Phong tục làm nhà mới của người Chăm Islam

Thứ tư, 27/11/2024 16:00
(ĐCSVN) - Người Chăm Islam tại An Giang từ lâu đã xây dựng và bảo tồn một kho tàng văn hóa đa dạng, trong đó lễ mừng nhà mới là một nghi thức quan trọng, thể hiện sự kính trọng với thần linh và gắn bó với cộng đồng. Đây không chỉ là dịp đánh dấu một khởi đầu mới của gia chủ mà còn là ngày hội của cả làng, nơi những giá trị văn hóa và phong tục truyền thống được tôn vinh.

Theo phong tục người Chăm, trước khi khởi công xây dựng nhà mới, gia chủ phải chọn ngày lành, giờ tốt dựa trên sự tư vấn của Ban giáo cả. Vị trí dựng nhà cũng được lựa chọn cẩn thận sao cho thuận lợi về mặt phong thủy và phù hợp với tín ngưỡng.

Người Chăm tin rằng việc dựng cột nhà là bước quan trọng nhất, mang ý nghĩa kết nối giữa đất trời và con người. Lễ dựng cột diễn ra vào sáng sớm, khoảng 6 giờ. Giáo cả đạo Hồi chủ trì nghi thức, cưa đầu cột nhà đầu tiên. Mạt cưa được hứng vào một chiếc mâm phủ vải trắng, sau đó gói lại cẩn thận và đặt lên đòn dông – biểu tượng linh thiêng cầu mong sự bình an.

Ngoài ra, trái bí đao được cắt đôi và chôn dưới cột chính, mang ý nghĩa giữ cho ngôi nhà luôn mát mẻ, yên lành. Trong lúc dựng cột, các thanh niên trong làng chia thành hai nhóm kéo dây, vừa đọc kinh Salawat Nabi Mohammed, vừa phối hợp dựng cột thẳng đứng.

Nhà của người Chăm thường có kết cấu chữ I, với đòn dông vát theo trục Đông - Tây, giúp ngôi nhà đón được gió và ánh sáng tự nhiên. Phần lớn nhà được dựng trên cột cao, tạo khoảng không gian chống lũ và đảm bảo thông thoáng.

Cửa chính của nhà được thiết kế hơi thấp, nhằm khuyến khích khách cúi đầu khi vào, thể hiện sự tôn kính với gia chủ. Mặt tiền của mỗi ngôi nhà đều có cầu thang gỗ dẫn lên, vừa tiện lợi vừa mang lại vẻ gần gũi.

 Nghi thức dựng cột nhà trong lễ dựng nhà mới của người Chăm Islam.

Sau khi hoàn tất việc xây dựng, gia chủ chọn một ngày tốt để tổ chức lễ mừng nhà mới. Thời gian diễn ra lễ thường vào đầu giờ chiều, từ 13 giờ đến 14 giờ. Trước đó, ngôi nhà được dọn dẹp, trang trí gọn gàng, và chuẩn bị các vật phẩm tượng trưng như bếp lửa, hũ gạo, hũ muối, thể hiện sự sung túc và ấm no.

Nam giới tập trung tại thánh đường để cầu nguyện, trong khi phụ nữ thực hiện nghi lễ tại nhà. Sau đó, mọi người tụ họp tại ngôi nhà mới, mang theo những món quà như lương thực, đồ dùng cần thiết để chúc mừng gia chủ.

Tại buổi lễ, giáo cả cùng các thanh niên trong làng đọc kinh cầu phước, cảm tạ thánh Allah và các bậc tổ tiên đã phù trợ để gia đình có được ngôi nhà mới. Đồng thời, họ cầu nguyện cho gia đình gia chủ làm ăn phát đạt, gặp nhiều may mắn.

Lễ mừng nhà mới còn là dịp để tổ chức các hoạt động văn hóa, văn nghệ sôi động. Những chàng trai, cô gái Chăm khoác lên mình trang phục truyền thống, biểu diễn các bài dân ca, dân vũ đặc sắc, mang đến không khí hân hoan, vui vẻ.

Đặc biệt, các món bánh truyền thống chỉ xuất hiện trong những dịp quan trọng như bánh Hapum, Hakalim, Bakigah được mang ra mời khách, kèm theo trà thơm đậm đà. Đây là biểu tượng của sự hiếu khách và tình đoàn kết của người Chăm.

Lễ mừng nhà mới không chỉ là một nghi thức tâm linh mà còn là dịp để người Chăm Islam bày tỏ lòng biết ơn với thần linh và cộng đồng. Đồng thời, đây là cơ hội để thắt chặt tình làng nghĩa xóm, lưu truyền những giá trị văn hóa độc đáo và vun đắp tinh thần đoàn kết bền vững trong cộng đồng. 

N Dương

CÓ THỂ BẠN QUAN TÂM

Ý kiến bình luận
Họ và tên
Email
Lời bình

/

Xác thực