Đa dạng sản phẩm
Hoạt động du lịch đêm xuất hiện ở Thủ đô Hà Nội từ khá sớm, nhất là vào các ngày cuối tuần từ thứ Sáu đến Chủ nhật. Nhiều hoạt động đêm tại các không gian, tuyến phố đi bộ đã trở thành một nét sinh hoạt văn hóa, đời sống của một bộ phận người dân địa phương và là điểm đến không thể bỏ qua của du khách khi đến Hà Nội. Sau không gian đi bộ khu vực hồ Hoàn Kiếm và phụ cận được triển khai thí điểm từ tháng 9/2016, đến nay, Hà Nội có thêm 4 tuyến phố đi bộ là: Phố đi bộ Trịnh Công Sơn, quận Tây Hồ; Phố đi bộ Thành cổ Sơn Tây, thị xã Sơn Tây; Khu phố ẩm thực kết hợp đi bộ Đảo Ngọc - Ngũ Xã, quận Ba Đình; Không gian phố đi bộ Trần Nhân Tông và khu vực phụ cận, quận Hai Bà Trưng.
Không chỉ có tuyến phố đi bộ, nhiều sản phẩm du lịch đêm được giới thiệu đến du khách từ sau đại dịch COVID-19 đến nay đã tạo thành thương hiệu riêng của du lịch Thủ đô. Được ra mắt vào tháng 6/2020, tour “Đêm thiêng liêng” tại Nhà tù Hoả Lò đã tạo nên trào lưu đối với giới trẻ những năm gần đây. Khu di tích lựa chọn hình thức diễn kịch tái hiện lịch sử, tích hợp âm nhạc vào phần thuyết minh, cùng với điểm nhấn là đặc sản bánh bàng, trà bàng chỉ được phục vụ tại tour đêm Hoả Lò.
 |
| Tour “Đêm thiêng liêng” tại Nhà tù Hoả Lò được giới trẻ quan tâm, trải nghiệm. |
Tiếp sau Di tích Nhà tù Hỏa Lò, tour đêm "Giải mã Hoàng thành Thăng Long" đã trình làng tháng 4/2022, dành cho khách nội địa dịp cuối tuần và nhanh chóng được đón nhận. Sau thành công này, tháng 1/2023 Trung tâm Bảo tồn Di sản Thăng Long - Hà Nội phối hợp với một số đơn vị cho ra mắt tour "Đêm Hoàng cung Thăng Long - Một cảm nhận độc đáo" dành cho du khách quốc tế.
Giám đốc Công ty Du lịch bền vững S.T.I.D Phùng Quang Thắng cho hay, các tour đêm về Hoàng thành Thăng Long sẽ góp phần nâng cao hiệu quả quảng bá di sản cũng như khai thác du lịch của Di sản văn hóa thế giới do UNESCO ghi danh, đồng thời mang lại một nguồn thu đáng kể cho ngân sách. Tuy vậy, điều khó là phải xây dựng câu chuyện văn hóa để du khách tiếp nhận kiến thức lịch sử qua hiện vật cổ nhưng cũng phải có yếu tố giải trí để tạo hứng thú cho du khách.
Từ tháng 11/2023, Trung tâm Hoạt động văn hóa khoa học Văn Miếu - Quốc Tử Giám đưa vào hoạt động tour đêm với chủ đề “Tinh hoa đạo học”. Điểm khác biệt của tour trải nghiệm đêm Văn Miếu - Quốc Tử Giám là ở chỗ sử dụng công nghệ và ánh sáng, không dùng hình thức sân khấu hóa. Từ cổng chính tới nhà Thái Học, mỗi khu vực đều có câu chuyện gắn với đạo học Việt Nam. Điểm nhấn của tour nằm ở phần sân Thái Học khi du khách được xem trình diễn 3D Mapping (kỹ thuật dùng ánh sáng để tạo hiệu ứng 3D) về những câu chuyện liên quan đến trường đại học lâu đời nhất của Việt Nam khi thể hiện các chủ đề: Trường thi, các sĩ tử ngày xưa, liên quan đến ý chí, ước mơ đỗ đạt... Bằng việc kể câu chuyện về di sản Văn Miếu-Quốc Tử Giám, câu chuyện đạo học của người Việt bằng công nghệ hiện đại, tour du lịch đêm Tinh hoa đạo học tại Văn Miếu-Quốc Tử Giám gây ấn tượng mạnh mẽ với khách tham quan.
Ông Lê Xuân Kiêu, Giám đốc Trung tâm Hoạt động Văn hóa khoa học Văn Miếu - Quốc Tử Giám cho biết, đơn vị đã nghiên cứu và bàn bạc kỹ để việc áp dụng công nghệ chiếu sáng không tác động đến kết cấu của di tích nhưng vẫn tạo không gian trải nghiệm mới với du khách. Ngôn ngữ của công nghệ sắc màu ánh sáng giúp du khách cảm nhận về ngôi trường đại học đầu tiên của Việt Nam cũng như việc học, thi và trọng dụng nhân tài của các thời kỳ trước. Thêm vào đó, việc đa dạng hóa các hoạt động, đẩy mạnh ứng dụng công nghệ còn là biện pháp để thu hút những bạn trẻ đến với di sản.
Gần đây nhất, Ban Quản lý Di tích Danh thắng Hà Nội đã ra mắt chương trình trải nghiệm “Ngọc Sơn - Đêm huyền bí”. “Ngọc Sơn - Đêm huyền bí” là sự kết hợp giữa kiến trúc cổ kính của Di tích Quốc gia đặc biệt đền Ngọc Sơn và các nghi lễ, truyền thuyết dân gian được lưu truyền tại di tích. Chương trình sử dụng âm thanh, ánh sáng, công nghệ trình chiếu hiện đại để truyền tải đến du khách những giá trị văn hóa truyền thống Việt Nam theo một cách mới mẻ nhất. Du khách khi tham gia chương trình trải nghiệm, sẽ được nhập vai vào các nghi lễ văn hóa dân gian truyền thống của người Việt, ngay chính tại nơi mà tiền nhân đã thực hiện các nghi lễ này - Di tích Quốc gia đặc biệt đền Ngọc Sơn.
 |
| Các sản phẩm du lịch đêm đưa vào khai thác ở Hà Nội đã mang đến nét mới cho du lịch Thủ đô. |
Cùng với các di tích, hệ thống các bảo tàng trên địa bàn Thủ đô cũng triển khai nhiều sản phẩm du lịch về đêm nhằm tăng trải nghiệm cho du khách. Trong đó, Bảo tàng Văn học Việt Nam ra mắt tour du lịch văn học với chủ đề “Chữ Tâm, chữ Tài”; Bảo tàng Phụ nữ Việt Nam triển khai chương trình trải nghiệm nghệ thuật đặc biệt “Huyền thoại tuổi thanh xuân”; Bảo tàng Lịch sử quốc gia tổ chức tour xe đạp với chủ đề Đêm Thăng Long-Hà Nội...
Cần cơ chế phù hợp
Các sản phẩm du lịch đêm mới đưa vào khai thác ở Hà Nội đã mang đến tín hiệu vui cho du lịch Thủ đô khi có thêm những sản phẩm du lịch hấp dẫn, giúp kéo dài thời gian lưu trú và tăng chi tiêu bình quân trên đầu người của du khách. Tuy nhiên, trên thực tế, những sản phẩm du lịch này vẫn còn nhiều hạn chế, chưa có một quy chế thống nhất để tổ chức, thu hút và giữ chân du khách vui chơi về đêm.
Nhiều chuyên gia trong lĩnh vực du lịch, lữ hành cho rằng, để khai thác tối đa tiềm năng kinh tế ban đêm của Hà Nội, trước tiên cần có quan điểm định hướng rõ ràng về xây dựng và hoàn thiện khung pháp lý điều chỉnh hoạt động kinh tế ban đêm. Theo đó, cơ chế chính sách phát triển, quản lý kinh tế đêm phải được xây dựng trên cơ sở làm rõ hiện trạng, nguyên nhân, những trở ngại và thuận lợi của kinh tế ban đêm ở Hà Nội, từ đó mới khuyến khích các cá nhân, doanh nghiệp tham gia đầu tư phát triển.
Theo ông Phùng Quang Thắng, Phó Chủ tịch Hiệp hội Lữ hành Việt Nam, kinh tế đêm mang lại nhiều lợi ích, nhưng cũng gặp phải những rủi ro tiềm ẩn khác như vấn đề an ninh, an toàn giao thông, ô nhiễm tiếng ồn, rác thải, áp lực về cung cấp hệ thống hạ tầng thiết yếu. Cùng với đó là các vấn đề vệ sinh, an toàn thực phẩm, kiểm soát chất lượng hàng hóa, xuất xứ hàng hóa, giá cả hàng hóa... Vì vậy ông Thắng cho rằng, quan trọng nhất vẫn là cần có cơ chế chính sách phù hợp, đặc thù cho hoạt động kinh tế đêm. Từ đó, Hà Nội có thể xây dựng các sản phẩm du lịch đặc thù như: Du lịch văn hóa, du lịch ẩm thực về đêm, du lịch mua sắm. Hiện tại, khu vực có thể tập trung cho kinh tế đêm là Phố cổ Hà Nội. Tại đây, có thể xây dựng một số tour trải nghiệm về đêm đặc thù kết hợp với tour ẩm thực để hấp dẫn khách.
Bà Đặng Hương Giang - Giám đốc Sở Du lịch TP Hà Nội khẳng định, phát triển kinh tế du lịch đêm là một trong những hoạt động trọng điểm được TP Hà Nội đặc biệt quan tâm, trở thành một phần không thể thiếu của sự phát triển kinh tế, xã hội.
Trong kế hoạch xây dựng, phát triển sản phẩm du lịch đêm trên địa bàn thành phố, Sở Du lịch Hà Nội sẽ tiến hành khảo sát tiềm năng phát triển kinh tế đêm tại một số quận, huyện, thị xã; trên cơ sở đó, lựa chọn, xây dựng sản phẩm du lịch đêm phù hợp với lợi thế và điều kiện thực tiễn tại từng địa bàn. Hà Nội sẽ tập trung vào những tài nguyên mà có thể khai thác ngay được như hoạt động của các di tích, các loại hình nghệ thuật, ẩm thực. Sở Du lịch Hà Nội đang đề xuất kế hoạch để triển khai trên toàn thành phố. Sở Du lịch cũng phối hợp với Sở Văn hóa, Thể thao xây dựng các sản phẩm nghệ thuật; phối hợp với Sở Công Thương, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn triển khai các sản phẩm tham quan làng nghề, vì hoạt động tham quan làng nghề mới chỉ diễn ra vào ban ngày.
Với những hoạt động tích cực từ các đơn vị tạo sản phẩm du lịch đêm, Hà Nội được kỳ vọng sẽ là một trong những địa phương xây dựng thành công mô hình về phát triển sản phẩm du lịch đêm, đưa du lịch đêm trở thành sản phẩm chủ đạo để phát triển kinh tế ban đêm ở Hà Nội. Thông qua đó, giúp du lịch Hà Nội khẳng định thương hiệu và nâng cao năng lực cạnh tranh của điểm đến du lịch, tăng cường thu hút khách, tăng chi tiêu và kéo dài thời gian lưu trú của khách du lịch nội địa và quốc tế khi đến với Thủ đô Hà Nội./.