Ở Phường Thống Nhất, thành phố Hòa Bình, không ai là không biết tới già Bàn Sinh Lương, là một người có uy tín trong dòng họ và được bà con nhân dân nơi đây rất quý trọng và tôn sùng. Ở già, chúng tôi nhận thấy sự trầm tư, nho nhã, đức độ, uyên thâm của một con người đã tu thành chính quả. Điều đó càng đáng quý hơn khi già mang những kinh nghiệm, vốn sống của mình truyền dạy cho con cháu, giúp con cháu nhận ra điều hay lẽ phải, khuyên bảo những điều nên làm và không nên làm theo phong tục truyền thống của người Dao.
Già Lương kể rằng: Trong sách cổ đã dạy, không ai được vi phạm điều cấm. Anh hút thuốc phiện là giết bản thân anh, gia đình, dòng họ anh và ảnh hưởng đến làng xóm. Từ đó đến nay, chúng tôi kiên trì, giáo dục con cháu mình, không để chúng mắc phải các thói hư, tật xấu của xã hội. Nếu vi phạm, chúng tôi kiên quyết khai trừ khỏi dòng họ, dòng tộc. Như vậy, việc làm của anh đã ảnh hưởng tới gia đình và người thân, trở thành nỗi đau của dòng họ. Chính vì vậy, mỗi gia đình đều tăng cường quản lý con em mình, không để thua thiệt với các gia đình khác.
 |
| Già Bàn Sinh Lương (ngoài cùng bên phải) trao đổi về tình hình địa phương. |
Để bảo tồn bản sắc văn hóa tốt đẹp của người Dao, trong các dịp giỗ tổ, lễ tết.., già Lương đều đứng ra tổ chức các cuộc họp trong bản với sự tham dự của 100% thành viên trong dòng tộc. Tại cuộc họp, già Lương đã đề cập một số vấn đề mới nổi có tác động xấu tới dòng tộc và xin ý kiến đóng góp của mọi người nhằm tìm giải pháp tối ưu. Không khí rất sôi nổi, mọi người thi nhau đóng góp ý kiến xây dựng. Có ý kiến đề nghị phải bổ sung vào hương ước các quy định chặt chẽ hơn và có tính giáo dục, răn đe cao hơn, ý kiến khác lại cho rằng nên giao cho gia đình quản lý, một số ý kiến thì tập trung vào tìm công ăn việc làm phù hợp với hoàn cảnh của địa phương... Ý kiến nào cũng đúng, ý kiến nào cũng hay, già đã cẩn thận ghi chép lại và lưu ý với mọi người: cái quan trọng là phải giữ được bản sắc của dân tộc mình, học lấy chữ viết của người Dao để thấy được cái hay, cái đẹp và trân trọng những giá trị truyền thống đó.
Già Lương kể về câu chuyện giải quyết mâu thuẫn liên quan tới tranh chấp đất đai giữa các hộ dân trong xã mới thấy uy tín, trách nhiệm của già đối với việc làng, việc nước. Nếu không có già Lương đứng ra giải quyết thì chưa biết sự việc sẽ ra sao. Chuyện là, trước đây anh Phùng Sinh Tám, 32 tuổi có canh tác thửa đất rộng khoảng 5.000m2 để trồng cây ăn quả. Sau một thời gian làm ăn không hiệu quả, anh Tám đã nhượng lại mảnh đất cho gia đình chị Đặng Thị Hiền, 50 tuổi để tiếp tục canh tác. Tuy nhiên, quá trình sang nhượng đất lại không có giấy tờ gì. Đến tay chị Hiền, thì mảnh đất có trị hơn gấp nhiều lần. Thấy vậy, anh Tám quay trở lại yêu cầu chị Hiền phải trả lại đất. Mâu thuẫn bắt đầu nảy sinh, 2 gia đình lời qua tiếng lại khá gay gắt. Một số thành viên trong gia đình không kiềm chế bản thân đã có hành động xô sát, gây mất an ninh, trật tự. Trước sự việc trên, già Lương tới từng hộ gia đình gặp gỡ từng người để vận động, thuyết phục 2 gia đình bĩnh tĩnh, thống nhất phương án giải quyết thấu tình, đạt lý. Già tổ chức họp giữa 2 gia đình, có sự chứng kiến của chính quyền địa phương. Tại cuộc họp đó, già đề nghị chia theo tỷ lệ ¼, tức là anh Tám được 1 phần, còn lại 3 phần thuộc chị Hiền do chị phải bỏ nhiều công sức, tiền của gây dựng. Nhận thấy ý kiến già đưa ra là xác đáng, 2 gia đình vui vẻ chấp thuận, tình làng nghĩa xóm trở nên thắm thiết hơn trước.
 |
| Già làng Bàn Sinh Lương, Trưởng bản người Dao ở xóm Đồng Chụa, Phường Thống Nhất, Thành phố Hòa Bình |
Hay vụ việc mất trộm dây cáp thông tin liên lạc xảy ra trên địa bàn xã thể hiện tinh thần gương mẫu, tiên phong của già Lương, cho dù người vi phạm chính là con cháu của mình. Mặc dù giá trị tài sản bị mất không lớn song được xác định là vụ án khá nghiêm trọng, ảnh hưởng tới sự ổn định và an toàn thông tin liên lạc. Ngay sau khi vụ việc xảy ra, già Lương đã hỗ trợ đắc lực các đồng chí Công an làm nhiệm vụ. Quá trình “điều tra”, già Lương xác định người gây ra vụ trộm cắp nêu trên lại chính là cháu của mình. Có nên đưa cháu ra chịu tội trước pháp luật hay giữa im lặng đến khi cơ quan Công an làm rõ vụ việc. Sau nhiều đêm trăn trở suy nghĩ, gạt nước mắt, già đứng ra vận động, thuyết phục gia đình đưa cháu đến cơ quan Công an đầu thú. Sau đó, mở rộng điều tra, cơ quan Công an bắt giữ các đối tượng còn lại..
Từ một vùng quê nghèo khó, quanh năm chỉ biết đến cây ngô, cây sắn, tưởng như cái nghèo đã ăn sâu trong từng thớ đất, con người nơi đây…. Thì nay cũng chính tại miền quê sơn cước đó lại khoác lên mình một diện mạo mới, một sự đổi thay của ấm no, thanh bình. Là một xã đang trong lộ trình xây dựng nông thôn mới, chính quyền và nhân dân phường Thống Nhất - TP Hòa Bình đã và đang nỗ lực phát triển kinh tế, xây dựng cơ sở hạ tầng, hoàn thành các tiêu chí trong bộ tiêu chí quốc gia về xây dựng nông thôn mới.
Ông Bùi Thế Đừng - Chủ tịch UBND phường Thống Nhất nhận xét: Già Bàn Sinh Lương luôn gương mẫu, đi đầu trong các phong trào của địa phương. Đặc biệt, già đã phát huy uy tín, kinh nghiệm của mình trong việc giáo dục, quản lý con cháu và người dân tộc Dao địa phương. Do vậy, trong nhiều năm qua, trên địa bàn xã không có vụ việc phức tạp về ANTT, không có tại, tệ nạn xã hội, không có người nghiện ma túy. Những việc làm thiện nguyện của già Lương như làn gió mát lành giữa đại ngàn Tây Bắc./.