Theo Hiệp hội Làng nghề Việt Nam, hiện cả nước có hơn 5.400 làng nghề, trong đó khu vực miền Bắc chiếm khoảng 1.500 làng nghề, đặc biệt là các vùng đồng bằng châu thổ sông Hồng như Hà Nội, Bắc Ninh, Nam Định, Thái Bình. Các làng nghề này không chỉ sản xuất các sản phẩm thủ công mỹ nghệ mà còn giữ gìn những giá trị văn hóa đặc sắc, như cây đa, giếng nước, sân đình, các câu hát dân gian, mang đến không gian thư thái cho du khách.
Các làng nghề truyền thống không chỉ đóng góp vào việc bảo tồn văn hóa mà còn là nền tảng phát triển du lịch, thu hút lượng lớn khách tham quan, tìm hiểu về phong tục, tập quán, và lễ hội của từng làng nghề. Tuy công nghệ hiện đại ngày càng phát triển, nhưng sự sáng tạo và tài hoa của các nghệ nhân vẫn không thể thay thế. Những tinh hoa nghề xưa vẫn tồn tại và phát triển qua thời gian.
Một ví dụ nổi bật là làng dệt Phùng Xá, huyện Mỹ Đức, Hà Nội, nơi nghệ nhân Phan Thị Thuận đã sáng tạo ra sản phẩm lụa tơ sen độc đáo, kết hợp giữa kỹ thuật truyền thống và sự đổi mới. Lụa tơ sen của Phùng Xá đã trở thành sản phẩm xuất khẩu có giá trị, khẳng định vị thế của nghề truyền thống Việt Nam trên thế giới.
 |
| Sản xuất hương xạ tại làng Cao thôn, thành phố Hưng Yên, tỉnh Hưng Yên. |
Ngoài việc giữ gìn bản sắc văn hóa, các làng nghề còn đóng góp vào sự phát triển kinh tế địa phương. Tại Hà Nội, các làng nghề đã tạo ra hàng nghìn việc làm, thúc đẩy tăng trưởng xuất khẩu, với một số làng nghề đạt doanh thu hàng tỷ đồng mỗi năm. Sản phẩm thủ công mỹ nghệ của các làng nghề không chỉ có mặt trong nước mà còn được xuất khẩu đi các thị trường quốc tế như Nga, Nhật Bản, Mỹ, và các nước châu Á.
Làng nghề truyền thống cũng đóng vai trò quan trọng trong bảo vệ môi trường và tài nguyên thiên nhiên, với các sản phẩm thủ công thân thiện với môi trường. Nhờ vào sự kết hợp giữa văn hóa và kinh tế, các làng nghề truyền thống đã trở thành điểm sáng trong phát triển kinh tế bền vững và du lịch.
Các làng nghề như làng Hảo ở Hưng Yên, với sản phẩm đồ chơi Trung thu truyền thống, đang phát triển mạnh mẽ, thu hút du khách và tái khôi phục giá trị văn hóa dân gian. Việc phát triển các mô hình du lịch làng nghề đã giúp kết nối quá khứ và hiện tại, bảo tồn di sản văn hóa và phát triển kinh tế xã hội.
Các làng nghề truyền thống, với sự sáng tạo và phát triển không ngừng, đang đóng góp vào việc bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa, tạo nền tảng vững chắc cho sự phát triển bền vững của cộng đồng và nền kinh tế địa phương.