 |
| Ba thửa đất ký hiệu A12, A13 và C6 được ông Phạm Ngọc Tuấn (1991, ở thị trấn Đông Anh) trả đến 30 tỷ đồng một m2, trong khi giá khởi điểm chỉ 2,5 triệu đồng mỗi m2. |
Theo thông tin từ các cơ quan báo chí, trong tháng 11 và tháng 12 năm 2024, nhiều phiên đấu giá đất tại các huyện ven đô Hà Nội đã không thành công hoặc bị đẩy giá lên mức không tưởng. Cụ thể, tại huyện Thanh Oai, 22 lô đất đã không có người tham gia vào những vòng đấu giá cuối, dù mức giá đã lên tới 70 triệu đồng/m² sau nhiều vòng đấu. Tại huyện Sóc Sơn, một số thửa đất có mức giá đấu lên tới trên 30 tỷ đồng/m², chỉ để sau đó những người này xin rút và không tiếp tục tham gia vào vòng cuối. Đặc biệt, tại huyện Thạch Thất, những người dân địa phương có nhu cầu thực sự cũng phải bỏ cuộc vì giá đất bị đẩy lên quá cao so với khả năng chi trả.
Câu chuyện này không chỉ phản ánh sự thiếu minh bạch trong quy trình đấu giá mà còn cho thấy một hiện tượng đáng lo ngại: Một số nhóm người, đặc biệt là các nhà đầu cơ, đang lợi dụng quy trình đấu giá để thao túng giá cả, tạo ra sóng đất ảo và gây nhiễu loạn thông tin trên thị trường. Những người tham gia đấu giá này không có mục tiêu thực sự sở hữu đất mà chỉ tham gia để “kích sóng” giá, nhằm mục đích đầu cơ.
Theo các chuyên gia, hành vi thao túng đấu giá đất có thể thấy rõ qua những dấu hiệu như: Đưa ra mức giá rất cao trong các vòng đầu, nhằm tạo ra tâm lý sợ bỏ lỡ cơ hội cho những người tham gia khác. Sau khi các thửa đất đã đạt được mức giá cao, các đối tượng thao túng này sẽ rút lui, khiến các cuộc đấu giá thất bại và hệ quả là các phiên đấu giá không thành công hoặc có giá trúng thấp hơn giá trị thực. Đây là một cách thức tinh vi để làm tăng giá trị của đất đai trong khu vực và tạo ra cơn sốt đất ảo, khiến cho những người thực sự có nhu cầu không thể tiếp cận được.
Đặc biệt, việc bỏ cọc sau khi trúng đấu giá là một trong những chiêu trò quen thuộc được sử dụng để thổi phồng giá trị đất. Những người tham gia này không hề có ý định mua đất thật sự mà chỉ muốn tạo ra sự náo động, thu hút sự chú ý từ các nhà đầu tư khác. Khi những thửa đất này được rao bán lại với mức giá cao hơn nhiều lần so với giá khởi điểm, những người này đã thu được lợi nhuận mà không phải chịu rủi ro thực sự.
Hệ lụy từ các hành vi thao túng này là rất lớn, không chỉ đối với thị trường bất động sản mà còn đối với nền kinh tế nói chung. Trước hết, việc giá đất bị đẩy lên quá cao tạo ra một mặt bằng giá mới, không phản ánh đúng giá trị thực của đất đai. Điều này khiến cho người dân, đặc biệt là những người có nhu cầu thực sự, không thể tiếp cận được đất đai với giá hợp lý. Hơn nữa, những cơn sốt đất ảo cũng khiến các nhà đầu tư nhỏ lẻ bị cuốn vào vòng xoáy đầu cơ, dẫn đến tình trạng "cháy túi" khi không thể thanh toán các khoản tiền đặt cọc hoặc mua đất với giá cao hơn nhiều lần so với giá trị thực tế.
 |
| Người tham gia đấu giá trả lên 30 tỉ đồng/m2 rồi xin rút vì “sợ quá“. |
Tình trạng này còn khiến chính quyền địa phương gặp khó khăn trong việc thu ngân sách từ việc đấu giá đất, do không thu được tiền từ các lô đất đã trúng đấu giá nhưng sau đó bị bỏ cọc. Hệ quả là các khoản thu không đạt được như dự toán, ảnh hưởng đến việc thực hiện các dự án cơ sở hạ tầng và phát triển đô thị tại địa phương.
Để xử lý tình trạng thao túng đấu giá đất và đảm bảo thị trường bất động sản phát triển lành mạnh, các chuyên gia cho rằng cần phải có các biện pháp mạnh mẽ hơn. Hiện tại, luật pháp Việt Nam chưa có quy định cụ thể để xử lý hành vi thao túng giá trong các phiên đấu giá đất, mà chỉ mới áp dụng những chế tài chung đối với các hành vi gian lận, lừa đảo trong kinh doanh bất động sản. Đây là một kẽ hở lớn mà các đối tượng thao túng thị trường có thể lợi dụng.
Theo Luật sư Hoàng Trang đoàn Luật sư TP. Hà Nội, một trong những biện pháp cần thiết là áp dụng các chế tài hình sự đối với hành vi thao túng giá đất, thổi giá, hoặc lũng đoạn thị trường bất động sản. Các hành vi này tương tự như thao túng thị trường chứng khoán và cần được xem xét như là tội phạm kinh tế. Cần có các quy định rõ ràng để xử lý nghiêm minh các đối tượng cố tình thao túng giá đất, gây nhiễu loạn thông tin và tạo ra sự bất ổn cho thị trường.
Ngoài ra, việc cải thiện quy trình xác định giá khởi điểm trong đấu giá đất cũng là một vấn đề cần được xem xét. Giá khởi điểm hiện nay thường thấp hơn nhiều so với giá trị thực tế của đất, tạo cơ hội cho các nhóm đầu cơ lợi dụng việc bỏ cọc để làm giá. Việc xác định giá khởi điểm cần phải được thực hiện một cách khách quan và phù hợp với giá trị thị trường, tránh tình trạng các nhóm đầu cơ chấp nhận bỏ cọc với số tiền đặt cọc thấp để thao túng thị trường.
Để giải quyết tình trạng thao túng giá đất và đầu cơ trong các phiên đấu giá đất hiện nay, cần có những giải pháp chế tài chặt chẽ và hợp lý.
Trước hết, việc sửa đổi các quy định pháp lý là cần thiết. Các quy định về đấu giá đất cần được bổ sung để xử lý nghiêm minh các hành vi thao túng và thổi giá. Các chế tài hình sự đối với hành vi thao túng giá đất cần được đưa vào áp dụng, nhằm ngăn chặn triệt để tình trạng này. Bên cạnh đó, quy định rõ ràng về việc xử lý các trường hợp bỏ cọc sẽ giúp giảm thiểu hiện tượng người tham gia đấu giá không nghiêm túc, làm tăng giá đất giả tạo.
Một giải pháp quan trọng khác là tăng cường giám sát và kiểm tra các phiên đấu giá. Các cơ quan chức năng cần chú trọng giám sát các khu vực có mức giá bất thường, phát hiện và xử lý kịp thời các nhóm đầu cơ tham gia đấu giá với mục đích thổi giá. Đồng thời, cần xác định giá khởi điểm sát với giá trị thực tế của thị trường để hạn chế các hành vi đầu cơ, đồng thời tạo điều kiện cho các nhà đầu tư chân chính tham gia.
Ngoài ra, cần khuyến khích đấu giá đất cho các doanh nghiệp phát triển dự án, đặc biệt là những doanh nghiệp có năng lực tài chính và kế hoạch phát triển nhà ở. Việc này sẽ giúp hạn chế tình trạng đầu cơ và tạo ra những sản phẩm bất động sản phục vụ nhu cầu thực tế của người dân. Cuối cùng, cải thiện hệ thống thông tin về thị trường bất động sản, xây dựng cơ sở dữ liệu đất đai minh bạch, chính xác sẽ giúp mọi người dân và nhà đầu tư dễ dàng tiếp cận và ngăn chặn hành vi thao túng giá đất.
Tình trạng thao túng đấu giá đất tại Hà Nội hiện nay không chỉ gây lo ngại cho người dân mà còn tác động xấu đến thị trường bất động sản và nền kinh tế. Cần có những giải pháp pháp lý và chính sách mạnh mẽ để xử lý các hành vi thao túng giá, đảm bảo tính minh bạch và lành mạnh cho thị trường đất đai. Điều này không chỉ giúp ổn định thị trường bất động sản mà còn góp phần vào sự phát triển bền vững của nền kinh tế./.