Quan hệ hợp tác song phương Việt Nam – Australia phát triển mạnh mẽ

Đại sứ Australia tại Việt Nam Andrew Goledzinowski.

Phóng viên (PV): Năm 2023 đánh dấu kỷ niệm 50 năm thiết lập quan hệ ngoại giao giữa Việt Nam và Australia. Đại sứ có thể điểm lại những hoạt động nổi bật giữa hai nước trong năm qua?

Đại sứ Andrew Goledzinowski: Lễ kỷ niệm 50 năm thiết lập quan hệ ngoại giao giữa hai nước diễn ra vào ngày 26/2/2023 là cơ hội tuyệt vời để tôn vinh sức mạnh của mối quan hệ Australia-Việt Nam. Trong suốt cả năm 2023, chúng ta đã đánh dấu cột mốc 50 năm với nhiều sự kiện, bao gồm các chuyến thăm của các nhà lãnh đạo và quan chức, giới thiệu nền văn hóa của hai nước, bao gồm cả văn hóa bản địa Australia, cũng như các hoạt động nêu bật tình hữu nghị chân thành và những lợi ích chung. Chúng tôi tin tưởng rằng các chương trình hoạt động đã giúp mở rộng sự hiểu biết về nước Australia trên khắp Việt Nam.

Năm 2023 ghi dấu ấn đậm nét với chuyến thăm cấp Nhà nước tới Việt Nam của Toàn quyền David Hurley, chuyến thăm chính thức của Thủ tướng Anthony Albanese, chuyến thăm chính thức của Bộ trưởng Thương mại và Du lịch Australia Don Farrell,… Các chuyến thăm góp phần củng cố tin cậy chính trị, thúc đẩy hợp tác nhiều mặt như chính trị-ngoại giao, quốc phòng-an ninh, kinh tế, đầu tư, lao động, giáo dục, công nghệ, biến đổi khí hậu, giao lưu nhân dân… giữa hai quốc gia Việt Nam-Australia.

Bên cạnh đó, các bữa tiệc chiêu đãi được tổ chức tại Hà Nội và Cần Thơ nhân kỷ niệm 50 năm thiết lập quan hệ ngoại giao; buổi trình diễn “Come Together – Hãy đến với nhau” tại Thành phố Hồ Chí Minh với sự góp mặt của các nghệ sĩ Australia và Việt Nam; sự kiện Hương vị Australia (Taste of Australia) thường niên được tổ chức tại Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh; chuyến thăm của tàu HMAS Toowoomba tới sông Sài Gòn mang lại những cơ hội cho sự hợp tác giữa quân đội hai nước và nhấn mạnh tầm nhìn chung về an ninh hàng hải;… là những sự kiện nổi bật trong quan hệ ngoại giao giữa hai nước trong năm 2023.

PV: Chỉ trong hơn 20 năm, từ 1991 đến 2022, giá trị thương mại song phương giữa hai nước đã tăng trưởng mạnh mẽ, từ 60 triệu USD lên hơn 15,7 tỷ USD. Ông có thể chia sẻ thêm về những lĩnh vực hợp tác đã tạo nên con số ấn tượng này?

Đại sứ Andrew Goledzinowski: Quan hệ đối tác kinh tế của chúng ta là nền tảng của mối quan hệ Australia-Việt Nam và việc tăng cường hợp tác kinh tế với Việt Nam là ưu tiên lâu dài của Chính phủ Australia. Nền kinh tế Australia và Việt Nam có tính bổ sung cho nhau và chuỗi cung ứng ngày càng gắn kết.

Tôi muốn nhấn mạnh một số nỗ lực gần đây nhằm thúc đẩy quan hệ đối tác kinh tế của chúng ta. Chiến lược Tăng cường Hợp tác Kinh tế (EEES) được Chính phủ Australia và Việt Nam cùng triển khai vào năm 2021. EEES đặt ra các mục tiêu đầy tham vọng là hai nước trở thành top 10 đối tác thương mại hàng đầu của nhau và tăng gấp đôi đầu tư hai chiều. Việt Nam cũng đóng vai trò trung tâm trong Chiến lược kinh tế Đông Nam Á của Chính phủ Australia đến năm 2040 do Thủ tướng Australia công bố vào tháng 9/2023. Chiến lược này đưa ra một loạt khuyến nghị cho Chính phủ nhằm đảm bảo Australia và các nước Đông Nam Á phát huy tối đa tiềm năng trong quan hệ kinh tế. Chiến lược cũng bao gồm Kế hoạch hành động Việt Nam với các khuyến nghị phù hợp với quan hệ đối tác song phương.

Quan hệ đối tác kinh tế mạnh mẽ của chúng ta cũng dựa trên các hiệp định thương mại tự do mà cả Việt Nam và Australia đều là thành viên cũng như sự hợp tác giữa hai nước tại các diễn đàn khu vực và đa phương.

Các diễn giả, chuyên gia, và điều phối viên  hai nước Việt Nam và Australia tại Đối thoại chính sách "Tương lai ngành điện Việt Nam".

PV: Việt Nam trở thành đối tác thương mại lớn thứ 12 của Australia và Australia là đối tác thương mại lớn thứ 9 của Việt Nam. Theo Đại sứ, tiềm năng hợp tác giữa hai nước cần được phát huy trong thời gian tới là gì?

Đại sứ Andrew Goledzinowski: Thương mại và đầu tư giữa hai nước đang trên đà phát triển tích cực. Năm 2022, thương mại hàng hóa và dịch vụ hai chiều tăng hơn 40% so với cùng kỳ năm ngoái. Theo số liệu mới nhất, Việt Nam là đối tác thương mại lớn thứ 12 của Australia và Australia là đối tác thương mại lớn thứ 9 của Việt Nam; tuy nhiên, có tiềm năng to lớn để thúc đẩy thương mại hơn nữa. Ví dụ: Chúng tôi đang nỗ lực đa dạng hóa khả năng tiếp cận thị trường để cho phép chanh dây và bưởi Việt Nam vào thị trường Australia, đồng thời đưa quả việt quất và mận Australia lên đĩa ăn của người Việt.

Australia và Việt Nam đã và đang hợp tác trong nhiều lĩnh vực ưu tiên, đặc biệt tăng cường đầu tư hai chiều. Chiến lược Tăng cường hợp tác kinh tế (EEES) và Chiến lược kinh tế Đông Nam Á đến năm 2040 xác định các lĩnh vực ưu tiên bao gồm giáo dục, năng lượng, nông nghiệp, sản xuất, kinh tế kỹ thuật số, cải cách quy định và hỗ trợ sự tham gia của doanh nghiệp. Chúng tôi nhận thấy những cơ hội lớn tiềm năng, đặc biệt là trong lĩnh vực giáo dục, năng lượng và khai thác mỏ nhưng chúng tôi cần sự hỗ trợ của Việt Nam để tạo ra nền tảng đầu tư thuận lợi chào đón các nhà đầu tư nước ngoài.

Việt Nam là đối tác quan trọng của Australia trong nhiều lĩnh vực như nông nghiệp và giáo dục. Việt Nam là một trong những thị trường xuất khẩu nông sản hàng đầu và có số lượng lớn người Việt Nam du học tại Australia. Các đường bay mới được công bố gần đây giữa hai nước phản ánh sự tăng trưởng trong lĩnh vực du lịch. Các ưu tiên chính cũng đang nổi lên khi cả hai nước đều tìm cách thực hiện cam kết đưa mức phát thải ròng về 0, chẳng hạn như chuỗi cung ứng năng lượng sạch. Chuyển đổi số và nền kinh tế số cũng sẽ đóng vai trò then chốt trong tương lai.

PV: Trong thời gian gần đây, hợp tác an ninh, quốc phòng giữa Việt Nam và Australia có nhiều dấu ấn, đặc biệt trong hoạt động gìn giữ hòa bình. Đại sứ nghĩ gì về điều này?

Đại sứ Andrew Goledzinowski: Quan hệ hợp tác quốc phòng giữa Australia và Việt Nam phát triển mạnh mẽ hơn bao giờ hết. Trong bối cảnh tình hình bất ổn ngày càng gia tăng ở khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương và hai nước cùng có chung lợi ích vì hòa bình trong khu vực, thì việc hợp tác, đặc biệt là để giải quyết các vấn đề an ninh hàng hải, đóng vai trò đặc biệt quan trọng.

Việc hợp tác ngày càng sâu rộng trong lĩnnh vực gìn giữ hòa bình giữa hai nước là điểm sáng trong mối quan hệ hợp tác quốc phòng song phương. Hình ảnh lực lượng gìn giữ hòa bình Việt Nam trên máy bay C-17 Globemaster của Không quân Hoàng gia Australia chắc chắn là một biểu tượng tuyệt vời cho mối quan hệ hợp tác quốc phòng sâu sắc của hai nước. Australia tự hào là đối tác của Việt Nam trên hành trình gìn giữ hòa bình kể từ năm 2014, khi Việt Nam cử hai sỹ quan đầu tiên tới Phái bộ Gìn giữ Hòa Bình Liên Hợp quốc tại Nam Sudan (UNMISS). Chất lượng nhân sự và những đóng góp tích cực của lực lượng gìn giữ hòa bình Việt Nam rất đáng khen ngợi. Australia mong muốn mở rộng hợp tác với Việt Nam trên lĩnh vực gìn giữ hòa bình khi hai nước chuẩn bị ký kết Thỏa thuận Đối tác Gìn giữ Hòa Bình.

Mối quan hệ quốc phòng song phương của hai nước phát triển sâu rộng, đi vào thực chất và có nhiều điểm nhấn. Dựa trên nền tảng huấn luyện và đào tạo vững mạnh, quân đội của hai nước đã thực hiện nhiều chương trình trao đổi kỹ năng và chuyên môn trong các lĩnh vực như đặc công và bắn súng quân dụng. Chúng tôi có mạng lưới cựu học viên quốc phòng ngày càng phát triển với hơn 3500 cán bộ, sỹ quan Việt Nam đã tham gia các khóa đào tạo tiếng Anh do Australia tài trợ tại Việt Nam cũng như tham gia các khóa đào tạo tại Australia, bao gồm cả bậc thạc sỹ. Lãnh đạo quốc phòng hai nước cũng thường xuyên chia sẻ  quan điểm về các vấn đề chiến lược và an ninh khu vực.

Máy bay của Không quân Hoàng gia Australia chở lực lượng gìn giữ hòa bình của Việt Nam sang làm nhiệm vụ tại châu Phi.

PV: Hai nước hướng tới nâng cấp quan hệ lên Đối tác chiến lược toàn diện. Theo quan điểm của Đại sứ, hai nước cần làm gì để đạt được điều này?

Đại sứ Andrew Goledzinowski: Quan hệ hợp tác song phương Việt Nam – Australia phát triển mạnh mẽ hơn bao giờ hết, được thúc đẩy bởi các lợi ích chiến lược và kinh tế hội tụ, và được dẫn dắt bởi Quan hệ Đối tác Chiến lược mà Thủ tướng hai nước đã ký năm 2018. Việc thiết lập Quan hệ Đối tác Chiến lược phản ánh mối quan hệ song phương phát triển và đa dạng, bao gồm các lĩnh vực hợp tác về các vấn đề chính trị, thương mại và đầu tư, giáo dục, quốc phòng và an ninh, chính sách, nhập cư và chống tội phạm xuyên quốc gia. Kể từ đó, sự hợp tác giữa hai nước ngày càng sâu sắc hơn.

Vào tháng 11 năm 2022, tôi rất vinh dự và hân hạnh được tháp tùng Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ trong chuyến thăm đầu tiên tới Australia trên cương vị Chủ tịch Quốc hội. Trong chuyến thăm, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ và Thủ tướng Australia Anthony Albanese đã công bố ý định nâng tầm quan hệ song phương lên Đối tác chiến lược toàn diện (CSP). Đây sẽ là bước phát triển đáng kể trong mối quan hệ của chúng ta, đặt hai nước lên vị trí hàng đầu trong các mối quan hệ đối tác song phương, phản ánh mức độ tin cậy lẫn nhau ở mức cao. Chúng tôi kỳ vọng CSP sẽ tăng cường hơn nữa hợp tác trên phạm vi rộng của Quan hệ đối tác chiến lược và thiết lập hợp tác về những thách thức mới và đang nổi lên, chẳng hạn như biến đổi khí hậu và chuyển đổi năng lượng. Australia và Việt Nam đang hợp tác chặt chẽ về CSP trong những tháng gần đây và chúng tôi tin tưởng rằng chúng ta hiện đã gần đạt được thỏa thuận. Vì CSP sẽ cung cấp khuôn khổ để thúc đẩy hợp tác song phương trong những năm tới, nên chúng tôi muốn đảm bảo rằng thỏa thuận này nắm bắt được toàn bộ phạm vi hợp tác giữa hai nước và phản ánh tham vọng chung của chúng ta là tiếp tục củng cố mối quan hệ trong tương lai.

Năm 2023 chắc chắn là một năm đột phá đối với ngoại giao Việt Nam, giúp tăng cường một số mối quan hệ quan trọng. Tôi vui mừng khi thấy mối quan hệ với Nhật Bản và Hoa Kỳ được nâng cấp lên tầm Đối tác Chiến lược Toàn diện, thể hiện sự đa dạng hóa ngày càng tăng của Việt Nam với các đối tác thân cận nhất trong khu vực và cam kết vững chắc trong việc mở rộng tầm nhìn. Chúng tôi mong đợi các lãnh đạo cấp cao của hai nước sẽ công bố hoàn tất việc nâng cấp mối quan hệ Australia và Việt Nam vào thời điểm thích hợp cho cả hai bên.

PV: Trân trọng cảm ơn Đại sứ! Chúc Đại sứ và gia đình năm mới luôn mạnh khỏe, an khang, thịnh vượng!./.