Ngày 04/6/2003, tại Mát-xcơ-va, Viện sĩ Viện Hàn lâm khoa học Liên bang Nga, Giáo sư, Tiến sĩ, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu y sinh Mát-xcơ-va, V.A.Bư-kốp và Trưởng ban Ban Quản lý Lăng, kiêm Tư lệnh Bộ Tư lệnh Bảo vệ Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh, Thiếu tướng, Tiến sĩ Nguyễn Quang Tấn, ký văn bản “Bàn giao tỉ lệ dung dịch hoá chất và phối hợp pha chế dung dịch đặc biệt tại Việt Nam vào quý I năm 2004”.
Nhớ lại thời điểm đầu những năm 2000, sau gần 10 năm hợp tác trực tiếp giữa Ban Quản lý Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh với Viện Cấu trúc sinh học Liên bang Nga (sau này đổi tên thành Trung tâm Nghiên cứu y sinh Mát-xcơ-va) trong nhiệm vụ giữ gìn lâu dài, bảo vệ tuyệt đối an toàn thi hài Chủ tịch Hồ Chí Minh đã đạt được nhiều thành tựu quan trọng. Được sự trực tiếp bồi dưỡng, đào tạo của các nhà khoa học y tế Liên bang Nga, đội ngũ cán bộ, bác sĩ của chúng ta có sự trưởng thành nhanh chóng. Từ chỗ các nhà khoa học y tế Liên bang Nga giữ vai trò chủ đạo trong làm thuốc thường xuyên và làm thuốc lớn cho thi hài Bác, nay cán bộ, bác sĩ của Việt Nam đã hoàn toàn làm chủ được nhiệm vụ chính trị đặc biệt này.
Song song với việc hoàn thành nhiệm vụ chính trị thường xuyên, các cán bộ y tế Việt Nam đã chủ động, tích cực trong triển khai nghiên cứu các đề tài nhằm xây dựng cơ sở lý luận vững chắc cho ngành khoa học y tế giữ gìn lâu dài thi hài của Việt Nam. Được sự hỗ trợ giúp đỡ của các nhà khoa học y tế Liên bang Nga, các nhà khoa học trong và ngoài quân đội, các đề tài nghiên cứu về hình thái học, vi sinh và nhất là đề tài về sinh hóa, đã thu được kết quả rất tốt đẹp. Đặc biệt đề tài Hợp đồng số 9 và đề tài Hợp đồng số 10 do các nhà khoa học y tế Liên bang Nga và Việt Nam phối hợp nghiên cứu được nghiệm thu vào cuối tháng 5 năm 2003 tại Trung tâm Nghiên cứu y sinh Mát-xcơ-va đã tạo ra tiền đề cơ bản cho việc ký kết văn bản bàn giao tỷ lệ dung dịch hóa chất và phối hợp pha chế dung dịch đặc biệt tại Việt Nam vào quý I năm 2004.
Mặt khác, để phát huy tinh thần độc lập, tự chủ, tự lực, tự cường; từng bước vươn lên làm chủ hoàn toàn nhiệm vụ chính trị, Ban Quản lý Lăng, trực tiếp là Thường vụ Đảng ủy và Thủ trưởng Bộ Tư lệnh Bảo vệ Lăng đã bám sát sự chỉ đạo của Thường vụ Đảng ủy Quân sự Trung ương (nay là Thường vụ Quân ủy Trung ương) và Bộ Quốc phòng, tích cực chuẩn bị về con người và cơ sở vật chất kỹ thuật cho nhiệm vụ pha chế dung dịch đặc biệt tại Việt Nam. Vào thời điểm đầu những năm 2000, việc pha chế dung dịch đặc biệt tại Việt Nam là niềm mơ ước của các thế hệ cán bộ, bác sĩ, nhân viên… đã từng vinh dự được giao nhiệm vụ giữ gìn lâu dài, bảo vệ tuyệt đối an toàn thi hài Chủ tịch Hồ Chí Minh. Song được sự lãnh đạo, chỉ đạo trực tiếp của các đồng chí lãnh đạo Đảng, Nhà nước, Chính phủ, ngay từ khi giao nhiệm vụ giữ gìn lâu dài thi hài Chủ tịch Hồ Chí Minh cho Quân đội, lớp lớp cán bộ, bác sĩ của chúng ta đã chủ động học tập, nghiên cứu, thử nghiệm nhằm từng bước vươn lên làm chủ được khoa học kỹ thuật, pha chế thành công dung dịch đặc biệt tại Việt Nam. Xuất phát từ ý chí, quyết tâm đó, trong quá trình hợp tác trực tiếp với Trung tâm Nghiên cứu y sinh Mát-xcơ-va, chúng ta đã tranh thủ được sự giúp đỡ, tư vấn của các nhà khoa học y tế Liên bang Nga trong việc thiết kế và xây dựng cơ sở vật chất phục vụ cho yêu cầu nhiệm vụ pha chế dung dịch đặc biệt tại Việt Nam. Qua nhiều lần kiểm tra, đánh giá của Thủ trưởng Bộ Tư lệnh Bảo vệ Lăng, Viện 69 và các cơ quan chức năng, chúng ta đã khẳng định khu vực pha chế dung dịch đặc biệt tại Viện 69 có đầy đủ yếu tố và đáp ứng được yêu cầu của một trung tâm pha chế dung dịch đặc biệt.
Mặc dù, chúng ta đã có đầy đủ các yếu tố để triển khai nhiệm vụ pha chế dung dịch đặc biệt tại Việt Nam, nhưng về phía Bạn, kể từ khi giúp chúng ta giữ gìn thi hài Chủ tịch Hồ Chí Minh, dung dịch đặc biệt vẫn là một bí mật của Bạn, Bạn chưa bao giờ có ý định chuyển giao hoặc phối hợp với ta để pha chế tại Việt Nam. Hằng năm, mỗi khi đoàn công tác của Ban Quản lý Lăng sang làm việc tại Trung tâm Nghiên cứu y sinh Mát-xcơ-va, khi trở về, chúng ta đều mang theo dung dịch đã pha chế sẵn tại Mát- xcơ-va. Việc vận chuyển dung dịch bằng đường hàng không đã gặp muôn vàn khó khăn. Thực tế dung dịch khi đưa ra sân bay quốc tế tại Mát-xcơ-va, an ninh hàng không của Bạn đã yêu cầu kiểm tra ngặt nghèo và không cho vận chuyển về Việt Nam; có những lần, chúng ta phải gửi dung dịch đi cùng chuyên cơ của Thủ tướng Chính phủ sang thăm Liên bang Nga trở về nước.
Những thuận lợi và khó khăn đó, khi chúng ta đưa ra để cùng trao đổi, thảo luận với Bạn, không ít ý kiến còn nhiều điểm khác nhau, chưa tạo được sự đồng thuận, ủng hộ. Tình hình đó, nếu cứ trao đổi với nhau về ý chí quyết tâm, về khó khăn trong quá trình vận chuyển dung dịch… thì nhất định không thể đi đến kết quả mong đợi. Nút thắt của vấn đề chính là kết quả nghiệm thu hai đề tài nghiên cứu khoa học của Hợp đồng số 9 và Hợp đồng số 10 giữa ta và Bạn. Các chỉ số của dung dịch khi phân tích tại Việt Nam và Liên bang Nga đã tiệm cận và đồng nhất với nhau. Điều đó khẳng định phía Việt Nam chúng ta có đầy đủ điều kiện để pha chế dung dịch thành công. Từ những kết quả minh chứng khoa học, từ sự chuẩn bị đầy đủ cả về con người và vật chất kỹ thuật của chúng ta, đúng 14 giờ (giờ Mát-xcơ-va), ngày 04/6/2003, Viện sĩ Viện Hàn lâm khoa học Liên bang Nga, Giáo sư, Tiến sĩ, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu y sinh Mát-xcơ-va, V.A.Bư-kốp đã cùng Trưởng ban Ban Quản lý Lăng, kiêm Tư lệnh Bộ Tư lệnh Bảo vệ Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh Thiếu tướng, Tiến sĩ Nguyễn Quang Tấn, ký văn bản “Bàn giao tỉ lệ dung dịch hoá chất và phối hợp pha chế dung dịch đặc biệt tại Việt Nam vào quý I năm 2004”.
Việc ký kết thành công văn bản Bạn bàn giao tỉ lệ dung dịch hóa chất và phối hợp với chúng ta pha chế dung dịch đặc biệt tại Việt Nam đã mở ra một trang mới trong quá trình từng bước vươn lên làm chủ vững chắc, tiến tới làm chủ hoàn toàn nhiệm vụ chính trị đặc biệt của đơn vị. Đây là tiền đề rất cơ bản để chúng ta tiếp tục hợp tác với Bạn nhằm nghiên cứu giải quyết những vấn đề mới, phát sinh bảo đảm cho nhiệm vụ giữ gìn lâu dài thi hài Chủ tịch Hồ Chí Minh tuyệt đối an toàn trong mọi tình huống. Đúng như Báo cáo tổng kết 30 năm hợp tác trực tiếp giữa Ban Quản lý Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh và Trung tâm Nghiên cứu y sinh Mát-xcơ-va (1992 - 2022) đã khẳng định: “Hợp tác trực tiếp giữa Ban Quản lý Lăng với Trung tâm Nghiên cứu y sinh Mát-xcơ-va trong thực hiện nhiệm vụ giữ gìn lâu dài thi hài Chủ tịch Hồ Chí Minh bảo đảm đúng hướng, đạt kết quả tốt, trực tiếp góp phần hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ giữ gìn lâu dài, bảo vệ tuyệt đối an toàn thi hài Chủ tịch Hồ Chí Minh. Đồng thời giúp ta xây dựng Viện 69 trở thành Viện chuyên ngành, trang thiết bị hiện đại, đội ngũ cán bộ, y bác sỹ có trình độ chuyên sâu, từng bước vươn lên làm chủ khoa học giữ gìn lâu dài thi hài Chủ tịch Hồ Chí Minh”.
Ngày 8/3/2024, tròn 20 năm các nhà khoa học y tế Liên bang Nga phối hợp với y, bác sĩ của Viện 69, Bộ Tư lệnh Bảo vệ Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh, pha chế thành công dung dịch đặc biệt giữ gìn thi hài Bác tại Việt Nam. Sự kiện quan trọng này đã mở ra một giai đoạn mới trong quan hệ hợp tác giữa Ban Quản lý Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh và Trung tâm Nghiên cứu y sinh Mát-xcơ-va trong nhiệm vụ chính trị đặc biệt- giữ gìn lâu dài, tuyệt đối an toàn thi hài Chủ tịch Hồ Chí Minh kính yêu.
Cùng nhau ôn lại sự kiện 20 năm trước đây, ta và Bạn ký văn bản bàn giao tỉ lệ dung dịch hóa chất và phối hợp pha chế dung dịch đặc biệt tại Việt Nam, một lần nữa khẳng định sự lãnh đạo, chỉ đạo đúng đắn, tài tình của Đảng, Nhà nước, Chính phủ; trực tiếp là Quân ủy Trung ương và Bộ Quốc phòng trong nhiệm vụ giữ gìn lâu dài, bảo vệ tuyệt đối an toàn thi hài Chủ tịch Hồ Chí Minh. Chúng ta cũng khẳng định được ý chí, quyết tâm chính trị và hành động thực tiễn có hiệu quả của lớp lớp cán bộ, bác sĩ, kỹ sư, nhân viên, chiến sĩ qua các thời kỳ đã có công lao trong phấn đấu vươn lên từng bước làm chủ vững chắc nhiệm vụ chính trị đặc biệt của đơn vị. Qua đây, mỗi chúng ta cũng thể hiện sự tri ân đối với thế hệ đi trước, nhất là những đồng chí cán bộ lãnh đạo, chỉ huy chủ chốt của Ban Quản lý Lăng, Bộ Tư lệnh Bảo vệ Lăng và các cơ quan, đơn vị đã luôn bám sát sự chỉ đạo của trên, đồng thời tranh thủ sự giúp đỡ có hiệu quả của các nhà khoa học y tế Liên Xô, Liên bang Nga trong nhiệm vụ giữ gìn lâu dài, bảo vệ tuyệt đối an toàn thi hài Chủ tịch Hồ Chí Minh .
Hiện nay, nhiệm vụ giữ gìn lâu dài thi hài Chủ tịch Hồ Chí Minh và phát huy ý nghĩ chính trị, văn hóa của Công trình Lăng trong giai đoạn mới đặt ra yêu cầu ngày càng cao, đòi hỏi sự nỗ lực cố gắng của ta và tăng cường hợp tác với Bạn. Thực hiện Đề án 2341 của Thủ tướng Chính phủ và Nghị quyết của Thường vụ Quân uỷ Trung ương về “Giữ gìn lâu dài, bảo vệ tuyệt đối an toàn thi hài Chủ tịch Hồ Chí Minh và phát huy ý nghĩa chính trị, văn hoá của Công trình Lăng trong giai đoạn mới”. Phát huy thành tựu và kết quả hợp tác nghiên cứu trong gần 55 năm thực hiện nhiệm vụ giữ gìn lâu dài, tuyệt đối an toàn thi hài Chủ tịch Hồ Chí Minh, đội ngũ cán bộ, nhân viên nói chung và cán bộ, bác sĩ, nói riêng, tiếp tục trau dồi kiến thức, học tập kinh nghiệm của chuyên gia Bạn; đồng thời, chủ động, sáng tạo trong thực hiện nhiệm vụ chính trị đặc biệt; đây là cơ sở quan trọng để Ban Quản lý Lăng từng bước vươn lên làm chủ vững chắc, tiến tới làm chủ hoàn toàn nhiệm vụ giữ gìn lâu dài, bảo vệ tuyệt đối an toàn thi hài Chủ tịch Hồ Chí Minh, để Lăng Bác và thi hài Chủ tịch Hồ Chí Minh mãi mãi trường tồn cùng với dân tộc./.
Trung tướng PGS.TS Đặng Nam Điền/Nguyên Chính uỷ Bộ Tư lệnh Bảo vệ Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh