Theo Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn quốc gia, hiện tượng mưa lớn là hệ quả của một số loại hình thời tiết đặc biệt như bão, áp thấp nhiệt đới hay dải hội tụ nhiệt đới, hội tụ gió mạnh trên nhiều tầng, front lạnh, đường đứt...
Hiện tượng mưa lớn là hệ quả của một số loại hình thời tiết đặc biệt như bão, áp thấp nhiệt đới hay dải hội tụ nhiệt đới, hội tụ gió mạnh trên nhiều tầng, front lạnh, đường đứt... Đặc biệt khi có sự kết hợp giữa chúng với nhau ở cùng một thời điểm sẽ càng nguy hiểm hơn, gây nên mưa to, gió lớn, dông, mưa đá trong một thời gian dài trên một phạm vi rộng.
Mưa lớn hay mưa vừa, mưa to diện rộng là quá trình mưa xảy ra mang tính hệ thống trên một hay nhiều khu vực. Mưa lớn diện rộng có thể xảy ra một hay nhiều ngày, liên tục hay ngắt quãng, một hay nhiều trận mưa và không phân biệt dạng mưa. Căn cứ vào lượng mưa thực tế đo được 24 giờ tại các trạm quan trắc khí tượng bề mặt, trạm đo mưa trong mạng lưới khí tượng thủy văn mà phân định các cấp mưa khác nhau. Theo quy định của Tổ chức Khí tượng thế giới (WMO), mưa lớn được chia làm 3 cấp:
- Mưa vừa: Lượng mưa đo được từ 16 đến 50 mm/24h, hoặc 8 đến 25 mm/12h.
- Mưa to: Lượng mưa đo được từ 51 đến 100 mm/24h, hoặc 26 đến 50mm/12h.
- Mưa rất to: Lượng mưa đo được > 100 mm/24h, hoặc > 50 mm/12h.
Trong các nghiên cứu về ảnh hưởng của mưa thì từ cấp mưa to (51-100mm/24h) trở lên đã bắt đầu có những ảnh hưởng tiêu cực đến đời sống con người.
Khi mưa lớn xảy ra, bạn nên thực hiện các biện pháp sau để đảm bảo an toàn:
 |
| Hạn chế ra ngoài đường khi xảy ra mưa lớn |
1. Cập nhật thông tin thời tiết: Theo dõi các dự báo thời tiết từ các nguồn tin cậy để nắm bắt tình hình và cảnh báo về mưa lớn và lũ lụt.
2. Tránh khu vực nguy hiểm: Tránh đi lại hoặc di chuyển vào các khu vực dễ bị ngập lụt, lở đất hoặc có nguy cơ sạt lở. Nếu đang ở ngoài đường, tìm nơi trú an toàn.
 |
| Mưa lớn có thể gây ra ngập lụt nghiêm trọng |
3. Kiểm tra nhà cửa: Đảm bảo nhà cửa được củng cố, cửa sổ và cửa ra vào đóng kín để ngăn nước mưa xâm nhập. Di chuyển các đồ vật quý giá lên nơi cao.
4. Chuẩn bị sẵn sàng vật dụng cần thiết: Chuẩn bị sẵn sàng các vật dụng cần thiết như đèn pin, pin dự phòng, nước uống, thực phẩm khô, thuốc men, và bộ sơ cứu. Đảm bảo các thiết bị điện tử như điện thoại di động luôn có pin đầy đủ.
5. Không tiếp xúc với nước ngập: Tránh tiếp xúc với nước ngập để đề phòng nguy cơ điện giật hoặc nhiễm bệnh từ nước bẩn.
6. Điều chỉnh phương tiện giao thông: Nếu phải di chuyển, chọn các tuyến đường cao, tránh các đoạn đường ngập nước. Đặc biệt cẩn thận khi lái xe qua các khu vực ngập nước.
7. Tuân theo hướng dẫn của cơ quan chức năng: Lắng nghe và tuân theo hướng dẫn của các cơ quan chức năng về việc sơ tán hoặc các biện pháp an toàn khác.
8. Hỗ trợ cộng đồng: Nếu có thể, giúp đỡ những người xung quanh, đặc biệt là người già, trẻ em và những người có hoàn cảnh khó khăn.
9. Dự phòng kế hoạch sơ tán: Nếu bạn sống ở khu vực dễ bị ảnh hưởng bởi lũ lụt, hãy có kế hoạch sơ tán rõ ràng và biết các lộ trình sơ tán an toàn.
10. Kiểm tra hệ thống thoát nước: Đảm bảo hệ thống thoát nước trong và xung quanh nhà bạn hoạt động tốt để giảm nguy cơ ngập úng.