Người Raglai quan niệm hôn nhân không chỉ đơn thuần là sự gắn kết của đôi lứa mà còn là một sự kiện quan trọng trong gia đình, dòng họ và cộng đồng. Trong xã hội mẫu hệ của người Raglai, vai trò của người phụ nữ được đề cao. Phụ nữ có quyền chủ động từ việc chọn bạn đời đến quyết định các nghi lễ trong hôn lễ. Hình ảnh người con gái “chặt cây rừng về làm nhà, bắt người ta về làm người nhà mình” không chỉ là biểu tượng của quyền chủ động trong hôn nhân mà còn thể hiện sự vững chãi, khéo léo của người phụ nữ Raglai trong việc gìn giữ gia đình và xây dựng hạnh phúc.
Trước khi tiến tới hôn nhân chính thức, đôi trai gái người Raglai trải qua một giai đoạn tìm hiểu đặc biệt gọi là tục “ngủ thảo”, mang ý nghĩa thử thách sự hòa hợp giữa hai người. Nếu cảm thấy không phù hợp, đôi bên có thể chia tay trong hòa bình, không để lại oán giận hay điều tiếng. Tục lệ này cho thấy tinh thần tôn trọng cá nhân và đề cao sự tự nguyện trong hôn nhân, điều mà ít dân tộc nào khác có được.
 |
| Giới thiệu tục cưới hỏi của người Raglai tại Làng Văn hóa – Du lịch các dân tộc Việt Nam (Đồng Mô – Sơn Tây – Hà Nội). Ảnh: N Dương. |
Khi đôi trai gái quyết định kết hôn, gia đình hai bên bắt đầu tiến hành các nghi thức truyền thống. Đầu tiên là lễ dạm hỏi, nhà trai mang lễ vật đơn sơ như một xấp lá trầu xanh và chùm cau tơ sang nhà gái để bày tỏ ý định. Nếu nhà gái đồng ý, đôi bên sẽ cùng chọn ngày lành tháng tốt để tổ chức lễ cưới.
Lễ cưới của người Raglai thường chia thành hai phần: đám cưới chính tại nhà gái và đám cưới phụ tại nhà trai. Trong đám cưới chính, nhà gái chuẩn bị mâm cúng tổ tiên gồm gà luộc nguyên con, hai bát cơm và các lễ vật truyền thống. Những nghi lễ như mời tổ tiên chứng giám, xem bói lưỡi gà, bói lá trầu, hay cô dâu chú rể rót rượu mời nhau đều mang ý nghĩa linh thiêng, cầu mong tổ tiên phù hộ cho đôi vợ chồng trẻ hạnh phúc, làm ăn thịnh vượng.
Lễ trao đồ là một phần không thể thiếu trong nghi thức cưới hỏi. Nhà trai thường chuẩn bị các vật phẩm như vòng cổ, vòng tay, quần áo, gùi đi nương, bát ăn cơm, rựa, và nỏ để tặng cô dâu. Đây không chỉ là những vật dụng thiết yếu cho cuộc sống mới mà còn là biểu tượng của sự gắn kết, sẻ chia, và lời chúc phúc từ gia đình nhà trai.
 |
| Tục cưới hỏi của người Raglai mang nhiều giá trị tốt đẹp, phản ánh một nền văn hóa lâu đời, giàu bản sắc. |
Ngày cưới không chỉ là sự kiện của riêng hai gia đình mà còn là ngày hội lớn của cả buôn làng. Trên nền tiếng chiêng, trống rộn rã, đôi vợ chồng trẻ hòa mình vào những điệu múa dân gian cùng bà con trong làng. Không gian lễ hội ngập tràn sắc màu văn hóa với các bài hát sử thi, điệu múa truyền thống và âm thanh mã la đặc trưng của người Raglai.
Nhà sàn – nơi diễn ra các nghi lễ chính – trở thành trung tâm của không khí ấm cúng và gần gũi. Đây cũng là dịp để ông bà, cha mẹ truyền dạy con cháu những phong tục tập quán, phép tắc cư xử và giá trị văn hóa gia đình.
Trong nhịp sống hiện đại, người Raglai vẫn cố gắng gìn giữ và truyền lại những giá trị truyền thống của mình. Các nghi lễ cưới hỏi không chỉ là dấu mốc quan trọng trong cuộc đời mỗi người mà còn là dịp để cộng đồng cùng nhìn lại, trân trọng và phát huy kho tàng văn hóa được truyền qua nhiều thế hệ.
Hôn lễ của người Raglai không chỉ là câu chuyện về tình yêu và hạnh phúc mà còn là biểu tượng cho sức sống của một cộng đồng giàu bản sắc. Chính những giá trị văn hóa sâu sắc này đã góp phần làm phong phú thêm kho tàng văn hóa Việt Nam, khẳng định vai trò quan trọng của văn hóa các dân tộc thiểu số trong sự phát triển bền vững của đất nước.