Hồi tháng 8/2021, khi một chiếc xe tải lưu thông trên đường N5, đoạn qua xã Nghi Đồng, huyện Nghi Lộc (Nghệ An) đã đâm phải 3 con trâu trên đường. Hậu quả là 3 con trâu bị chết tại chỗ, xe tải bị hư hỏng nặng, rất may không có thiệt hại về người.
Ví dụ trên chỉ là một trong vô số các vụ việc tương tự đã từng xảy ra ở các địa phương những năm qua, có những vụ kém may mắn khiến người đi đường tử vong, chấn thương, phương tiện hư hỏng nặng... Thậm chí có những thời điểm tình trạng thả rông gia súc trên đường gây mất an toàn giao thông còn ở ngưỡng báo động.
 |
| Luật sư Lê Ngọc Hoàng, Trưởng Văn phòng Luật sư Long Tâm (Đoàn luật sư thành phố Hà Nội).
(Ảnh: Tuấn Nam)
|
Nhìn nhận vấn đề trên dưới góc độ pháp lý, Luật sư Lê Ngọc Hoàng, Trưởng Văn phòng Luật sư Long Tâm (Đoàn luật sư thành phố Hà Nội) cho biết: Thực tế, trên nhiều tuyến đường đặc biệt là các tuyến quốc lộ, tỉnh lộ chạy qua các vùng nông thôn ở các địa phương của nước ta, tình trạng thả rông gia súc đang trở nên phổ biến và gây nguy hiểm cho người tham gia giao thông. Đã có không ít các vụ TNGT do việc thả rông hoặc dẫn dắt gia súc qua đường như trâu, bò không tuân thủ luật giao thông gây ra. Đáng lo ngại hơn, mặc dù các cơ quan chức năng đã ra sức tuyên truyền pháp luật song cho đến nay tình trạng này vẫn chưa có dấu hiệu chấm dứt. Với những trường hợp vật nuôi, súc vật thả rông gây tai nạn, pháp luật hiện hành đã có những quy định xử phạt rất rõ ràng.
Luật Giao thông đường bộ năm 2008 quy định: “Không được dẫn dắt súc vật đi vào phần đường dành cho xe cơ giới” (Khoản 2 Điều 34). Bên cạnh đó, điểm c Khoản 2 Điều 35 nêu ra một trong số những hành vi không được thực hiện là: “Thả rông súc vật trên đường bộ”.
Đối với chế tài hành chính, nếu người chủ đàn gia súc có các hành vi như: Điều khiển, dẫn dắt súc vật đi không đúng phần đường quy định, đi vào đường cấm, khu vực cấm, đi vào phần đường của xe cơ giới hoặc để súc vật đi trên đường bộ không bảo đảm an toàn cho người và phương tiện đang tham gia giao thông sẽ phải chịu mức phạt tiền từ 60.000 đồng đến 100.000 đồng. Còn đối với người điều khiển, dẫn dắt súc vật đi vào đường cao tốc trái quy định sẽ phải chịu mức phạt tiền từ 400.000 đồng đến 600.000 đồng.
Trong trường hợp chủ gia súc thả gia súc hoặc dẫn dắt gia súc đi trên đường gây TNGT chết người thì người chủ có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự về “Tội vô ý làm chết người” theo quy định tại Điều 128 Bộ luật Hình sự năm 2015 sửa đổi, bổ sung năm 2017. Theo đó, với khung xử lý thấp nhất là phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 01 năm đến 05 năm. Trường hợp vô ý làm chết 02 người trở lên thì bị phạt tù từ 03 năm đến 10 năm.
Bên cạnh trách nhiệm hình sự, chủ súc vật thả rông có thể phải chịu thêm trách nhiệm bồi thường thiệt hại ngoài hợp đồng nếu làm chết người.
Theo quy định tại Khoản 2 Điều 591 Bộ Luật dân sự năm 2015, người gây ra thiệt hại phải bồi thường tổn thất về mặt tinh thần cho những người thân thích thuộc hàng thừa kế thứ nhất của người bị thiệt hại, nếu không có những người này thì người mà người bị thiệt hại đã trực tiếp nuôi dưỡng, người đã trực tiếp nuôi dưỡng người bị thiệt hại được hưởng khoản tiền này. Mức bồi thường bù đắp tổn thất về tinh thần do các bên thỏa thuận; nếu không thỏa thuận được thì mức tối đa cho một người có tính mạng bị xâm phạm không quá một trăm lần mức lương cơ sở do Nhà nước quy định. Mức lương cơ sở theo quy định tại Nghị định 38/2019/NĐ-CP khoảng 1.490.000 đồng/tháng.
Trong trường hợp không xảy ra thiệt hại về tính mạng con người nhưng khiến cho người tham gia giao thông tổn hại về sức khoẻ do hành vi thả rông súc vật gây ra, chủ súc vật thả rông phải bồi thường các chi phí theo quy định tại Điều 590 Bộ luật dân sự năm 2015:
- Chi phí hợp lý cho việc cứu chữa, bồi dưỡng, phục hồi sức khỏe và chức năng bị mất, bị giảm sút của người bị thiệt hại;
- Thu nhập thực tế bị mất hoặc bị giảm sút của người bị thiệt hại; nếu thu nhập thực tế của người bị thiệt hại không ổn định và không thể xác định được thì áp dụng mức thu nhập trung bình của lao động cùng loại;
- Chi phí hợp lý và phần thu nhập thực tế bị mất của người chăm sóc người bị thiệt hại trong thời gian điều trị; nếu người bị thiệt hại mất khả năng lao động và cần phải có người thường xuyên chăm sóc thì thiệt hại bao gồm cả chi phí hợp lý cho việc chăm sóc người bị thiệt hại;
- Thiệt hại khác do luật quy định.
Ngoài những chi phí trên, người chủ đàn gia súc còn phải bồi thường những chi phí bù đắp tổn thất về tinh thần cho nạn nhân. Mức bồi thường bù đắp tổn thất về tinh thần do các bên thỏa thuận; nếu không thỏa thuận được thì mức tối đa cho một người có sức khỏe bị xâm phạm không quá năm mươi lần mức lương cơ sở do Nhà nước quy định.
Trong trường hợp chủ đàn súc vật thả rông không gây ra thiệt hại về tính mạng, sức khoẻ cho người khác nhưng gây ra thiệt hại về tài sản thì sẽ phải bồi thường thiệt hại theo quy định tại Điều 589 Bộ Luật dân sự năm 2015, thiệt hại do tài sản bị xâm phạm bao gồm:
- Tài sản bị mất, bị hủy hoại hoặc bị hư hỏng.
- Lợi ích gắn liền với việc sử dụng, khai thác tài sản bị mất, bị giảm sút.
- Chi phí hợp lý để ngăn chặn, hạn chế và khắc phục thiệt hại.
- Thiệt hại khác do luật quy định.
“Không có thống kê đầy đủ TNGT do vật nuôi và gia súc như trâu, bò, chó mèo gây ra. Tuy nhiên, trên thực tế những vụ việc này đã xảy ra và trở thành nỗi lo của người tham gia giao thông từ lâu. Bởi khi xảy ra tai nạn, thiệt thòi vẫn là người đi đường. Bởi vì nếu trâu bò húc phải người đi đường thì họ phải chịu hậu quả dù là gãy tay, gãy chân, nhưng nếu trâu bò bị thương, chết thì như một “luật bất thành văn”, chủ nhân của chúng lại xuất hiện để bắt đền...
Nhiều trường hợp, tại thời điểm xảy ra vụ tai nạn, không có người nào đứng ra nhận làm chủ vật nuôi. Do đó, việc bồi thường cho người bị nạn trong trường hợp này gặp khó khăn. Đây cũng là vấn đề còn tồn tại khá phổ biến, do mỗi khi xảy ra tai nạn, người chủ sở hữu gia súc thường né tránh, không nhận trách nhiệm. Do vậy cơ quan chức năng cần ban hành thêm các chế tài xử lý đủ mạnh nhằm tăng tính răn đem giáo dục, ngăn chặn, phòng ngừa từ xa tình trạng thả rông gia súc, vật nuôi trên đường gây nguy hiểm cho người tham gia giao thông - Luật sư Lê Ngọc Hoàng cho biết thêm./.