dịch vẫn chưa kết thúc và các biện pháp phòng ngừa phải được giảm bớt một cách thận trọng khi các cơ quan y tế cân nhắc rủi ro so với lợi ích mong đợi. Dỡ bỏ các biện pháp y tế cộng đồng không có nghĩa là bỏ chân ra khỏi bàn đạp cảnh giác đại dịch”.
Với sự tiến triển của đại dịch, một số quốc gia đã hướng tới việc theo dõi tiếp xúc ưu tiên, tức là chỉ những người tiếp xúc có nguy cơ lây nhiễm cao hoặc những người bị bệnh nặng mới được theo dõi. Dựa trên phân tích dữ liệu truy cập mở, WHO nhận thấy rằng tính đến ngày 15/3, chỉ 13 quốc gia đã tiến hành giám sát toàn diện, trong khi 19 quốc gia đang tiến hành truy vết những tiếp xúc hệ ưu tiên.
 |
| Một người đàn ông đọc tờ rơi thông tin về vaccine COVID-19 trước khi tiêm liều đầu tiên, ở Malawi. (Ảnh: UN) |
Khoảng 20 quốc gia đã ngừng theo dõi liên hệ
22 quốc gia châu Phi đã không còn thực hiện bất kỳ hình thức truy vết liên lạc nào nữa, giảm mạnh so với chiến lược được áp dụng khi bắt đầu đại dịch. Theo WHO, tính đến tháng 8/2020, 23 trong số 54 quốc gia của lục địa này đã thực hiện theo dõi liên hệ toàn diện, bao gồm việc liệt kê và truy tìm tất cả các liên hệ của một trường hợp đã được xác nhận.
Tiến sĩ Moeti đánh giá "gần một nửa số quốc gia ở châu Phi đã ngừng truy tìm các trường hợp tiếp xúc". Tuy nhiên, theo các chuyên gia của WHO, cách tiếp cận này và các xét nghiệm sàng lọc chính là "xương sống của bất kỳ phản ứng nào đối với đại dịch". WHO cho rằng tỷ lệ sàng lọc chấp nhận được là ít nhất 10 xét nghiệm trên 10.000 cư dân mỗi tuần. Tuy nhiên, trong quý đầu tiên của năm nay, chỉ có 27% quốc gia đạt được mục tiêu hàng tuần này. Điều này cho thấy sự sụt giảm đáng lo ngại về tỷ lệ thử nghiệm so với 2021, khi 40% quốc gia đã đạt đến ngưỡng này.
Về giám sát, một cuộc khảo sát của WHO được thực hiện vào tháng 3/2022 cho thấy 7 trong số 21 quốc gia báo cáo không còn yêu cầu cách ly cho những người tiếp xúc với virus. Một quốc gia không yêu cầu cách ly các trường hợp được xác nhận. Đồng thời, 4 quốc gia chỉ cách ly các trường hợp có triệu chứng. Ngoài ra, 22 quốc gia cấm tụ họp hàng loạt, so với 41 quốc gia cách đó một năm.
Hơn 11,6 triệu ca ở châu Phi, trong đó 251.000 ca tử vong
Tuy nhiên, ở hầu hết các quốc gia, nghĩa vụ đeo khẩu trang vẫn còn hiệu lực. 43 quốc gia duy trì việc đeo khẩu trang, mặc dù 4 quốc gia đã nới lỏng biện pháp này, khẩu trang chỉ bắt buộc trên các phương tiện giao thông công cộng hoặc trong không gian kín.
Trong khi việc dỡ bỏ hầu hết các hạn chế chống COVID-19 không đồng thời với sự gia tăng thực sự về số ca lây nhiễm, WHO nhắc lại tầm quan trọng của việc theo dõi các xu hướng lây nhiễm tại châu Phi. Điều này sẽ cho phép phát hiện và điều trị nhanh chóng, đồng thời cũng phản ứng nhanh chóng với sự xuất hiện của các biến thể mới đáng lo ngại.
Cơ quan Liên hợp quốc cũng đang thúc giục các nước đẩy mạnh tiêm chủng. Bởi vì trong khi các trường hợp nhiễm COVID-19 đã giảm trên toàn châu Phi kể từ đỉnh điểm của đợt thứ tư do biến thể Omicron gây ra vào đầu tháng 1/2022, tỷ lệ tiêm chủng vẫn còn kém xa so với phần còn lại của thế giới. Khoảng 201 triệu người, tương đương 15% dân số, được tiêm chủng đầy đủ, so với tỷ lệ trung bình toàn cầu là 57%.
Theo số liệu do WHO công bố hôm 24/3, lục địa châu Phi có hơn 11,6 triệu trường hợp được xác nhận, trong đó có 251.000 trường hợp tử vong. Tiến sĩ Moeti kết luận: “Điều đáng mừng là dù đầu tháng số ca mắc bệnh có tăng nhẹ nhưng số ca mắc mới và số ca tử vong đang giảm rõ rệt”./.