Vừa qua, Đại diện Lãnh đạo Trung tâm dự báo KTTV quốc gia, Tổng cục KTTV đã có những khuyến cáo về tình hình mùa mưa bão năm nay cũng như tác động của hiện tượng El Nino đến khí hậu nước ta.
Dự báo từ nửa cuối tháng 7 đến hết năm 2023, trên Biển Đông có khả năng xuất hiện khoảng 9-11 cơn bão/áp thấp nhiệt độ (ATNĐ), trong đó có khoảng 4-6 cơn bão ảnh hưởng trực tiếp đến đất liền nước ta (bao gồm cả cơn bão số 1 vừa qua). Thời gian bão/ATNĐ ảnh hưởng xảy ra chủ yếu tại khu vực Bắc Bộ và Bắc Trung Bộ từ nửa cuối tháng 7-9/2023, từ tháng 10-12/2023 tại khu vực từ Trung Trung Bộ đến các tỉnh phía Nam. Chúng ta cần đề phòng những cơn bão có diễn biến phức tạp cả về quỹ đạo cũng như cường độ.
Lượng mưa các tháng nửa cuối năm 2023 nhìn chung trên cả nước sẽ có xu hướng thấp hơn so với năm 2022, đặc biệt các tháng cuối năm 2023 là thời gian chính của mưa tại khu vực miền Trung.
Trung tâm Dự báo KTTV quốc gia đã đưa ra các dự báo cụ thể về lượng mưa từ tháng 8 đến tháng 12/2023 ở các khu vực trên phạm vi toàn quốc. Cụ thể, tại khu vực Bắc Bộ, từ tháng 8-9/2023, tổng lượng mưa tại khu vực vùng núi phổ biến thấp hơn trung bình nhiều năm (TBNN) từ 5-10%, vùng trung du ở mức xấp xỉ TBNN, khu vực đồng bằng và ven biển cao hơn khoảng 5-15% so với TBNN cùng thời kỳ; tháng 10/2023 tổng lượng mưa phổ biến xấp xỉ TBNN cùng thời kỳ. Tháng 11-12/2023 tổng lượng mưa phổ biến cao hơn khoảng từ 10-25% so với TBNN cùng thời kỳ.
Tại khu vực Trung Bộ, tháng 8/2023, tổng lượng mưa cao hơn khoảng 5-20% so với TBNN cùng thời kỳ, tháng 9/2023 ở mức xấp xỉ TBNN, tháng 10/2023 thấp hơn từ 10-25%, riêng Nam Trung Bộ thấp hơn 5-15% so với TBNN cùng thời kỳ. Tháng 11/2023, tổng lượng mưa tại khu vực Thanh Hóa đến Quảng Bình cao hơn từ 10-20% so với TBNN, tổng lượng mưa tại khu vực Quảng Trị đến Bình Thuận phổ biến thấp hơn từ 10-20%; tháng 12/2023 khu vực từ Thanh Hóa đến Thừa Thiên Huế phổ biến cao hơn từ 10-20%, khu vực từ Đà Nẵng đến Bình Thuận phổ biến xấp xỉ so với TBNN cùng thời kỳ.
Tại khu vực Tây Nguyên và Nam Bộ, tháng 8/2023, tổng lượng mưa phổ biến cao hơn khoảng 5-20%, tháng 9/2023 cao hơn khoảng 5-15%, riêng tháng 10 tổng lượng mưa ở mức thấp hơn khoảng 5-10% so với TBNN cùng thời kỳ. Tháng 11/2023 tổng lượng mưa ở mức thấp hơn từ 5-20% so với TBNN cùng thời kỳ; tháng 12/2023 phổ biến ít mưa (tổng lượng mưa phổ biến xấp xỉ TBNN cùng thời kỳ).
Hiện nay, trạng thái khí quyển và đại dương đã ở trong điều kiện El Nino. Dự báo từ nay đến khoảng những tháng đầu năm 2024, El Nino tiếp tục duy trì với xác suất khoảng 85-95%; dự báo đến khoảng các tháng giữa năm 2024, hiện tượng El Nino có dấu hiệu suy yếu dần và có khả năng chuyển dần sang trạng thái trung tính trong các tháng nửa cuối năm 2024 với xác xuất khoảng 50-60%.
Dự báo thời gian đỉnh điểm của El Nino có thể xảy ra trong mùa 3 tháng từ tháng 11/2023 đến tháng 1/2024 với xác suất El Nino có cường độ mạnh vào khoảng 52% và xác suất El Nino đạt cường độ trung bình khoảng 81%. Như vậy, nhiều khả năng El Nino sẽ xảy ra với cường độ từ trung bình đến mạnh.
Với sự tác động EL Nino trong những tháng cuối năm 2023 và có thể kéo dài đến giữa năm 2024 như dự báo, khí hậu nước ta sẽ chịu nhiều tác động trong thời gian tới.
Do đó, tại hầu hết các vùng trong cả nước, nhiệt độ trung bình các tháng có xu thế cao hơn bình thường; nắng nóng có thể nhiều hơn và gay gắt hơn; khả năng xuất hiện nhiều kỷ lục về nhiệt độ cao nhất tuyệt đối. Hoạt động của bão/ATNĐ có thể không nhiều nhưng tập trung nhiều vào giữa mùa bão, tính chất dị thường hơn, cả về cường độ và quỹ đạo.
 |
| Mưa bão gây khó khăn trong sinh hoạt đối với người dân |
Điều đáng lưu ý là El Nino thường gây thâm hụt lượng mưa ở đa phần diện tích cả nước với mức phổ biến từ 25 đến 50%, vì thế nguy cơ cao xảy ra khô hạn cục bộ, hoặc diện rộng ở những nơi có nhu cầu dùng nước nhiều cho sản xuất và sinh hoạt, trong các tháng mùa khô năm 2023, đề phòng tình trạng ít mưa dẫn đến hạn hán, xâm nhập mặn, thiếu nước trong những tháng đầu năm 2024 trên phạm vi toàn quốc. Ví dụ dễ hình dung nhất về tác động của El Nino đã gây ra các đợt hạn mặn kỷ lục là các đợt năm 2015/2016 và 2019/2020.
Do vậy, trước những diễn biến thời tiết, thiên tai có thể được cho là bất thường do ảnh hưởng của El Nino, để ứng phó một cách chủ động và linh hoạt, người dân cũng như các cấp chính quyền cần chủ động thường xuyên cập nhật các bản tin cảnh báo, dự báo các loại hình thiên tai nguy hiểm được phát rộng rãi trên các phương tiện truyền thông như trang web, báo, đài chính thức của Trung tâm dự báo KTTV quốc gia để kịp thời có những phương án chỉ đạo và phòng tránh.
Do có thể gây thiếu hụt lượng mưa trong các tháng cuối năm 2023 và ít mưa trong những tháng đầu năm 2024, các cấp chính quyền và người dân cần có những biện pháp sử dụng nguồn nước tiết kiệm, hiệu quả, thay đổi những loại cây trồng có khả năng chịu hạn trong những tháng mùa đông xuân năm 2023-2024, đặc biệt ở các khu vực phía Nam./.