Báo cáo mô tả danh mục các vật liệu kháng thể trong lâm sàng và tiền lâm sàng là "trì trệ và còn lâu mới đáp ứng được nhu cầu toàn cầu". Tính đến năm 2017, chỉ có 12 loại kháng sinh đã được phê duyệt, 10 trong số đó thuộc các nhóm hiện có với cơ chế kháng thuốc kháng sinh (AMR) đã được thiết lập.
Tiến sĩ Hanan Balkhy, Phó tổng Giám đốc WHO phụ trách AMR, cho biết: Có một lỗ hổng lớn trong việc phát hiện ra các phương pháp điều trị kháng khuẩn và thậm chí còn nhiều hơn thế nữa trong việc phát hiện ra các phương pháp điều trị sáng tạo. Theo Tiến sĩ Balkhy, “điều này đặt ra thách thức nghiêm trọng trong việc vượt qua đại dịch kháng thuốc ngày càng tăng và khiến mỗi chúng ta ngày càng dễ bị nhiễm trùng do vi khuẩn, bao gồm cả những bệnh nhiễm trùng đơn giản nhất”.
 |
| WHO nhấn mạnh nhu cầu cấp thiết về nghiên cứu và phát triển đối với bệnh lao kháng thuốc. (Ảnh: UN) |
Các kháng thể đơn dòng và các phương pháp tiếp cận phi truyền thống khác theo thứ tự
Theo phân tích hàng năm của WHO, vào năm 2021, chỉ có 27 loại kháng sinh mới được phát triển lâm sàng chống lại các mầm bệnh ưu tiên, so với 31 loại vào năm 2017. Trong giai đoạn tiền lâm sàng - trước khi các thử nghiệm lâm sàng có thể bắt đầu - số lượng sản phẩm vẫn tương đối không đổi trong 3 năm qua nhiều năm.
Rộng hơn, báo cáo mô tả rằng, trong số 77 tác nhân kháng khuẩn đang được phát triển lâm sàng, 45 là phân tử nhỏ tác động trực tiếp "truyền thống" và 32 là tác nhân "phi truyền thống". Trong số các kháng thể sau này, chúng ta có thể trích dẫn các kháng thể đơn dòng và đại thực khuẩn, là những loại virus có khả năng tiêu diệt vi khuẩn.
Vì thuốc kháng sinh hiện có tuổi thọ hạn chế trước khi xuất hiện tình trạng kháng thuốc, các phương pháp tiếp cận phi truyền thống mang lại cơ hội mới để giải quyết nhiễm trùng do vi khuẩn kháng thuốc từ các góc độ khác nhau, vì chúng có thể được sử dụng theo cách bổ sung và hiệp đồng hoặc thay thế cho các liệu pháp đã được thiết lập.
1 trong 15 loại thuốc đang được phát triển tiền lâm sàng sẽ đến tay bệnh nhân
Các rào cản đối với việc phát triển sản phẩm mới bao gồm quá trình phê duyệt kéo dài, chi phí cao và tỷ lệ thành công thấp.
Hiện phải mất khoảng 10 - 15 năm để đưa một loại kháng sinh ứng cử viên từ giai đoạn tiền lâm sàng sang giai đoạn lâm sàng.
Đối với các nhóm thuốc kháng sinh hiện có, trung bình chỉ có một trong số 15 loại thuốc trong giai đoạn phát triển tiền lâm sàng sẽ đến tay bệnh nhân. Đối với các loại kháng sinh mới, chỉ một trong số 30 ứng viên sẽ đến được với bệnh nhân.
Trong số 27 loại kháng sinh đang được phát triển lâm sàng để tấn công các mầm bệnh ưu tiên, chỉ có sáu loại đáp ứng ít nhất một trong các tiêu chí đổi mới của WHO.
Các doanh nghiệp vừa và nhỏ thiếu hỗ trợ
Đại dịch COVID-19 cũng đã cản trở tiến độ, làm trì hoãn các thử nghiệm lâm sàng và làm chệch hướng sự chú ý từ các nhà đầu tư vốn đã hạn chế.
Phần lớn sự đổi mới trong thuốc kháng sinh được thúc đẩy bởi các công ty vừa và nhỏ.
Không có gì lạ khi các công ty tạm ngừng phát triển sản phẩm của họ trong vài năm, với hy vọng có được nguồn tài chính cần thiết để tiếp tục phát triển ở giai đoạn sau hoặc để sản phẩm được mua bởi một công ty khác. Nhiều công ty đã bị phá sản.
Do đó, các chính phủ và khu vực tư nhân có nhu cầu cấp thiết phải đầu tư đồng bộ vào nghiên cứu và phát triển để đẩy nhanh và mở rộng danh mục thuốc kháng sinh, đặc biệt là những thuốc có thể gây ảnh hưởng đến các môi trường ít tài nguyên.
WHO cho rằng các quốc gia “phải làm việc cùng nhau để tìm ra các giải pháp bền vững và khuyến khích cho nghiên cứu, phát triển và đổi mới và tạo ra một hệ sinh thái khả thi cho thuốc kháng sinh”./.