Từ khi được công nhận là cửa khẩu quốc tế vào năm 2004, Na Mèo đã trở thành cửa ngõ duy nhất của Thanh Hóa kết nối trực tiếp với các tỉnh phía Bắc Lào. Những đoàn xe tải chở vật liệu xây dựng, máy móc, xăng dầu từ Việt Nam qua biên giới, cùng với gỗ xẻ, dược liệu và nông sản từ Lào nhập về, đã tạo nên một dòng chảy thương mại sôi động, góp phần nâng cao đời sống kinh tế cho cả hai phía.
Cửa khẩu Na Mèo không chỉ là một điểm trung chuyển hàng hóa, mà còn đóng vai trò quan trọng trong việc phát triển các ngành dịch vụ như logistics, vận tải, và du lịch. Đây cũng là nơi diễn ra các hoạt động giao lưu, trao đổi văn hóa giữa người dân hai bên biên giới, góp phần thắt chặt mối quan hệ hữu nghị Việt - Lào.
Nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho các hoạt động xuất nhập khẩu, chính quyền cửa khẩu Quốc tế Na Mèo đã tiến hành nhiều cải cách quan trọng trong quy trình thủ tục hành chính. Việc áp dụng tờ khai điện tử và hệ thống quét hộ chiếu hiện đại giúp rút ngắn thời gian thông quan, từ 5 phút xuống còn 1 phút mỗi hành khách. Những cải tiến này không chỉ nâng cao hiệu quả hoạt động mà còn tăng tính minh bạch, thu hút nhiều doanh nghiệp đến đầu tư và khai thác tiềm năng kinh tế khu vực.
Nhờ các nỗ lực cải cách, trong năm 2023, cửa khẩu đã ghi nhận gần 37.000 lượt người và gần 9.000 lượt phương tiện qua lại. Tổng kim ngạch xuất nhập khẩu đạt hơn 42,5 triệu USD, với giá trị xuất khẩu chiếm hơn 30 triệu USD, minh chứng cho sự phát triển mạnh mẽ của cửa khẩu này trong việc thúc đẩy giao thương và đóng góp tích cực vào nền kinh tế vùng biên giới.
 |
| Cửa khẩu Na Mèo là một cửa khẩu quốc tế quan trọng giữa hai nước Việt Nam và nước bạn Lào. |
Giao lưu văn hóa, thắt chặt tình hữu nghị Việt – Lào qua cửa khẩu Quốc tế Na Mèo
Cửa khẩu Quốc tế Na Mèo là không chỉ là điểm giao thương chiến lược giữa Việt Nam và Lào mà còn đóng vai trò là cầu nối văn hóa sâu sắc giữa hai dân tộc láng giềng. Những phiên chợ biên giới tại đây không chỉ nhộn nhịp với các hoạt động mua bán hàng hóa đặc sản như dược liệu, nông sản, đồ thủ công mỹ nghệ, mà còn là nơi gặp gỡ, trao đổi văn hóa. Người dân hai bên biên giới cùng chia sẻ những nét đặc trưng trong lối sống, phong tục, ẩm thực truyền thống. Những món ăn như Lạp và Khausoy của Lào, hay nem chua và bánh gai của Thanh Hóa, tạo nên một không gian văn hóa phong phú, thu hút sự quan tâm của du khách và thương lái.
Cửa khẩu Na Mèo cũng là nơi thường xuyên diễn ra các lễ hội giao lưu văn hóa đặc sắc. Những điệu múa Lăm Vông của người Lào và xoè Thái của người Việt làm nên bức tranh văn hóa đa dạng tại vùng biên giới. Đặc biệt, vào những dịp Tết Nguyên Đán của Việt Nam và Tết Bunpimay của Lào, lãnh đạo và người dân hai bên thường tổ chức các hoạt động thăm hỏi, chúc mừng, tăng cường mối quan hệ hữu nghị. Không chỉ dừng lại ở các lễ hội văn hóa, cửa khẩu còn là nơi diễn ra các sự kiện thể thao, như thi đấu bóng đá, bóng chuyền, thi hát dân ca và trình diễn nhạc cụ truyền thống, thu hút sự tham gia nhiệt tình của người dân.
Bên cạnh các hoạt động văn hóa, cửa khẩu Na Mèo còn là điểm xuất phát cho nhiều hành trình du lịch khám phá giữa Thanh Hóa và Hủa Phăn. Các tour du lịch kết hợp tham quan Khu bảo tồn thiên nhiên Pù Luông, di tích Thành nhà Hồ ở Việt Nam, và hang động Viêng Xay ở Lào đang ngày càng thu hút nhiều du khách. Đây là những chuyến đi mang lại không chỉ trải nghiệm cảnh đẹp mà còn giúp du khách khám phá những giá trị văn hóa đặc sắc của hai đất nước.
Ngoài ra, các chương trình hợp tác giáo dục, đào tạo nghề giữa Thanh Hóa và Hủa Phăn đã và đang tạo ra nhiều cơ hội phát triển cho người dân địa phương, đặc biệt trong lĩnh vực dịch vụ thương mại và du lịch. Những sáng kiến như chương trình học bổng, trao đổi sinh viên giữa hai tỉnh góp phần thúc đẩy sự kết nối văn hóa giữa thế hệ trẻ, tạo dựng nền tảng vững chắc cho tình hữu nghị lâu dài giữa hai dân tộc.
Cửa khẩu Na Mèo, với vai trò là một điểm kết nối văn hóa quan trọng, đã trở thành biểu tượng của tình đoàn kết Việt - Lào. Nơi đây chứng kiến và đồng hành cùng sự phát triển không ngừng của mối quan hệ giữa hai quốc gia láng giềng, là minh chứng cho một tình hữu nghị bền chặt và sự hợp tác toàn diện giữa hai nước.
 |
| Chính quyền hai tỉnh tỉnh Thanh Hóa (Việt Nam) và Hủa Phăn (Lào) luôn củng cố và phát triển mối quan hệ toàn diện trong các lĩnh vực an ninh, kinh tế và văn hóa tại khu vực cửa khẩu Quốc tế Na Mèo. |
Đảm bảo an ninh - quốc phòng, tạo môi trường ổn định cho phát triển kinh tế
Chính quyền hai tỉnh Thanh Hóa (Việt Nam) và Hủa Phăn (Lào) luôn coi trọng mối quan hệ hợp tác chiến lược, đặc biệt trong việc quản lý biên giới và thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội tại khu vực cửa khẩu Quốc tế Na Mèo - Nậm Xôi. Những năm qua, hai bên đã không ngừng xây dựng cơ chế hợp tác toàn diện, linh hoạt nhằm đảm bảo an ninh, ổn định khu vực biên giới, đồng thời tạo điều kiện thuận lợi cho giao thương và đầu tư.
Một trong những điểm nhấn quan trọng là thiết lập hệ thống trao đổi thông tin hiệu quả. Các lực lượng biên phòng, hải quan, và công an hai tỉnh thường xuyên tổ chức các cuộc họp định kỳ để chia sẻ tình hình an ninh, đưa ra giải pháp xử lý các vấn đề liên quan đến xuất nhập cảnh trái phép, buôn lậu, và gian lận thương mại. Các cuộc họp này không chỉ nâng cao khả năng phối hợp mà còn giúp hai bên đánh giá, triển khai các biện pháp phòng ngừa rủi ro, đảm bảo sự ổn định tại khu vực cửa khẩu.
Ngoài ra, hai tỉnh đã tổ chức nhiều đợt tuần tra chung và các cuộc diễn tập phòng chống tội phạm xuyên biên giới, buôn bán người, bảo vệ rừng và môi trường sinh thái. Những nỗ lực này đã góp phần nâng cao khả năng ứng phó của các lực lượng chức năng trước tình huống khẩn cấp, đồng thời xây dựng lòng tin và đoàn kết giữa hai bên. Việc phối hợp xử lý các vụ việc nhạy cảm liên quan đến an ninh biên giới đã giúp giảm thiểu nguy cơ xung đột, duy trì trật tự và an toàn xã hội.
Trong lĩnh vực kinh tế - xã hội, chính quyền hai tỉnh đã triển khai nhiều dự án hợp tác hiệu quả. Các biên bản ghi nhớ, hiệp định hợp tác về phát triển cơ sở hạ tầng giao thông như mở rộng và nâng cấp Quốc lộ 217 ở Việt Nam và hệ thống đường bộ phía Lào dẫn tới cửa khẩu Nậm Xôi đã được ký kết. Điều này không chỉ cải thiện kết nối giao thông mà còn mở rộng cơ hội giao thương, thu hút đầu tư, thúc đẩy kinh tế khu vực biên giới phát triển mạnh mẽ.
Bên cạnh đó, các hội chợ biên giới, triển lãm thương mại và hội nghị xúc tiến đầu tư tại cửa khẩu Na Mèo đã tạo điều kiện cho doanh nghiệp hai nước gặp gỡ, ký kết hợp đồng kinh doanh. Những hoạt động này không chỉ mang lại nguồn thu lớn mà còn giúp quảng bá sản phẩm đặc trưng, văn hóa bản địa của hai tỉnh. Các phiên chợ biên giới, nơi người dân trao đổi hàng hóa từ nông sản đến thủ công mỹ nghệ, đã trở thành điểm giao thương sôi động, thúc đẩy phát triển kinh tế địa phương.
Để hỗ trợ doanh nghiệp, chính quyền hai tỉnh đã cải cách thủ tục hành chính, đặc biệt trong lĩnh vực thông quan. Hệ thống tờ khai điện tử, công nghệ quét mã vạch và quét hộ chiếu điện tử đã giúp giảm thiểu thời gian làm thủ tục, nâng cao hiệu quả xử lý thông quan, tạo ra môi trường kinh doanh thuận lợi, minh bạch, an toàn.
Đặc biệt, Thanh Hóa và Hủa Phăn chú trọng xây dựng mối quan hệ cộng đồng, tăng cường giao lưu văn hóa giữa người dân hai bên biên giới. Các hoạt động giao lưu văn hóa, thể thao, giáo dục thường xuyên được tổ chức, thắt chặt tình đoàn kết, hữu nghị bền chặt giữa các dân tộc. Những lễ hội văn hóa truyền thống, biểu diễn nghệ thuật dân gian của hai nước là cầu nối văn hóa, minh chứng cho tình cảm gắn bó giữa Việt Nam và Lào.
Trong tương lai, với nỗ lực hợp tác không ngừng, chính quyền hai tỉnh cam kết tiếp tục củng cố và phát triển mối quan hệ toàn diện trong các lĩnh vực an ninh, kinh tế và văn hóa. Các dự án mới về khu kinh tế cửa khẩu, hạ tầng logistics, và các chương trình hợp tác giáo dục, đào tạo nghề dự kiến sẽ mang lại nhiều cơ hội, đưa khu vực biên giới Thanh Hóa - Hủa Phăn trở thành điểm sáng trong hợp tác kinh tế và phát triển bền vững giữa Việt Nam - Lào.