Nhân dịp Xuân Quỹ Mão 2023, Tổng Giám đốc Bảo hiểm Xã hội Việt Nam Nguyễn Thế Mạnh đã có cuộc trao đổi, chia sẻ về những nỗ lực và kết quả nổi bật của Ngành trong năm qua cũng như những nhiệm vụ đặt ra trong thời gian tới.
 |
| Tổng Giám đốc Bảo hiểm xã hội Việt Nam Nguyễn Thế Mạnh (Ảnh: ĐT) |
Hoàn thành toàn diện, vượt mức các chỉ tiêu được giao
Phóng viên (PV): Năm 2022, tình hình thế giới có nhiều biến động; trong nước, ảnh hưởng của dịch COVID-19 vẫn tiếp diễn, tình hình sản xuất kinh doanh, thị trường lao động có dấu hiệu suy giảm; đồng thời cũng có nhiều thay đổi trong lĩnh vực an sinh xã hội. Trong bối cảnh đó, ngành BHXH Việt Nam đã tổ chức, triển khai thực hiện các chính sách bảo hiểm xã hội (BHXH), bảo hiểm y tế (BHYT), bảo hiểm thất nghiệp (BHTN) như thế nào, thưa ông?
Tổng Giám đốc BHXH Việt Nam Nguyễn Thế Mạnh: Có thể nói, năm 2022 là một năm có nhiều biến động, khó khăn với ngành BHXH Việt Nam. Về bối cảnh chung, như nhận định của Chính phủ: Tăng trưởng kinh tế thế giới suy giảm mạnh và có dấu hiệu suy thoái kinh tế ở nhiều quốc gia. Ở trong nước, nền kinh tế tiếp tục phục hồi nhưng khó khăn, thách thức nhiều hơn cơ hội, thuận lợi; hoạt động sản xuất, kinh doanh có khả năng bị thu hẹp; dịch bệnh, biến đổi khí hậu, thiên tai, bão lũ tiếp tục diễn biến bất thường;… ảnh hưởng lớn đến đời sống Nhân dân và hoạt động sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp.
Trong lĩnh vực an sinh xã hội có nhiều thay đổi về chính sách BHXH, BHYT, tác động lớn tới công tác mở rộng diện bao phủ của Ngành như: Mức đóng BHXH tự nguyện thấp nhất hằng tháng tăng từ 154.000 đồng lên 330.000 đồng từ ngày 01/01/2022, do mức chuẩn nghèo của khu vực nông thôn tăng từ 700.000 đồng lên 1.500.000 đồng/tháng theo quy định của Nghị định số 07/2021/NĐ-CP; Thực hiện Quyết định số 861/QĐ-TTg ngày 04/6/2021 phê duyệt danh sách các xã khu vực III, khu vực II, khu vực I thuộc vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021-2025 và Quyết định số 353/2022/QĐ-TTg ngày 15/3/2022 phê duyệt danh sách huyện nghèo, xã đặc biệt khó khăn vùng bãi ngang, ven biển và hải đảo giai đoạn 2021-2025 của Thủ tướng Chính phủ đã có khoảng 3,1 triệu người trên toàn quốc không còn được ngân sách Nhà nước hỗ trợ tham gia BHYT.
Những thay đổi từ các chính sách nêu trên là sự điều chỉnh của Chính phủ dựa trên nền tảng của sự phát triển của kinh tế - xã hội nhằm đảm bảo sự ổn định, phát triển lâu dài, bền vững của đất nước với kỳ vọng thúc đẩy người dân chủ động, tích cực tham gia BHXH, BHYT (các chính sách an sinh xã hội nhân văn với người dân) để người dân không quá phụ thuộc vào sự ưu đãi, hỗ trợ của Nhà nước. Tuy nhiên, việc thay đổi của các chính sách cũng đã tạo ra một số xáo trộn ban đầu, tác động đến công tác mở rộng độ bao phủ BHXH, BHYT năm 2022.
Với quyết tâm biến khó khăn, thách thức thành động lực hành động, toàn Ngành đã luôn bám sát tình hình thực tiễn, tranh thủ sự lãnh đạo, chỉ đạo của Đảng, Quốc hội, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ; phối hợp chặt chẽ với các Bộ, ban, ngành, cấp ủy, chính quyền các địa phương để kịp thời đưa ra những giải pháp, chỉ đạo, điều hành đúng hướng, quyết liệt, linh hoạt; phát huy trí tuệ, sức mạnh tập thể, nỗ lực thực hiện đồng bộ các giải pháp trong đó chú trọng đổi mới, nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác truyền thông, vận động phát triển người tham gia. Do đó, mặc dù trong điều kiện thực hiện hết sức khó khăn nhưng đến hết năm 2022, các chỉ tiêu phát triển người tham gia BHXH, BHYT, BHTN của Ngành đều đạt và vượt kế hoạch.
Cụ thể, số người tham gia BHXH ước đạt 17,5 triệu người , đạt 38,07% lực lượng lao động trong độ tuổi; số người tham gia BHTN ước đạt trên 14,3 triệu người, đạt tỷ lệ 31,18% so với lực lượng lao động trong độ tuổi; số người tham gia BHYT ước đạt gần 91,1 triệu người, đạt lệ bao phủ 92,03% dân số, hoàn thành chỉ tiêu được giao tại Nghị quyết số 01/NQ-CP của Chính phủ. Có thể thấy, số người tham gia BHXH tự nguyện tiếp tục tăng so với năm 2021. Đặc biệt, số người tham gia BHYT không chỉ đảm bảo bao phủ đủ số người tham gia đã bị giảm do thay đổi các chính sách theo Quyết định số 861/QĐ-TTg và Quyết định số 353/2022/QĐ-TTg mà còn tiếp tục tăng trưởng, đảm bảo tiệm cận mục tiêu BHYT toàn dân.
Diện bao phủ BHXH, BHYT, BHTN tiếp tục được mở rộng đồng nghĩa với việc lưới an sinh xã hội (ASXH) của Nhà nước ngày càng rộng lớn và có thêm nhiều người dân được thụ hưởng các chế độ BHXH, BHYT, BHTN. Những kết quả này có ý nghĩa quan trọng không chỉ góp phần thực hiện thắng lợi nhiệm vụ chính trị được Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ giao năm 2022 mà còn tạo tiền đề cho việc thực hiện các mục tiêu phát triển BHXH, BHYT lộ trình đến năm 2025 theo các Nghị quyết của Đảng. Qua đó, khẳng định quyết tâm chính trị của Ngành trong việc tiếp tục giữ vững và củng cố diện bao phủ BHXH, BHYT, BHTN, góp phần xây dựng lưới ASXH vững chắc cho Nhân dân.
Nhiều giải pháp mang lại quyền lợi tốt nhất cho người tham gia, thụ hưởng chính sách
PV: Có thể thấy, chỉ tiêu về phát triển người tham gia của Ngành đạt được trong năm 2022 là rất ấn tượng. Trên các lĩnh vực, nhiệm vụ khác, kết quả đạt được như thế nào, thưa ông?
Tổng Giám đốc BHXH Việt Nam Nguyễn Thế Mạnh: Xác định rõ quan điểm "Lấy người dân, doanh nghiệp làm chủ thể, trung tâm phục vụ", với phương châm hành động "Đoàn kết - Kỷ cương - Trách nhiệm - Sáng tạo - Linh hoạt - Hiệu quả", năm 2022, ngành BHXH Việt Nam đã thực hiện quyết liệt, đồng bộ, hiệu quả các nhiệm vụ, giải pháp trên tất cả các lĩnh vực, nỗ lực phấn đấu hoàn thành mức cao nhất các mục tiêu đề ra.
BHXH Việt Nam tiếp tục chủ động, tích cực phối hợp với các Bộ, ngành liên quan trong việc tham gia xây dựng, sửa đổi các dự luật quan trọng liên quan đến chính sách BHXH, BHYT… qua đó góp phần hoàn thiện hành lang pháp lý, tạo thuận lợi cho việc tổ chức, thực hiện chính sách BHXH, BHYT, BHTN.
Xác định sự vào cuộc của cấp ủy, chính quyền các cấp là một trong những yếu tố then chốt, quyết định đến hiệu quả tổ chức, thực hiện chính sách BHXH, BHYT, BHTN cho người lao động và Nhân dân, trong năm 2022, BHXH Việt Nam đã có văn bản gửi UBND 63 tỉnh, thành phố đề nghị phối hợp triển khai một số nội dung như: Giao chỉ tiêu phát triển người tham gia BHXH, BHYT đến cấp xã; hỗ trợ thêm mức đóng cho người tham gia BHXH tự nguyện, BHYT tự đóng cho người dân có hoàn cảnh khó khăn… Theo đó, BHXH các địa phương đã chủ động, tích cực phối hợp với các sở, ban, ngành liên quan tham mưu với Tỉnh ủy, HĐND, UBND tỉnh ban hành nhiều văn bản chỉ đạo công tác tổ chức, thực hiện chính sách BHXH, BHYT nhằm huy động và phát huy sức mạnh tổng hợp của cấp ủy, chính quyền các cấp, các sở, ban, ngành, tổ chức chính trị - xã hội… tạo chuyển biến tích cực trong công tác tổ chức, thực hiện chính sách BHXH, BHYT tại địa phương.
Năm 2022, ngành BHXH Việt Nam tiếp tục tăng cường triển khai các dịch vụ công, rút ngắn thủ tục, thời gian giải quyết hồ sơ, đẩy mạnh chi trả các chế độ qua tài khoản ngân hàng… đảm bảo quyền lợi cho người tham gia BHXH, BHYT, BHTN nhanh chóng - đúng - đủ - kịp thời. Đặc biệt, trong bối cảnh dịch COVID-19 tác động lớn đến các mặt của đời sống kinh tế - xã hội, toàn Ngành đã luôn đồng hành, kịp thời nắm bắt khó khăn của người lao động và doanh nghiệp để tích cực, chủ động phối hợp với cấp có thẩm quyền tham mưu, đề xuất thực hiện nhiều giải pháp hỗ trợ, đem lại quyền lợi tốt nhất cho người tham gia, thụ hưởng chính sách BHXH, BHYT, BHTN.
 |
| Tính đến cuối năm 2022, BHXH Việt Nam cùng các nhà hảo tâm đã trao tặng khoảng 16.000 sổ BHXH và 120.000 thẻ BHYT cho khoảng 136.000 người có hoàn cảnh khó khăn trong cả nước. (Ảnh: ĐT) |
Ước trong năm 2022, toàn Ngành đã giải quyết hơn 95 nghìn hồ sơ hưởng lương hưu và trợ cấp BHXH hàng tháng; đảm bảo chi trả kịp thời, an toàn cho hơn 3,3 triệu người hưởng lương hưu, trợ cấp BHXH hàng tháng; chi trả hơn 10,9 triệu lượt người hưởng chế độ ốm đau, thai sản, dưỡng sức phục hồi sức khỏe; gần 1 triệu người hưởng các chế độ BHTN (bao gồm trợ cấp thất nghiệp và hỗ trợ học nghề)…; 151,4 triệu lượt người khám chữa bệnh BHYT nội trú và ngoại trú. Ước đến hết ngày 31/12/2022, toàn Ngành đã triển khai hỗ trợ và giảm mức đóng từ các quỹ BHXH, BHTN tới người lao động và người sử dụng lao động nâng tổng số tiền hỗ trợ đạt trên 47.200 tỷ đồng, chiếm 54,3% trên tổng các gói hỗ trợ COVID-19 của Chính phủ.
Bên cạnh việc chi trả kịp thời, đầy đủ các chế độ BHYT cho người tham gia, năm 2022, BHXH Việt Nam chủ động, tích cực phối hợp với ngành Y tế đề xuất và triển khai các giải pháp nhằm kịp thời tháo gỡ, đảm bảo nguồn kinh phí khám chữa bệnh BHYT cho các cơ sở khám chữa bệnh thực hiện cung ứng các dịch vụ y tế, đem lại quyền lợi tối đa cho người tham gia BHYT theo Luật định.
Nhằm nâng cao ý thức tuân thủ, chấp hành pháp luật BHXH, BHYT, BHTN đảm bảo quyền lợi chính đáng cho người tham gia, thời gian qua, BHXH Việt Nam đã triển khai đồng bộ, linh hoạt, hiệu quả các giải pháp thu hồi số tiền chậm đóng BHXH, BHYT, BHTN. Trong đó, ước đến hết tháng 12/2022, ngành BHXH Việt Nam đã chủ trì và phối hợp thực hiện thanh tra, kiểm tra tại 36.065 đơn vị; phát hiện hơn 74.000 trường hợp sai phạm về đối tượng, mức đóng với số tiền truy thu gần 200 tỷ đồng; yêu cầu thu hồi về quỹ BHXH, BHYT, BHTN gần 90 tỷ đồng , bằng 160% so với năm 2021.
Kết quả, năm 2022 nhờ các giải pháp quyết liệt của Ngành, số tiền chậm đóng BHXH, BHYT, BHTN phải tính lãi là trên 13 nghìn tỷ đồng, chiếm 2,91% số phải thu. Có thể nói, những chuyển biến tích cực trong công tác thu hồi số tiền chậm đóng của Ngành đã mang lại hiệu quả cao, góp phần bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của NLĐ; nâng cao nhận thức, ý thức tôn trọng pháp luật của người SDLĐ trong thực hiện chính sách.
Trong năm vừa qua, lần đầu tiên, BHXH Việt Nam đã tổ chức thành công Lễ tôn vinh các doanh nghiệp tiêu biểu trong thực hiện chính sách, pháp luật về BHXH, BHYT, BHTN giai đoạn 2017-2022 với 190 doanh nghiệp được vinh danh, khen thưởng.
BHXH Việt Nam cũng tiếp tục tổ chức thành công “Chương trình tặng sổ BHXH, thẻ BHYT cho người có hoàn cảnh khó khăn” trên toàn quốc. Đây là hoạt động tiếp nối truyền thống "Lá lành đùm lá rách", "Thương người như thể thương thân" của dân tộc ta mà các thế hệ công chức, viên chức, người lao động ngành BHXH Việt Nam đã không ngừng thực hiện trong suốt hơn 27 năm xây dựng và phát triển.
Hưởng ứng lời kêu gọi của BHXH Việt Nam, chỉ trong thời gian hơn 01 tháng triển khai, ước đến hết ngày 31/12/2022 đã có hàng nghìn doanh nghiệp, nhà hảo tâm tại 63 tỉnh, thành phố chung tay cùng Ngành trao tặng khoảng 16.000 sổ BHXH và 120.000 thẻ BHYT cho khoảng 136.000 người có hoàn cảnh khó khăn trong cả nước…
Chuyển đổi số là những thay đổi mang tính “bước ngoặt”
PV: Kết quả BHXH Việt Nam đạt được trong năm 2022 là rất toàn diện. Trong các kết quả đó, Tổng Giám đốc đánh giá, đâu là kết quả đột phá, đã và đang mang lại nhiều lợi ích nhất cho người tham gia, thụ hưởng các chính sách BHXH, BHYT, BHTN?
Tổng Giám đốc BHXH Việt Nam Nguyễn Thế Mạnh: Với quan điểm xuyên suốt "Lấy người dân, doanh nghiệp làm chủ thể, trung tâm phục vụ", tất cả các kết quả, nhiệm vụ của Ngành BHXH Việt Nam đều nhằm mang tới những lợi ích tối ưu, tốt hơn cho người tham gia, thụ hưởng các chính sách.
Ngoài các nhiệm vụ thường xuyên, chỉ tiêu chủ yếu trong năm, thì công tác Chuyển đổi số của Ngành tiếp tục có những bước tiến vững chắc, đặc biệt là trong việc triển khai Quyết định số 06/QĐ-TTg ngày 06/01/2022 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Đề án phát triển ứng dụng dữ liệu dân cư, định danh và xác thực điện tử phục vụ chuyển đổi số quốc gia giai đoạn 2022-2025, tầm nhìn đến năm 2030 (Đề án 06). Công tác này đã và đang mang lại những thay đổi mang tính “bước ngoặt” trong mọi hoạt động của Ngành, góp phần kiến tạo và xây dựng thành công ngành BHXH Việt số theo đúng định hướng về Chính phủ số.
Trong năm qua, ngành BHXH Việt Nam tiếp tục quyết liệt triển khai, vận hành hệ thống CNTT của Ngành theo định hướng Chính phủ điện tử hướng tới Chính phủ số; tích hợp, tập trung cấp quốc gia, hiện đại đạt tiêu chuẩn quốc tế; với quy trình nghiệp vụ tự động hóa mức độ cao, được vận hành bởi nguồn nhân lực CNTT chất lượng cao; đáp ứng yêu cầu đảm bảo An sinh xã hội quốc gia, phục vụ người dân và doanh nghiệp toàn diện hơn trong lĩnh vực BHXH, BHYT, BHTN.
 |
| Việc thí điểm tích hợp công nghệ xác thực sinh trắc vân tay trên CCCD gắn chíp trong KCB BHYT đã mang lại những kết quả tích cực. (Ảnh: ĐT) |
Hiện, toàn ngành BHXH Việt Nam đang có gần 30 hệ thống ứng dụng CNTT quản lý các quy trình nghiệp vụ, với hơn 20 nghìn tài khoản trong Ngành thường xuyên truy cập, khai thác và sử dụng để thực hiện các nghiệp vụ của Ngành. Ngành đã xây dựng, hoàn thiện kho cơ sở dữ liệu (CSDL) của trên 98,7 triệu người dân; kết nối liên thông với gần 13.000 cơ sở khám chữa bệnh; có khoảng trên 620 nghìn tổ chức, doanh nghiệp sử dụng dịch vụ công trên toàn quốc. Hệ thống giao dịch BHXH điện tử và Hệ thống thông tin giám định BHYT hàng năm tiếp nhận khoảng 300 triệu hồ sơ giao dịch trực tuyến.
BHXH Việt Nam cũng đã kết nối, chia sẻ và khai thác thông tin dữ liệu với các CSDL quốc gia, cơ sở dữ liệu chuyên ngành thông qua nền tảng tích hợp chia sẻ dữ liệu quốc gia, đến nay đã thực hiện hơn 500 triệu xác thực và chia sẻ thông tin với các Bộ, ngành, địa phương;…
Thực hiện Đề án 06 của Thủ tướng Chính phủ, BHXH Việt Nam là đơn vị đầu tiên đã kết nối thành công với CSDL quốc gia về dân cư ngay khi được đưa vào vận hành chính thức. Ngành đã cung cấp, chia sẻ gần 62,3 triệu lượt thông tin cho CSDL quốc gia về dân cư. Đến nay đã có trên 12 nghìn cơ sở KCB tra cứu thông tin thẻ BHYT bằng căn cước công dân (CCCD) gắn chíp (chiếm 93,8% tổng số cơ sở KCB BHYT). Việc thí điểm tích hợp công nghệ xác thực sinh trắc vân tay trên CCCD gắn chíp trong KCB BHYT và tiếp nhận hồ sơ, trả kết quả giải quyết thủ tục hành chính tại bộ phận “Một cửa”; tích hợp các DVC trên Cổng DVC quốc gia được triển khai và mang lại những kết quả tích cực, đem lại lợi ích thiết thực cho người tham gia.
Những lợi ích đó tiếp tục là minh chứng cho thấy công tác chuyển đổi số của ngành BHXH Việt Nam đang có hướng đi đúng, đem lại những kết quả tích cực bước đầu trong việc triển khai Đề án 06, góp phần phục vụ người tham gia BHXH, BHYT ngày càng tốt hơn.
8 giải pháp trọng tâm trong năm 2023
PV: Thưa ông, có thể khẳng định năm 2022 là năm mà ngành Bảo hiểm xã hội Việt Nam đạt được nhiều thành tích quan trọng, toàn diện trên nhất trên tất cả các mặt. Vậy, để tiếp tục phát huy những kết quả đã đạt được, Ngành đã đặt ra mục tiêu như thế nào trong thời gian tới?
Tổng Giám đốc BHXH Việt Nam Nguyễn Thế Mạnh: Năm 2023, dự báo tình hình thế giới và trong nước còn nhiều khó khăn, thách thức; dịch bệnh, biến đổi khí hậu tiếp tục diễn biến bất thường, tác động tới mọi mặt của đời sống kinh tế - xã hội và ảnh hưởng đến việc thực hiện các chế độ, chính sách BHXH, BHYT, BHTN đảm bảo an sinh xã hội của Ngành. Bối cảnh đó đặt ra những đòi hỏi phải đổi mới phương thức, cách thức hoạt động của hệ thống BHXH, BHYT, đặc biệt là việc ứng dụng, sử dụng công nghệ thông tin, chuyển đổi số để nâng cao chất lượng, hiệu quả tổ chức thực hiện chính sách trong tình hình mới, nâng cao chất lượng phục vụ người dân, doanh nghiệp.
Trong năm 2023, Ngành sẽ tiếp tục nỗ lực phấn đấu hoàn thành các chỉ tiêu, nhiệm vụ được giao. Trong đó, Ngành tập trung triển khai 8 nhóm giải pháp trọng tâm gồm:
Thứ nhất, bám sát chỉ đạo của Đảng, Quốc hội, Chính phủ kịp thời cụ thể hóa thành các mục tiêu, nhiệm vụ, giải pháp để triển khai trong toàn Ngành.
Thứ hai, nắm bắt, đánh giá các vướng mắc trong thực tiễn triển khai, từ đó, phối hợp chặt chẽ với các ngành, các cấp đề xuất sửa đổi, bổ sung chính sách, pháp luật cho phù hợp.
Thứ ba, phối hợp chặt chẽ với các bộ, ngành; cấp ủy, chính quyền địa phương và các tổ chức chính trị - xã hội thực hiện tốt chính sách, pháp luật BHXH, BHYT, BHTN.
Thứ tư, đổi mới hơn nữa nội dung, hình thức, phương pháp truyền thông để người dân có thể tiếp cận tốt nhất mọi thông tin về BHXH, BHYT, BHTN.
Thứ năm, triển khai đồng bộ các giải pháp phát triển người tham gia; đảm bảo giải quyết, chi trả kịp thời, đầy đủ các quyền lợi về BHXH, BHTN, BHYT; tập trung đôn đốc thu, giảm nợ; tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra đột xuất; kịp thời xử lý các hành vi vi phạm.
Thứ sáu, khai thác, phát huy tối đa hiệu quả hệ thống công nghệ thông tin, cơ sở dữ liệu của Ngành để kiểm tra, phòng ngừa gian lận, trục lợi quỹ; thực hiện đồng bộ các biện pháp để quản lý quỹ an toàn, tăng trưởng bền vững, hiệu quả.
Thứ bảy, tiếp tục rà soát, đơn giản hóa các thủ tục hành chính; mở rộng các hình thức cung cấp các dịch vụ công trực tuyến mức độ 4 của Ngành. Đẩy nhanh chuyển đổi số; hoàn thiện và kết nối hệ thống dữ liệu chuyên ngành về BHXH, BHYT với các Bộ ngành; tiếp tục kết nối, liên thông hiệu quả các cơ sở dữ liệu quốc gia về bảo hiểm; ...
Thứ tám, tiếp tục kiện toàn, tinh gọn tổ chức bộ máy; nâng cao chất lượng đội ngũ; phát huy vai trò, trách nhiệm của người đứng đầu.
PV: Trân trọng cảm ơn ông!